Việc thi công trung tâm thể dục thể thao bên trong khuôn viên "Nhà di sản" đã được UBND TP. Huế cho tạm dừng. UBND TP. Huế thừa nhận việc quản lý còn lỏng lẻo, chủ quan.
Mô hình trùng tu nhà truyền thống thí điểm
Theo kết luận UBND TP. Huế, căn cứ hồ sơ lưu trữ tại UBND phường Thuận Lộc, Phòng Tài chính Kế hoạch và Trung tâm Hợp tác Quốc tế thể hiện khu nhà và đất tại 117 (số cũ 73) Lê Thánh Tôn, phường Thuận Lộc, TP. Huế, trước năm 1975 thuộc sở hữu của hộ gia đình ông Trương Như Đính. Đến năm 1988, các con ông Đính đã bán lại ngôi nhà cho UBND phường Thuận Lộc với diện tích 1.301 m2. Sau một thời gian, phường bán lại một phần cho 5 hộ dân khác nên diện tích còn lại 694,2m2.
Năm 1997, trong khuôn khổ hợp tác giữa TP. Huế và Hội đồng Vùng Nord pas de Calais, Cộng đồng đô thị Lille (Pháp), ngôi nhà này được giao cho Ban Đối ngoại TP. Huế (nay là Trung tâm Hợp tác quốc tế) để thí điểm tu bổ và làm văn phòng dự án tu bổ các ngôi nhà truyền thống Huế. Ngôi nhà này được gắn bảng “Nhà Di sản” và được coi là mô hình trùng tu nhà truyền thống thí điểm để triển khai tu bổ các công trình khác. Đến năm 2005, chương trình này kết thúc, ngôi nhà được bàn giao lại cho UBND phường Thuận Lộc quản lý, sử dụng. Phường tiếp tục làm nơi làm việc của UBMT và các đoàn thể phường.
Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, phần sân vườn có diện tích hơn 300m2 được cho thuê làm cà phê, chim cảnh, dịch vụ ăn uống, không được đầu tư, chỉnh trang nên cảnh quan xuống cấp, nhếch nhác. Vì vậy, Đảng ủy và UBND phường thống nhất xin chủ trương của UBND TP. Huế xây dựng trung tâm thể dục thể thao với hình thức xã hội hóa để tăng cường rèn luyện sức khỏe cho cán bộ và nhân dân, tạo sân chơi bổ ích cho giới trẻ và tăng cường nguồn thu cho các hoạt động của phường.
Từ đó, Phòng Quản lý đô thị TP. Huế đã phối hợp cùng các phòng, ban liên quan kiểm tra thực tế, rà soát và thống nhất đề xuất UBND TP. Huế cho phường lập dự án theo hình thức xã hội hóa. Từ tháng 8/2017, công trình này triển khai trên diện tích hơn 300m2 đất trước khuôn viên “nhà di sản” - đối diện với UBND phường Thuận Lộc. Ngay lập tức, các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu Huế đã lên tiếng phản ứng, nhiều cơ quan báo chí cũng phản ánh.
Lãnh đạo thành phố thừa nhận chủ quan
Trước phản ứng dư luận, UBND TP. Huế đã có cuộc họp với nhiều phòng ban liên quan cũng như UBND phường Thuận Lộc để làm rõ lịch sử, quá trình quản lý, sử dụng khu đất nơi tọa lạc “nhà di sản”. UBND TP. Huế cho rằng, quy trình, thủ tục đầu tư đầy đủ, đúng quy định. Ngôi nhà không thuộc trong danh mục các công trình di tích lịch sử văn hóa, nhà vườn được quản lý theo quy định.
Tuy nhiên, UBND TP. Huế thừa nhận, mặc dù không phải là công trình được công nhận di tích, nhà vườn phải bảo tồn nhưng ngôi nhà có giá trị về kiến trúc truyền thống và đã được các đối tác của Pháp trước đây quan tâm đầu tư, tu bổ, giữ gìn. Vì thế, ngôi nhà cần được giữ gìn, bảo quản, sử dụng khai thác hợp lý, trân trọng và cần được ứng xử như một công trình có giá trị truyền thống cao.
Ngoài ra, việc sử dụng phần đất trống và kể cả ngôi nhà từ năm 2005 đến nay chưa được quan tâm, đầu tư đúng mức, quản lý chưa được chặt chẽ, dẫn đến nhếch nhác, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị. Không phát huy được các giá trị kiến trúc ngôi nhà.
Việc tạm dừng thi công trung tâm thể dục thể thao bên trong khuôn viên "Nhà di sản" để xem xét, cân nhắc điều chỉnh các phương án về quy hoạch - kiến trúc cho phù hợp
UBND TP. Huế cũng nhận thấy, mặc dù về thủ tục, trình tự, cơ sở pháp lý thực hiện là đầy đủ nhưng việc xem xét tổng thể về kiến trúc của hạng mục công trình mới đầu tư là chưa cân đối, hài hòa và phù hợp với ngôi nhà hiện có. Các phòng, ban, UBND phường và lãnh đạo thành phố còn chủ quan, chưa kỹ càng trong việc xem xét kiến trúc xây dựng hạng mục công trình mới. Việc quản lý các công trình có giá trị kiến trúc truyền thống của thành phố còn lỏng lẻo.
Sau khi xem xét, UBND TP. Huế quyết định tạm dừng việc thi công hạng mục công trình trung tâm thể dục thể thao để xem xét, cân nhắc điều chỉnh các phương án về quy hoạch - kiến trúc cho phù hợp. Giao một số phòng ban liên quan và UBND phường Thuận Lộc, nhà đầu tư xem xét, đề xuất phương án điều chỉnh thiết kế phù hợp với cảnh quan và kiến trúc ngôi nhà để UBND TP. Huế và các ngành có liên quan xem xét. Ngoài ra, rà soát lại 10 ngôi nhà truyền thống đã được đề nghị xem xét đầu tư, tu bổ năm 1997 (do Vùng Nord pas de Calais - Pháp tài trợ), kể cả các khoản kinh phí có liên quan từ phía Pháp tài trợ và vốn đối ứng của tỉnh, thành phố cùng các đề xuất phương án quản lý, theo dõi, bảo tồn... và báo cáo UBND TP. Huế trước ngày 15/12. Cùng với đó, yêu cầu phường bảo quản, vệ sinh, sắp xếp và sử dụng hợp lý để phát huy giá trị của ngôi nhà.
Bài, ảnh: NHẬT MINH