Cũng trong ngày 21/10, với tiêu đề “Một số thông tin liên quan đến Chương trình khảo sát nước mắm”, một bài viết khác của Vinatas đưa ra thông tin rằng, kết quả của chương trình khảo sát nước mắm cho thấy đúng là trong gần 67% mẫu nước mắm khảo sát có chứa asen tổng vượt mức quy định trong QCVN 8-2:2011:BYT. Nước mắm có độ đạm càng cao thì tỷ lệ mẫu có asen tổng càng cao. Tuy nhiên, kết quả thử nghiệm này mới chỉ thông tin về tổng hàm lượng asen - tức là bao gồm cả asen hữu cơ và asen vô cơ, trong đó đặc biệt là asen vô cơ có tính độc hại cao, ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng. Chính vì vậy, Vinastas tiến hành thử nghiệm tiếp hàm lượng asen vô cơ trong 20 mẫu khảo sát có hàm lượng asen tổng vượt mức quy định. Kết quả cho thấy cả 20 mẫu đều không phát hiện có asen vô cơ với giới hạn phát hiện là 0,01 mg/l”.
Vấn đề là thông tin này đã không được đưa ra ngay từ ban đầu, khi mà thay vì phải khẳng định đó chỉ là tỷ lệ asen tổng, kèm theo những phân tích cụ thể các asen thành phần, đặc tính và tác dụng cũng như tác động của nó đến sức khỏe người tiêu dùng, Vinatas lại đưa ra một thông tin rất lửng lơ, mập mờ (gần 85% mẫu nước mắm của 88 doanh nghiệp không đạt tiêu chuẩn và 67% mẫu nước mắm khảo sát có chứa asen tổng vượt mức quy định). Hệ quả là người tiêu dùng có phần phân vân, nao núng, nhất là với nước mắm được sản xuất theo phương thức truyền thống. và thông tin cố tình mập mờ này đang đẩy các DN nước mắm truyền thống tới nguy cơ của bờ vực phá sản; còn theo ông Phan Văn Thuận, Phó TGĐ một DN nước mắm ở Nha Trang, một siêu thị ở TP. Hồ Chí Minh đã yêu cầu công ty phải thu hồi 700 thùng nước mắm và một số siêu thị lớn khác cũng dọa không lấy hàng nữa nếu DN không giải trình về thông tin do Vinastas công bố; có siêu thị nước ngoài với tiêu chuẩn khắt khe còn yêu cầu công ty kiểm nghiệm số nước mắm 5,8 tấn mà họ vừa lấy, và chịu hoàn toàn chi phí. Điều này dĩ nhiên không dừng lại ở một vài địa bàn, một vài siêu thị, một vài doanh nghiệp và để lấy lại niềm tin nơi người tiêu dùng, chắc chắn là không thể dừng lại ở việc gỡ một bản tin, bóc vài bài báo và việc “thông tin lại” cho rõ ràng hơn...
Trả lời truyền thông về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Trương Minh Tuấn đã cho rằng, đó không chỉ là sự bất lương mà còn vi phạm pháp luật khi một thông tin liên quan đến tâm trạng của hàng chục triệu người tiêu dùng và công ăn việc làm của hàng trăm nghìn người lại được công bố một cách cẩu thả không kiểm soát. Ông cũng cho hay “việc có hay không sự cấu kết tạo chiến dịch truyền thông lấy người tiêu dùng làm “con tin”, nhằm làm lợi cho doanh nghiệp này gây hại cho doanh nghiệp khác lại là vấn đề khác” .
Trước yêu cầu 4 bộ, bao gồm các bộ: NN&PTNT, Y tế, Công thương và Thông tin truyền thông xem xét, thông tin đầy đủ cho người dân về chất lượng nước mắm và xử lý nghiêm các sai phạm (nếu có), chiều 22/10, Bộ Y tế đã công bố kết luận 100% mẫu nước mắm được kiểm nghiệm không có asen vô cơ.
Dư luận hiện vẫn đang đặt câu hỏi có hay không việc có doanh nghiệp “chống lưng” cho việc đưa ra nguồn thông tin chưa được kiểm chứng đầy đủ và thiếu trách nhiệm này để trục lợi? Chúng tôi xin trích dẫn câu trả lời của Bộ trưởng Trương Minh Tuấn về vấn đề này: “cơ quan Nhà nước có liên quan cần điều tra làm rõ động cơ, truy ra sự cấu kết, xác định mức độ sai phạm và hậu quả để xử lý nghiêm minh và thông báo đồng loạt trên các phương tiện thông tin đại chúng. Chỉ khi ấy mới thực sự xóa tan được nỗi hoang mang, sợ hãi của người dân, mới cứu được ngành sản xuất nước mắm truyền thống thoát khỏi cơn điêu đứng.”
Minh Hà