Chỉ thị nêu rõ: Ngày 22 tháng 02 năm 1989, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành Quyết định số 16/HĐBT lấy ngày 03 tháng 3 hàng năm là “Ngày Biên phòng”; Quốc hội khóa XI kỳ họp thứ 3 (tháng 6 năm 2003) đã thông qua Luật Biên giới quốc gia trong đó quy định ngày 03 tháng 3 hàng năm là “Ngày Biên phòng toàn dân” và định kỳ 5 năm Thủ tướng Chính phủ chỉ thị cho các cấp, các ngành sơ kết để không ngừng đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia xây dựng, quản lý và bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.
Qua 30 năm triển khai thực hiện chủ trương “Ngày Biên phòng toàn dân”, các bộ, ngành Trung ương và các địa phương đã có nhiều cố gắng xây dựng khu vực biên giới phát triển toàn diện về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh; phòng tuyến nhân dân bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới ngày càng vững mạnh. Các cuộc vận động hướng về biên giới, hải đảo được triển khai rộng khắp trong cả nước, huy động được nguồn lực to lớn giúp đỡ các xã vùng biên giới, ven biển, hải đảo, các đồn, trạm biên phòng, động viên kịp thời cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các dân tộc ở biên giới, hải đảo khắc phục khó khăn thực hiện tốt nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tự ở khu vực biên giới, bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc trong mọi tình huống. Ngày 03 tháng 3 hàng năm đã trở thành ngày Hội động viên đồng bào các dân tộc ở biên giới, hải đảo và nhân dân cả nước tham gia xây dựng và bảo vệ biên giới vững mạnh với tinh thần “Toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia”.
Để tăng cường xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới quốc gia, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định và phát triển với các nước; tiếp tục đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cấp, các ngành chỉ đạo tổ chức sơ kết thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân” giai đoạn 2009 - 2019 nhằm đánh giá những việc đã làm được và những việc chưa làm được theo các nội dung tại Quyết định số 16/HĐBT ngày 22 tháng 02 năm 1989 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ); làm rõ nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm, trên cơ sở đó xác định rõ nội dung, chương trình, biện pháp thực hiện trong những năm tiếp theo.
Thông qua sơ kết, lựa chọn những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện phong trào “Ngày Biên phòng toàn dân”, trong xây dựng, quản lý và bảo vệ biên giới, vùng biển đảo của Tổ quốc trong 10 năm qua; đề xuất khen thưởng theo thẩm quyền của từng cấp.
Các bộ, ngành, đoàn thể và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức sơ kết thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân” giai đoạn 2009 - 2019 gắn với việc tiếp tục quán triệt thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa X) về chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020 và tổ chức kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống Bộ đội Biên phòng. Tổ chức tuyên truyền sâu rộng trong cán bộ và nhân dân về truyền thống đoàn kết, xây dựng và bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia, thực hiện đúng các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhất là các chủ trương, chính sách về miền núi, dân tộc, tôn giáo. Xây dựng nền biên phòng toàn dân và thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh, gắn việc xây dựng triển khai các dự án phát triển kinh tế, xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng, quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ chức năng, nhiệm vụ của mình, chỉ đạo việc tổ chức sơ kết xong trước 15/10/2018 và báo cáo Thủ tướng Chính phủ (đồng gửi Bộ Quốc phòng). Riêng các tỉnh, thành phố có biên giới, bờ biển, hải đảo tập trung chỉ đạo sơ kết từ cấp cơ sở với tinh thần nghiêm túc, thiết thực có tác dụng thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội ở khu vực biên giới, tăng cường quốc phòng, an ninh, chăm lo xây dựng củng cố lực lượng Bộ đội Biên phòng vững mạnh về mọi mặt đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn các bộ, ngành, đoàn thể và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện Chỉ thị này; đề nghị Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì phối hợp với Bộ Quốc phòng tổ chức Hội nghị điển hình tiên tiến trong thực hiện “Ngày Biên phòng toàn dân” giai đoạn 2009 - 2019 cấp Trung ương vào tháng 02/2019 tại Hà Nội.
Theo VPCP