Ngành điện đã hỗ trợ người dân sử dụng đèn compact chiếu sáng thay đèn sợi đốt
Chuyển từ nhận thức sang hành động
Thành công lớn nhất, theo Bộ Công Thương là nhận thức của doanh nghiệp, người dân đã nâng cao rõ rệt. Một khảo sát được thực hiện cho thấy, hơn 85% người dân đã biết và hiểu về tiết kiệm năng lượng (TKNL) thông qua truyền thông, nhận biết được về dán nhãn năng lượng và lợi ích TKNL của các sản phẩm, hàng hóa TKNL. Cường độ năng lượng của các ngành sản xuất công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng đều giảm dần như ngành thép giảm 8,09%; ximăng giảm 6,33%, dệt sợi giảm 7,32%...
Mô hình bình nước nóng năng lượng mặt trời được triển khai áp dụng rộng rãi, mang lại hiệu quả tiết kiệm điện (TKĐ). Tính đến hết năm 2015, theo khảo sát của Tập đoàn Điện lực VN (EVN), toàn quốc đã có khoảng 700.000 dàn nước nóng năng lượng mặt trời quy mô hộ gia đình được lắp đặt và sử dụng, tiết kiệm khoảng 1 tỉ kWh điện/năm, tương đương tiết kiệm khoảng 1.600 tỉ đồng.
Tính đến thời điểm này đã có hơn 10.000 mẫu sản phẩm của 15 nhóm sản phẩm mục tiêu được Bộ Công Thương cấp phép dán nhãn năng lượng sau khi qua kiểm nghiệm tại các cơ sở thử nghiệm hiệu suất năng lượng do Bộ Công Thương chỉ định.
Nhận thức của người tiêu dùng đối với sản phẩm TKNL cũng được cải thiện đáng kể. Một khảo sát năm 2015 cho thấy, hơn 90% số máy điều hòa nhiệt độ và tủ lạnh được bày bán trong các siêu thị và cửa hàng điện máy đã được dán nhãn năng lượng. Lượng điện năng tiết kiệm được hàng năm do người tiêu dùng chuyển hướng sang chọn mua và sử dụng các loại sản phẩm điều hòa không khí tiết kiệm năng lượng vào khoảng trên 100 triệu kWh/năm.
Việc thay thế, loại bỏ hoàn toàn bóng đèn sợi đốt công suất trên 60W đã được triển khai thành công từ đầu năm 2013. Số lượng bóng đèn sợi đốt tiêu thụ hàng năm giảm mạnh từ khoảng 50 - 55 triệu bóng đèn năm 2011 xuống chỉ còn dưới 5 triệu bóng đèn trong năm 2015.
Lượng điện năng tiết kiệm được hàng năm do loại bỏ đèn sợi đốt, tiêu thụ nhiều điện, chuyển dịch sang sử dụng các loại đèn chiếu sáng hiệu suất cao (như đèn compact, đèn LED) là khoảng 1,5 tỉ kWh/năm, tương đương với việc xây dựng thêm một nhà máy nhiệt điện có công suất 300MW.
Để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu các thiết bị có hiệu suất năng lượng cao, Bộ Công Thương đang sửa đổi Thông tư số 07/2012/TT-BCT quy định dán nhãn năng lượng cho các phương tiện và thiết bị sử dụng năng lượng theo hướng loại bớt các thủ tục hành chính, giảm thời gian đăng ký và chi phí cho doanh nghiệp trong việc thực hiện dán nhãn năng lượng, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm đối với các sản phẩm hàng hóa sau khi đưa ra thị trường.
“Truy” trách nhiệm người đứng đầu
Mặc dù vậy, theo đánh giá của Bộ Công Thương, 5 năm qua, các cơ quan, đơn vị vẫn gặp không ít khó khăn trong quá trình triển khai Luật. Nguồn kinh phí từ ngân sách nhà nước hỗ trợ hoạt động này còn hạn chế, ảnh hưởng của suy thoái kinh tế khiến các doanh nghiệp khó khăn về nguồn vốn trong việc chuyển đổi công nghệ, cơ chế hỗ trợ các doanh nghiệp chưa có tính khuyến khích cao. Bên cạnh đó khả năng thu xếp vốn của các ngân hàng trong nước còn hạn chế, còn lo lắng khi cho vay các dự án hiệu quả năng lượng.
Các cơ chế khuyến khích của nhà nước để thúc đẩy SDNLTKHQ được các doanh nghiệp mong đợi như giảm, miễn, khấu trừ thuế cho các thiết bị TKNL hiện chưa được cụ thể hóa, chưa có văn bản hướng dẫn của cơ quan quản lý nhà nước; chưa cụ thể hóa việc vay vốn ưu đãi cho các doanh nghiệp để thực hiện các giải pháp SD NLTKHQ.
Cơ cấu chi phí năng lượng trên tổng chi phí sản xuất, kinh doanh của nhiều DN thấp, điều này làm giảm động lực của DN trong việc lựa chọn những sản phẩm có hiệu suât cao. Chưa có cơ chế, hành lang pháp lý cụ thể cho hoạt động công ty dịch vụ năng lượng (ESCO).
Sự chuyển biến trong nhận thức của cộng đồng cũng như doanh nghiệp về TKNL chưa sâu sắc, bền vững.Các doanh nghiệp chưa sẵn sàng tiếp cận với thông tin về công nghệ và các giải pháp TKNL. Nhiều nơi chưa quan tâm, nghiên cứu và thực hiện các giải pháp về SDNLTKHQ. Có doanh nghiệp, sau khi đơn vị điện lực hỗ trợ thực hiện kiểm toán năng lượng xong thì để đấy và không triển khai giải pháp TKNL nào.
Giá năng lượng thấp đã làm giảm động lực của khách hàng sử dụng năng lượng hiệu quả và thông minh. Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng: Thời gian tới, nhu cầu về sử dụng năng lượng ngày càng tăng cao trong khi nguồn năng lượng truyền thống ngày càng suy giảm. Do đó,việc SDNLTKHQ được xác định là chiến lược quan trọng đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, giảm thiểu sự phụ thuộc vào NL nhập. Để khắc phục hạn chế, thực hiện hiệu quả Luật SDNLTKHQ, Bộ Công Thương kiến nghị cần tăng cường trách nhiệm quản lý của các bộ, ngàn, địa phương, các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách Nhà nước trong việc sử dụng NLTKHQ. Quy định trách nhiệm giám sát, đánh giá của người đứng đầu trong việc thực hiện kế hoạch sử dụng NL; truy trách nhiệm của các bộ Xây dựng, GTVT trong việc quản lý các phương tiện, thiết bị sử dụng NL.
Theo Lao động