Căn nguyên thì có nhiều, được “vạch mặt chỉ tên” cũng lắm. Đã tìm được căn nguyên thì sẽ dễ khắc phục. TNGT tất sẽ được đẩy lùi. Song trong trường hợp này, thực tiễn lại không như vậy.

Mô hình CSGT bắn tốc độ ở Cần Thơ. Ảnh: VnEpress

Thường tình, người bị bệnh, bắt đúng mạch, cho đúng thuốc, bệnh sẽ lui. Còn TNGT sao lại không được như vậy? Theo chúng tôi, là bởi trong số các căn nguyên, có một căn nguyên cơ bản đã tìm ra nhưng chưa bào chế được thuốc chữa: Tình trạng xem thường luật lệ giao thông!

Hãy cứ ra đường mà xem khắc rõ. Đường ngược chiều đã cắm bảng sờ sờ nhưng nhiều người vẫn xem như không hay biết, cứ phăm phăm đi vào. Phố xá đông đúc vẫn rồ ga lạng lách đánh võng. Rồi dàn hàng ngang; vừa chạy xe vừa gọi điện thoại; chở 3 chở 4; đi xe máy không đội mũ bảo hiểm; vượt đèn đỏ vân vân và vân vân... Nói chung là đủ kiểu vi phạm. Những lỗi ấy không thể nói là vì không biết mà vi phạm. Bởi lẽ, chỉ cần cầm tay lái xe máy là phải có bằng, mà có bằng thì rõ ràng là anh phải học luật rồi. Còn chứng cớ chứng lý rõ nhất là khi nghe ai nhắc “có công an đằng kia”, tức khắc, người đi vào đường cấm thì hớt hải quay lui; dân lạng lách đánh võng lập tức đi đứng còn hiền hơn cả “nai tơ”; chở 3 chở 4 lo “nhẹ nhàng” hạ tải; đèn mới chớm vàng đã lo giảm ga, đứng chờ sau vạch... Cho thấy, tất cả họ đều biết luật nhưng vẫn cố tình vi phạm. Và, tình trạng xem thường luật lệ giao thông ấy chính là nguyên nhân của mọi tai họa trên các nẻo đường!

Một vụ TNGT trên QL IA. Ảnh: DT

Để ngăn chặn, mới đây, Ban ATGT quận Thốt Nốt - thành phố Cần Thơ đã nghĩ ra một giải pháp khá lạ. Đó là cho mô hình cảnh sát giao thông (CSGT) xuống đường bắn tốc độ. Những mô hình này nhác trông y hệt các đồng chí CSGT đang làm nhiệm vụ thật khiến người điều khiển phải giật mình điều chỉnh hành vi, đi đứng đàng hoàng. Đội trưởng CSGT Công an quận Thốt Nốt - Đại úy Lê Việt Trung đã đánh giá sơ bộ rằng, “cùng với trực tiếp tuần tra, kiểm soát thì việc lắp đặt các CSGT mô hình bước đầu đã đem lại hiệu quả rõ rệt. Tình trạng phóng nhanh vượt ẩu, lạng lách, chạy quá tốc độ, không đội mũ bảo hiểm, đậu sai làn đường, tai nạn giao thông… giảm rất nhiều”.

Trong điều kiện lực lượng mỏng, cách làm của quận Thốt Nốt - Cần Thơ có thể là “hạ sách”, nhưng cũng là một sáng kiến thú vị, cần nghiên cứu và “nâng cấp”. Nói nâng cấp là bởi lẽ, mô hình dù có giống bao nhiêu đi nữa cũng chỉ có thể... “nhác” thiên hạ vài lần, sau đó chắc chắn sẽ nhàm, không còn phát huy tác dụng. Phải “nâng cấp” bằng cách thường xuyên thay đổi vị trí “đứng gác” của các mô hình CSGT. Lại nữa, thỉnh thoảng trong hàng chục đồng chí CSGT mô hình ấy, “bỗng dưng” có đồng chí CSGT bằng xương bằng thịt thật, đang đứng làm nhiệm vụ thật, tuýt còi xử lý thật... Phải triệt để áp dụng chiêu thức “trong hư có thực, trong thực có hư” như thế, những người “có máu” coi thường luật lệ giao thông mới chờn, số kinh phí bỏ ra đầu tư cho các mô hình CSGT mới phát huy hiệu quả. Còn không, các mô hình cuối cùng cũng chỉ như những tấm pano, nhan nhản khắp đường, nhưng hiệu quả thì vô cùng hạn hữu.

Hiền An