 |
|
Bình thường VBSP hầu như không giao dịch với khách hàng đơn lẻ (Trong ảnh: Sinh viên đến VBSP tỉnh hỏi thủ tục vay vốn)
|
Từ nguồn vốn tín dụng chính sách, nhiều hộ gia đình có điều kiện mua sắm dụng cụ, máy móc, phát triển kinh tế. Song, vẫn còn nhiều trường hợp vay vốn để tiêu dùng cá nhân và vẫn còn tình trạng người cần vốn không được vay, trong khi người được vay lại có điều kiện kinh tế khá giả.
Vay một đường, tiêu một nẻo
Trong hồ sơ vay vốn của P. ở Phong Điền ghi mục đích sử dụng là phục vụ việc học tập, cụ thể là trang trải kinh phí, gồm học phí và các chi phí khi thực hiện gói vay học sinh-sinh viên. Thế nhưng sau khi giải ngân, cầm 12 triệu đồng trong tay, bố của P. giao toàn quyền quyết định cho P., vì theo lý lẽ của P. là sinh viên nên mới vay được. Chiều con, ông còn hỗ trợ thêm 4 triệu đồng để P. mua xe máy hiệu Sirius. 4 năm đại học, P. dùng xe máy đi học thì ít, đi chơi thì nhiều. Bây giờ ra trường đã 4 năm, P. vẫn chưa có việc làm ổn định nên việc trả nợ gốc cũng như lãi hiện vẫn chưa được thực hiện.
Trường hợp T. ở Huế vay vốn giải quyết việc làm cho thanh niên. Sau khi giải ngân, T. dùng số tiền đã vay tiêu xài cá nhân mà không sử dụng đúng như mục đích ghi trong hồ sơ vay vốn là mua sắm dụng cụ là máy hàn để phát triển nghề gò hàn đang làm.
 |
|
Không thể phủ nhận là nhờ nguồn vốn vay chính sách, nhiều hộ gia đình có điều kiện phát triển kinh tế
|
Hộ bà N. ở Huế, dù là giáo viên, không thuộc diện khó khăn, nghèo hoặc cận nghèo nhưng cũng được vay vốn giải quyết việc làm. Dù các khoản vay đều được trả đầy đủ cả gốc lẫn lãi, nhưng điều làm người dân trong tổ thắc mắc là trong khi còn nhiều phụ nữ không có nghề nghiệp ổn định không được vay vốn, những người có thu nhập ổn định, có cuộc sống thậm chí khấm khá lại càng dễ được giải ngân.
Kiểm tra, thẩm định chưa chặt chẽ
Buổi làm việc giữa UBND tỉnh với VBSP tỉnh hồi cuối năm ngoái đã chỉ ra nguyên nhân chồng chéo đối tượng là do các địa phương còn buông lỏng công tác thẩm tra, thẩm định đối tượng vay vốn. Lãnh đạo huyện Quảng Điền thừa nhận, việc xác nhận hồ sơ vay vốn chủ yếu dựa vào sự tin tưởng các tổ hội vay vốn. Không chỉ riêng Quảng Điền mà hầu hết các địa phương đều xác nhận hồ sơ trên cơ sở các tổ hội cung cấp. Việc thẩm định ngược thông tin hầu như chưa được triển khai.
Quy trình vay vốn ưu đãi của VBSP có thể tóm lược như sau: Khi có chương trình vay vốn, các tổ hội, chủ yếu là phụ nữ và nông dân thông báo cho người dân trong tổ. Ai có nhu cầu, nguyện vọng thì đăng ký để vay. Hồ sơ vay vốn VBSP khá đơn giản vì vay theo hình thức tín chấp. Thậm chí, nhiều trường hợp tổ trưởng viết hộ cho người vay. Cá nhân người vay chỉ cần ký và ghi rõ họ tên, cung cấp chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu. Lúc nào giải ngân tổ trưởng sẽ thông báo để người vay đến địa điểm là UBND xã, phường hoặc nhà của tổ trưởng để ký nhận tiền.
Việc xác nhận đối tượng có thuộc diện được vay vốn hay không đều do tổ trưởng phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện. Phía ngân hàng chỉ giải ngân trên cơ sở địa phương đã ký, xác nhận đối tượng. Điều đáng nói, hầu như rất ít trường hợp cá nhân người vay vốn được điều tra, thẩm định. Các phường, xã ký xác nhận trên cơ sở tổ trưởng ký danh sách đưa lên nên mới xảy ra việc sai đối tượng hoặc một đối tượng được vay nhiều chương trình.
Tại buổi giám sát của UBMTTQVN tỉnh mới đây tại Phòng Giao dịch VBSP Phú Lộc, việc thẩm định đối tượng vay cũng đã được đặt ra, song phía lãnh đạo Phòng giao dịch VBSP Phú Lộc cho rằng, quy trình giải ngân dựa trên việc xác nhận của chính quyền các địa phương. Việc quản lý nguồn vốn trên cơ sở là các đầu mối nên không thể địa phương đã xác nhận mà ngân hàng không cho vay. Phía ngân hàng cũng thấy những bất cập trong việc bình xét, xác nhận đối tượng vay nên thường xuyên kiểm tra, song vẫn khó tránh khỏi tình trạng chưa đúng đối tượng.
Ông Phạm Phước Yên, Phó Giám đốc Phòng Giao dịch VBSP Phú Lộc còn cho rằng, xác nhận đối tượng được vay vốn là trách nhiệm của các địa phương. Nếu có sai sót thì địa phương phải chịu trách nhiệm.
Một nguyên nhân khác khiến nguồn vốn tín dụng chính sách sử dụng không đúng mục đích là việc kiểm tra, giám sát sử dụng vốn vay còn bỏ ngỏ. Trả lời với đoàn giám sát của UBMTTQ Việt Nam tỉnh liên quan đến việc kiểm tra sau vay vốn, ông Văn Đức Thọ, Phó Giám đốc VBSP tỉnh thừa nhận, một phần do năng lực cán bộ làm công tác tổ hội còn yếu, phần khác do cán bộ của VBSP mỏng không thể quán xuyến tất cả các địa bàn nên việc quản lý sử dụng vốn vay chưa thường xuyên, thấu đáo.
Vấn đề nhiều hộ nghèo, neo đơn, bệnh tật hoặc không có việc làm ổn định khó tiếp cận nguồn vốn chính sách, ông Văn Đức Thọ cho hay, là do quy định của Nhà nước, ngân hàng không thể làm khác.
(còn nữa)
Kỳ II: KHÓ ĐÒI