Đây là bước tiếp theo trong quá trình khắc phục thảm họa môi trường do Formosa gây ra, có sự tham gia kiểm định của một số cơ quan khoa học uy tín ở ngoài nước.
Điều vui mừng là các loại hải sản an toàn đều là những loại cá được sử dụng phổ biến lâu nay như cá nục, cá trích, cá hố, cá đối, cá cơm, cá ngừ, cá thu… Các loại hải sản chưa sử dụng được do còn nhiễm phenol là những hải sản sống ở tầng đáy trong vòng 20 hải lý thường ít xuất hiện trong bữa ăn hằng ngày.
Phenol thuộc tinh thể rắn, không màu, gây bỏng nặng khi rơi vào da; tương đối bền, có khả năng tích lũy trong cơ thể sinh vật, gây nhiễm độc cấp tính, mãn tính cho con người. Khi xâm nhập vào cơ thể, phenol gây ra nhiều tổn thương cho các cơ quan nội tạng, hệ thần kinh, tim mạch và máu… bị cấm dùng trong thực phẩm. Vì lẽ đó mà rất nhiều người lo sợ, từng tẩy chay các loại thủy sản, kể cả cá nước ngọt, nước lợ trên phá Tam Giang.
Một thực tế là những loài hải sản ở tầng đáy phần lớn là những loại có giá trị kinh tế cao như cá chình, cá mú, cá hồng, mực, cua, ghẹ… nếu ngư dân đánh bắt ở khu vực ngoài 20 hải lý thì vẫn an toàn. Mặt khác, hiện nay rất nhiều hộ vẫn nuôi thả các loại hải sản tương tự như cá hồng, cá mú, tôm, cua… Vấn đề đặt ra là làm sao xác định được nguồn gốc hải sản; để vừa đảm bảo quyền lợi cho người đánh bắt nuôi trồng thủy hải sản, vừa đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.
Theo đề nghị của Bộ Y tế, UBND các tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế tiếp tục chỉ đạo các ngành chức năng phân loại hải sản theo từng lô; sở y tế lấy mẫu theo lô và trả kết quả cho đơn vị được UBND tỉnh trao nhiệm vụ. Chỉ cho phép lưu hành lô sản phẩm sau khi được xét nghiệm an toàn. Đối với các lô không an toàn buộc phải tiêu hủy và đền bù theo quy định…
Đó được cho là biện pháp căn cơ nhưng trong thực tế vẫn không thể triệt để; bởi còn rất nhiều trường hợp đánh bắt nhỏ lẻ, tự khai thác, tự tiêu thụ, khó có thể ngăn chặn hết. Nên chăng, cần tổ chức nhiều điểm thu mua tập trung và kiểm định tại các địa phương, để ngư dân dễ dàng mang sản phẩm đến tiêu thụ. Bên cạnh đó, cần tăng cường quảng bá, giúp người tiêu dùng dễ dàng phân biệt các loại thủy hải sản an toàn, góp phần từng bước ổn định thị trường thủy hải sản hiện nay.
Đặng Thành