Làng Đại Lược quê tôi từ xưa đã được mệnh danh là làng rau xanh. Rau cải trồng trong vườn, cả cánh đồng trước mặt làng bạt ngàn rau. Mùa mưa lũ, khi cánh đồng làng bị ngập nước dân làng mang hạt cải, hạt ngò, bầu cây mướp đắng con lên độn cát cao trồng trong những mảnh vườn trên cát xinh xắn.
Nhớ có lần tôi cùng với một người em đồng nghiệp về quê tác nghiệp. Sau một ngày tác nghiệp, đêm hôm đó hai anh em nghỉ lại luôn nhà tôi ở quê. Trời vừa hé sáng, nghe lao xao ngoài đường, đứa em đồng nghiệp vùng dậy ôm camera quay cảnh hai ôn mụ vườn sau đang tưới rau, nhổ rau rồi cảnh những phụ nữ nối đuôi nhau triêng gióng nhịp nhàng gánh rau ra chợ. Đời sống của một vùng rau cải cứ thế tràn vô ống kính thành cái tin sinh động...
Tôi vẫn thích nhất là gánh rau xanh về chợ sáng của mạ tôi cũng như mấy o, mấy dì trong làng. Gánh rau đó, mấy bó rau muống, cải bẹ, xà lách được xếp ở một đầu gánh; đầu kia là mấy mớ rau thơm, ngò, mấy bó hành hay bia rô. Rau tuy đều có chung màu xanh cả nhưng mỗi loài rau thì lại có một màu xanh riêng đậm, nhạt khác nhau. Nếu có thêm mớ rau dền thì gánh rau còn có thêm màu đỏ, trông thật bắt mắt...
Cũng là nhờ ở xứ sở của rau nên mấy quán bún bò giò heo ở chợ quê tôi như quán mụ Xuân, o Gái khác với ở các nơi là ở dĩa rau sống. Kêu một tô bún thì trên tô đã được rắc một lớp hành ngò xanh rồi; lại có một dĩa rau sống to, đầy tràn với đầy đủ xà lách, tần ô, ngò, rau thơm để ở trên bàn; nhìn thôi đã thấy thích mắt rồi. Mà nếu ăn hết rau thì cứ thế kêu thêm, sẽ có một dĩa rau đầy khác được chủ quán bưng ra với cái giọng vồn vã: “Ở mô chơ ở cái đất Điền Lộc này thì rau xanh khi mô cũng có cả!”.
Đúng là rau xanh ở quê tôi có quanh năm. Mùa xuân, mùa hè người làng tôi trồng rau trên vườn dưới ruộng. Đến mùa mưa lụt thì mang rau lên độn cát cao để trồng. Rau xanh nhiều nhất là dịp giáp Tết Nguyên đán. Đây là thời điểm mùa lụt đã đi qua, mùa lúa thì mới cấy xong. Thế là người dân trong làng chuyên công canh tác rau để bán trong dịp Tết. Cuối năm cánh đồng làng tất bật cảnh người nhổ rau, người mua rau bán rau. Rồi đến khi qua Tết, những đám cải, đám ngò hay tần ô còn lại để giống hoa nở tưng bừng thiệt đẹp...
Mấy năm ni, mưa lụt ít về nên cánh đồng rau làng tôi gần như xanh quanh năm. Mấy bận về quê, nghe bà con ở thôn Nhất Đông, là nơi có cánh đồng rau lớn nhất trong xã nói rằng, có người trồng rau mỗi ngày thu vô bạc triệu. Trồng rau cho thu nhập cao nhưng đòi hỏi người trồng phải siêng năng, thức khuya dậy sớm chăm bón cho rau...
Nhưng cũng có năm rau xanh rẻ như cho, mỗi bó xà lách hay cải bẹ giá có ngàn bạc, một rổ ngò xanh đẹp mơn mởn là thế mà giá cũng cỡ 5 ngàn đồng là cùng. Mà để có một bó rau đâu phải dễ. Người đàn ông trong nhà phải chặt tre, chẻ lạt bó rau. Những sợi lạt tre để bó rau ngắn, mảnh mất rất nhiều công; rồi phụ nữ phải ra đồng từ chiều hôm trước để nhổ rau, chao đất ra khỏi rễ rau rồi mang về nhà bó từng bó một để bán cho những người buôn chuyến đi các chợ xa hoặc gánh ra chợ làng để bán. Công việc của người phụ nữ đôi khi kéo dài đến nửa đêm mới xong...
Rau rẻ hay rau được giá thì người làng tôi vẫn chuyên tâm trồng rau trên cánh đồng quê yêu thương của mình. Những mùa rau xanh đã nuôi lớn những đứa con của làng để họ được đi đó đi đây. Bởi thế mỗi lần về quê, đi ngang qua cánh đồng rau tôi lại thấy những tảo tần của người thân như vẫn còn đâu đây để bao yêu thương trìu mến ùa về...
Phi Tân