Kéo dài đến vài cây số, vườn nối tiếp vườn. Từ đây, nhìn chếch về bên kia sông là Nguyệt Biều sum suê cây trái. Sông Hương đã một thời miệt mài bồi đắp phù sa để tạo nên những vườn cây trĩu quả nơi đây. Và nó cũng có công mở rộng triền sông cho Lương Quán. Không hẳn cứ có sông là có vườn, nhưng đã là vườn thì ắt phải gắn với triền sông bởi sông là nguồn dinh dưỡng bất tận cho vườn.
Cứ nhìn những vườn thanh trà, bưởi, thân cây sần sùi, tán cây xòe rộng, rắn chắc ở Long Hồ cũng đủ biết nhà vườn ở đây được hình thành lâu lắm rồi. Thích nhất là cứ chậm chậm mà đi, không hề vội vã, len lỏi dưới tán cây, như chiều nay. Nắng xuyên qua kẽ lá, tiếng đò máy vọng về rất nhẹ rồi tan biến để lại nơi đây một không gian quá ư tĩnh mịch. Có gì bình yên hơn thế nữa chăng!? Mà lạ quá, không hiểu chiều nay người làng đi đâu cả. Thì ra không phải, vẫn có những cụ già ngồi góc vườn đun nước. Vì vườn rộng nên nó tĩnh, thấy vắng vậy thôi. Chân cứ bước đi, chẳng nghĩ ngợi gì, lòng nhẹ không.
Mùa này bưởi ra hoa, anh Đính nói năm nay hoa bưởi ra muộn. Mãi đến sau tết gần tháng nhưng hoa mới bắt đầu lác đác. Vì thế, hương bưởi cũng chỉ thoảng nhẹ, không nồng nàn. Hương bưởi chỉ tỏa về đêm, nào ai biết! Anh Đính pha một ấm trà mời tôi. Hai anh em ngồi nghe thời gian trôi thật chậm.
Trong dòng chảy bộn bề của đời sống, lắm lúc nó chất lên cuộc sống này nhiều áp lực. Cứ thử một lần về một vùng quê nào đó, như Long Hồ chiều này chẳng hạn. Nghe bác Ba vừa ngồi đun nước ở góc vườn, kể chuyện về đời mình. Cả cuộc đời bác chẳng đi đâu xa. Xa nhất là về Huế. Thời còn sức cũng từng ao ước giá như được một lần đi đây đi đó, nhưng rồi không đi được, vì nghèo. Mà nếu có tiền mà vào thành thị thì biết gặp ai ! Nhiều lần chặc lưỡi rồi thôi. Cả đời bác quanh quẩn ruộng vườn, thời gian nó đi không hề đợi bác. Cái mà bác cảm nhận rõ ràng nhất về thời gian là từng mùa hoa bưởi đi qua. Từng mùa lụt to, lụt nhỏ bồi đắp phù sa cho vườn tược.
Nhưng rồi bác cũng lo. Mấy năm nay không biết trời đất ra sao, con người ta đã làm gì mà lụt cũng trở nên trái tính trái nết, năm có năm không và ngày càng thưa vắng. Không lụt thì sướng chứ sao? Nhưng mà vườn khổ. Vườn chỉ tốt tươi khi thấm đẫm phù sa. Tôi cứ ngồi nghe chuyện bác Ba và hỏi những câu không đầu không đũa. Và thấy cả đời bác hình như chỉ mong ước những điều đơn giản. Trai trẻ thì mong ước một chuyến đi xa. Giờ thì sợ phù sa không về nữa...
LÊ NGUYỄN