Tình trạng khai thác cát sạn tại Hương Vinh gây sạt lở
Sạt lở nghiêm trọng
Ông Đỗ Khoa, Giám đốc HTX Nông nghiệp Hương Vinh nhớ lại: Trước năm 1975, Cồn Lớn có diện tích khoảng 18 ha là điểm canh tác tập trung của 4 thôn trong vùng (mỗi thôn 4 ha đất), 3 ha còn lại là đất ở của hơn 30 hộ dân và đất nghĩa trang. Về sau xảy ra tình trạng sạt lở, chính quyền bố trí tái định cư cho các hộ. Hiện, diện tích canh tác thu hẹp chỉ còn 11 ha, chủ yếu ở 2 thôn Triều Sơn Đông, Triều Sơn Nam. Nguyên nhân của tình trạng sạt lở, thu hẹp diện tích của Cồn Lớn là do nạn khai thác cát sạn bừa bãi, cho dù, đây không phải là vị trí được cấp mỏ.
Nhiều hộ dân sống gần khu vực Cồn này cho hay: Ngày trước, cứ mỗi đêm, thuyền khai thác cát sạn (KTCS) lại tập trung nơi đây, trong đó cao điểm từ 20h đến 4h sáng. Các đối tượng khai thác sử dụng tàu hút có sức chứa cả trăm m3 với vòi hút vươn xa, cắm sâu trực tiếp xuống phía dưới chân Cồn nên chỉ cần một tác động nhỏ của dòng chảy cũng khiến một khối lượng đất bị sạt lở.
Ông Đỗ Khoa nhẩm tính, bình quân mỗi ha đất sản xuất trên Cồn cho thu nhập ổn định hơn 100 triệu đồng/năm. Tình hình sạt lở diễn ra bất thường, UBND xã Hương Vinh linh động thời gian cho thuê đất canh tác trên Cồn theo từng năm với mức đấu trung bình mỗi sào khoảng 300 ngàn đồng/năm. Tuy nhiên, số hộ đăng ký canh tác ngày càng giảm.
Khó xử lý dứt điểm
Trong cuộc họp của UBND tỉnh về tình hình KTCS trên địa bàn diễn ra cuối tháng 9/2017, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ yêu cầu các sở ngành, địa phương liên quan tăng cường công tác phối hợp, tuần tra, xử phạt các đối tượng vi phạm KTCS trái phép. Riêng Sở Tài nguyên và Môi trường khẩn trương xây dựng, tham mưu phê duyệt phương án bảo vệ, quy chế phối hợp quản lý khoáng sản chưa khai thác giữa các địa phương ở các khu vực giáp ranh. Đồng thời, đề xuất cắm mốc khu vực cấm khai thác đối với những khu vực tiềm ẩn KTCS, ảnh hưởng môi trường xã hội, sạt lở bờ sông.
|
Trước vấn nạn KTCS, năm 2013 chính quyền địa phương từng phối hợp với thôn Triều Sơn Nam thành lập đội tự quản bảo vệ Cồn với 10 thành viên, được trang bị ghe nhôm và xuồng máy. Nhưng chỉ sau 20 ngày đi vào hoạt động, lực lượng tự quản này phải giải tán do không đủ sức đối phó các đối tượng KTCS.
Ông Đỗ Nhật, Đội trưởng đội sản xuất nông nghiệp đội 6, Triều Sơn Nam tâm sự: Những ngày đầu mới thành lập, anh em hăng hái ngăn chặn các đối tượng KTCS trái phép. Được vài hôm, các thuyền khai thác bắt đầu chống trả, có hôm còn bị các đối tượng tông chìm xuồng nên nhiều anh em không còn muốn tham gia.
Vấn đề khác khiến đội tự quản giải tán chỉ sau 20 ngày thành lập là khó khăn về phương tiện. Trong khi các đối tượng KTCS sử dụng thuyền máy có công suất lớn thì lực lượng tự quản chỉ sử dụng xuồng máy nên rất khó truy đuổi. Nếu đuổi, họ lại di chuyển sang vị trí giáp ranh với xã Phú Mậu nên không thể xử lý dứt điểm. Một số lại lo ngại các đối tượng này trả thù nên không còn tham gia.
Bà Nguyễn Thị Hồng Oanh, Phó Chủ tịch UBND xã Hương Vinh thông tin, KTCS tại khu vực Cồn Lớn gây sạt lở là vấn đề nóng trong các cuộc tiếp xúc cử tri từ xã, huyện đến tỉnh. Chính quyền đã có nhiều giải pháp khắc phục nhưng chưa thể xử lý dứt điểm. Từ đầu năm đến nay, công an xã tiến hành xử phạt hành chính 6 trường hợp KTCS trên địa bàn. Riêng trong tháng 9, tiến hành 13 lượt tuần tra nhưng không bắt được đối tượng nào. Mới đây, Hương Vinh thành lập tổ tự quản gồm 12 thành viên gồm: lực lượng công an xã, thôn và người dân. Về cơ bản tình trạng khai thác có giảm so với trước; tuy nhiên, các thuyền KTCS thường tiến hành khai thác vào thời điểm đêm tối nên rất khó khăn trong công tác ngăn chặn, xử lý; chưa kể các đối tượng này rất manh động sẵn sàng chống trả khi bị truy đuổi.
Bài, ảnh: Hoàng Loan