Cây gãy đổ là nỗi lo chung nên cần có kế hoạch chăm sóc, quản lý đảm bảo
Nguy cơ ngã, đổ cao
Liên tiếp thời gian gần đây, một số vụ cây xanh bật gốc, gãy cành gây thương vong tại một số địa phương đã dấy lên mối lo ngại, đặc biệt trong thời tiết dông lốc bất thường mùa hè dễ làm cây xanh bật gốc, gãy cành.
Trao đổi với phóng viên Báo Thừa Thiên Huế, ông Đặng Ngọc Quý, Phó Giám đốc Trung tâm Công viên cây xanh Huế cho biết, ngay sau khi xảy ra các trường hợp cây ngã đổ tại các địa phương trong nước, đơn vị đã lên kế hoạch, lập danh sách đề xuất UBND TP. Huế cho phép tiến hành cắt mé và chặt hạ một số cây có nguy cơ cao gãy đổ và một số cây tạp do người dân trồng tự phát.
Sau vụ việc cây đổ gây thương vong cho nhiều em học sinh ở TP. Hồ Chí Minh, nhiều trường học trên địa bàn đã gửi đơn đến đề nghị trung tâm xử lý, trong khi nhân lực, phương tiện, dụng cụ của trung tâm có hạn.
Theo số liệu điều tra, khảo sát, tỷ lệ nhóm cây xanh có nguy cơ cao về gãy đổ do già yếu hoặc do các tác động bên ngoài, hiện toàn TP. Huế có trên 5 loài cây xanh như: phượng đỏ, phượng vàng, me tây, so đo cam, bằng lăng... và nhiều cây tạp do người dân tự trồng có nguy cơ cao về gãy đổ, bật gốc, toác cành trong điều kiện mưa gió, dông lốc. Trong đó, cây bằng lăng chiếm tỷ lệ lớn nhất (gần 19%); cây tạp gần 14,5%; cây phượng vàng (phượng vĩ) chiếm gần 12,2%; phượng đỏ chiếm khoảng 6,5%...
Cắt mé, chống đỡ cây xanh để tránh đổ, gãy trong thời tiết giông lốc, mưa bão
Tuy nhiên, đây chỉ là con số thống kê của Trung tâm Công viên cây xanh Huế từ hơn 65.000 cây xanh đường phố, công viên do đơn vị này quản lý. Trên thực tế, ở các địa phương, cơ quan, trường học..., mật độ cây xanh đang tăng lên thông qua các dự án chỉnh trang, phát động lễ trồng cây tạo bóng mát, cảnh quan chung. Khả năng tỷ lệ cây xanh xếp vào diện nguy hiểm vẫn còn nhiều, nhất là ở các trường học, đa phần đều trồng giống cây phượng đỏ, loài cây có tuổi thọ ngắn, chỉ khoảng 25-30 năm.
Như trường hợp các cây me tây trên đường Đống Đa. Thời gian đầu mới đưa vào trồng, cây thường bị bật gốc, ngã đổ khi gặp dông lốc, mưa bão. Vì thế, định kỳ, trung tâm phải gia cố, thay thế cọc chống đỡ, cắt mé, tỉa cành để giới hạn tán phát triển và hạn chế gãy đổ.
Dãy cây so đo cam trên đường Lý Thường Kiệt qua thời gian trồng cũng bộc lộ nhiều nhược điểm. Về lâu dài, những hàng cây này cũng sẽ được thay thế trồng giống cây khác phù hợp, mà theo dự tính sẽ trồng cây nhội (muối), giống cây bản địa có nhiều ưu điểm và giá trị đặc trưng.
Chuẩn hoá cây xanh
Việc cây xanh gãy đổ là điều khó lường và gây bất an cho người dân.
Theo quan điểm của các đơn vị quản lý cây xanh cũng như các nhà chuyên môn, giải pháp tất yếu, căn cơ nhất là phải thường xuyên chăm sóc, bảo vệ và có chế độ giám sát cây xanh để xử lý kịp thời, tránh xảy ra gãy đổ, ảnh hưởng đến an toàn tính mạng, tài sản của người dân. Chỉ trong trường hợp bất khả kháng, cấp thiết mới buộc phải chặt hạ cây. Ngay cả việc lựa chọn chủng loại cây, kích cỡ trồng, tuổi thọ…cũng phải hợp lý
Thời gian qua, việc chăm sóc, quản lý cây xanh đô thị được các địa phương giao nhiệm vụ cho đơn vị chuyên trách quản lý. Định kỳ, đơn vị phụ trách tiến hành cắt mé, tạo sự thông thoáng, cân đối cho cây, gỡ phụ sinh, dây leo, phun thuốc trừ sâu bệnh để cây phát triển tốt, hài hòa. Riêng đối với những cây cổ thụ, già cỗi, có dấu hiệu bị sâu bệnh, bọng rễ, rỗng ruột, đơn vị có kế hoạch chăm sóc đặc biệt hơn, như chống đỡ, dùng keo dán kết hợp kỹ thuật bít các lỗ sâu, bọng để đảm bảo ngăn côn trùng xâm nhập, ngăn nấm mốc, mối mọt...
Ngoài những cây có thể đánh giá, nhận định nguy cơ qua quan sát bằng mắt thường, có một số cây mặc dù bên ngoài đang xanh tốt, nhưng có thể bên trong phần thân đang bị hư hại. Điều này đang gây khó khăn cho những người làm công tác quản lý cây xanh và đó cũng là lý do dễ xảy ra tình trạng cây xanh bị gãy đổ bất ngờ.
Hiện nay, TP. Huế đang tập trung chỉnh trang, quy hoạch lại hệ thống cây xanh đường phố. Để khắc phục thực trạng còn tồn tại, trong quá trình làm đòi hỏi phải có sự phối hợp của nhiều ngành, nhiều cấp và toàn xã hội. Trong đó cần tham vấn ý kiến đóng góp của các nhà nghiên cứu khoa học ở nhiều lĩnh vực như: thực vật, môi trường, kiến trúc, sử học, văn hoá...
Bởi, ngoài yếu tố về pháp lý còn liên quan đến kỹ thuật chuyên sâu, như việc lựa chọn cây trồng, quá trình trồng, vị trí phù hợp, thậm chí cả việc đánh giá hiện trạng dưới ngầm cây xanh, thì những người quản lý “tay ngang” rất khó làm được mà cần có chuyên gia tư vấn, nhà nghiên cứu vào cuộc hỗ trợ.
Theo ông Đặng Ngọc Quý, quá trình quy hoạch, chỉnh trang hệ thống cây xanh cần lồng ghép trồng cây bản địa như nhạc ngựa, long não, nhội, sao đen, dầu rái...Vì ngoài kinh phí đầu tư thấp, chủ động được nguồn giống, cây bản địa có sức chống chịu tốt với thời tiết khắc nghiệt ở Huế, tạo bóng mát, an toàn. Cùng với đó kết hợp trồng một số giống cây du nhập có hoa thơm, dáng đẹp như chuông vàng, hoàng yến, muồng hoa đào, ô môi... nhằm đa dạng chủng loại, làm phong phú thêm hệ thống cây xanh đô thị, tạo ra những điểm nhấn độc đáo cho người dân, du khách thưởng lãm.
Bài, ảnh: HOÀI THƯƠNG