Những ngày giữa hạ tôi về làng và gặp ngọn gió nam. Gió nam như một người bạn của tuổi thơ tôi gian khó, vừa gần gũi lại vừa khó tính. Gió nam thổi thốc vào mặt tôi như muốn hỏi có nhớ đứa bạn này không hay sống xa quê lâu ngày mà quên mất rồi?

Nhiều con sông ở Huế đã xanh, sạch đẹp hơn nhưng chỉ được ở vùng nội đô. Các con sông quê và ven đô hiện nay đang dùng dằng không chảy vì nạn bèo tây (bèo lục bình), rác xâm lấn…

Cứ mỗi lần ghé thăm một ngôi làng nào đó là tự nhiên hơi thở của tôi cũng nhẹ hẳn đi, và cảm giác như là mình đã thuộc về nơi này từ lúc nào. Này là ruộng lúa, kia là những bụi tre hóp bao quanh, thấp thoáng xa nữa mái những nhà thờ họ, đình làng. Thỉnh thoảng còn gặp vài bến nước sông quê, vẫn còn mạ hay chị ra bến giặt giũ...

Chẳng biết từ bao giờ, chợ quê đã có duyên nợ với sông quê. Đi dọc sông Bạch Yến lên đến cuối đường Lý Nam Đế sẽ thấy một ngôi chợ nhỏ khép nép bên sông, đã là nơi chốn đi sớm về trưa của những đôi triêng gióng chưa hề mệt mỏi trong cuộc mưu sinh, giữa thời buổi cạnh tranh khốc liệt của hàng loạt cửa tiệm và siêu thị lớn nhỏ, chưa kể các dịch vụ mua sắm online.

Mùa hè đã qua và bây giờ là những ngày thu ngắn ngủi của Huế, “Những cô nàng mê sông Hương” - theo tên gọi của một đạo diễn trẻ khi làm phim về các chị - vẫn giữ lời hẹn gặp nhau trên bến sông quê vào mỗi sáng và mỗi chiều. Bây giờ thì có thêm một người nữa nhập hội, một người đã từng cho chuồn chuồn cắn rốn lúc mười tuổi để tập bơi trên bến nước nhà mình ở hạ nguồn sông Hương, đó là chị.

(Nhân đọc tập bút ký “Nhớ con sông quê nhà” của Nguyễn Văn Dũng, Nhà xuất bản Thuận Hóa ấn hành)

Một sáng nắng chớm thu 2022, tôi cùng người bạn quyết định chọn tour về vùng đầm phá ven biển khu 3 Phú Lộc mênh mang sóng nước - vùng quê cách mạng kiên trung với những tên đất, tên làng đã đi vào lịch sử: Diêm Trường, Mỹ Lợi, Mỹ Á, Nghi Giang…

Năm 1980, võ sư Nguyễn Văn Nhân mở lớp dạy võ môn phái Cương Nhu Karatedo đầu tiên cho những thanh, thiếu niên ở làng quê Hương Cần bên sông Bồ quê hương ông. Từ lớp dạy võ đầu tiên đó, trải qua thời gian, đến nay đã có hàng ngàn võ sinh được học hành, tôi luyện và trưởng thành. Bây giờ, võ đường bên sông Bồ đã được xây dựng khang trang, là nơi lớn lên cũng là nơi trở về của bao thế hệ võ sinh môn phái Cương Nhu Karatedo...

Ngay sau lễ khai mạc “Chợ quê ngày hội - cầu ngói Thanh Toàn” 2022 vào sáng 22/2, tại khu vực sông Như Ý (xã Thủy Thanh - TX. Hương Thủy) diễn ra hội đua trải, tạo không khí nhộn nhịp, sôi động cả một khúc sông quê.