Làm việc với người có trách nhiệm cấp xã; lắng nghe, ghi chép, trao đổi về những thiệt hại của người dân. Ra đồng, vào ruộng rau và đến tận các hộ dân, điểm trường để tiếp tục lắng nghe, mục sở thị các cấp độ tàn phá của bão lũ…là cách mà các nhân viên của Quỹ hỗ trợ chương trình Dự án an sinh xã hội Việt Nam đã thực hiện trong ngày cuối tuần vừa qua. Trước hai xã Phong Chương và Quảng Thành của Thừa Thiên Huế, các bạn đã có chuyến khảo sát kỹ lưỡng này tại Quảng Trị và sau đó, là các điểm cần hỗ trợ khác của Quảng Nam và Quảng Ngãi.
Không nề hà giờ giấc, vào tận những nơi còn ngập nước, làm việc xuyên trưa và liên tục trao đổi là những điều mà tôi ghi nhận khi làm nhân vật kết nối cho các bạn trong chuyến công tác này. Chia sẻ với những mất mát của người dân, quan tâm đến việc người dân cần cái gì nhất để tái thiết cuộc sống, ổn định sinh kế là điều mà các bạn đưa ra như những tiêu chí quan trọng nhất của chuyến đi. Câu chuyện vì thế đôi khi đã xoay qua giống heo, đàn gà, vịt, các loại hạt giống rau quả và điều mà người dân cần để gầy dựng lại cuộc sống sau những di chứng của thiên tai…
Khi ngồi lại, những người nông dân trong câu chuyện đó đã mở lòng nói hết những điều mà họ cần. Ví như thay vì nuôi heo, họ mong được có giống gà, giống vịt nuôi cho kịp tết; thay vì việc hỗ trợ gạo, dầu, mắm muối, thậm chí là bằng tiền mặt, điều mà họ cần là các loại hạt giống có chất lượng; cần phân bón để cải tạo đất và phục vụ cho quá trình bón lót, bón thúc cho cây. Ngoài việc đồng ý hỗ trợ tấm lợp bằng tôn cho các điểm trường, các bạn còn quan tâm đến việc làm thế nào để các cháu có một sân chơi lát xi-măng, có nhà vệ sinh và cả một số đồ dùng học tập thiết yếu nhưng phải đủ chuẩn cho học sinh tiểu học…
“Chúng em hướng đến sinh kế của người dân sau lũ – Hoàng Phương Thảo, Giám đốc điều hành trẻ của quỹ hỗ trợ nói trên cho hay – Người dân đã qua những ngày cần cứu trợ cấp thời và các cấp chính quyền đã làm rất tốt điều này rồi. Cho dù phần hỗ trợ của Quỹ cho mỗi địa phương chỉ vào khoảng 400 triệu đồng, nhưng điều mong muốn nhất là người dân sẽ được tạo nguồn ban đầu để cùng gầy dựng lại cuộc sống sau lũ. Đó cũng là một cách để cải thiện sinh kế sau những mất mát đã có”.
Những điều này, tôi cũng vừa thấy qua những hình ảnh từ facebook mà các bạn trong nhóm bạn trẻ đến từ doanh nghiệp và các đơn vị ở TP.Hồ Chí Minh đã thực hiện cũng trong ngày thứ 7. Nhìn gương mặt hồ hởi của những người dân khi chở về thùng nhựa đựng vịt/gà giống; thấy sự phấn khích của các cháu nhỏ khi được ngồi lên những bàn ghế mới tinh vừa được lắp ráp trong phòng học… trong chuyến hỗ trợ từ Hương Xuân (Hương Trà – Thừa Thiên Huế) đến Hải Lâm (Hải Lăng), Pa Nho - Hướng Hoá (Quảng Trị) và Quế An (Quảng Nam) là có thể nhận thấy chất lượng của đợt hỗ trợ. Để làm được điều đó, các bạn đã có chuyến thị sát rất kỹ gần 10 ngày trước đó để có thể hỗ trợ được phần nào cái mà người dân cần nhất.
Câu chuyện này, có lẽ cũng là một cách đặt vấn đề về tính hữu hiệu của việc hỗ trợ sinh kế cho người dân, sau những hỗ trợ cấp thời ban đầu. Những phép cộng từ cách làm này, chắc chắn đã và sẽ là cách mang nhịp sống bình thường dần trở lại với người dân vùng bị bão lũ…
Minh Hà