Trong thư biểu dương các siêu thị triển khai sử dụng sản phẩm tự nhiên để gói, bọc thực phẩm thay thế túi ni lông vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đồng thời kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp, các siêu thị, nhà hàng, khách sạn chung tay cùng Chính phủ và toàn xã hội nỗ lực giảm thiểu việc sử dụng túi ni lông, rác thải nhựa bằng những hành động thiết thực, hiệu quả. Thủ tướng cũng đề nghị các bộ, ngành liên quan và UBND các cấp chủ động thực hiện các giải pháp, khuyến khích sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, giảm dần việc sản xuất và sử dụng túi ni lông khó phân hủy.
Xuất hiện từ những năm 60 và bắt đầu phổ biến từ những năm 80 của thế kỷ trước; với tính năng tiện dụng, túi ni lông đã trở thành thói quen ăn sâu trong hoạt động sản xuất, sinh hoạt, mua sắm của người dân. Bên cạnh những tiện dụng trước mắt, do đặc tính khó phân hủy, túi ni lông, rác thải nhựa đang là vấn đề nhức nhối của toàn cầu.
Kết quả khảo sát của Cục Kiểm soát ô nhiễm, Bộ Tài nguyên và Môi trường gần đây cho thấy, bình quân mỗi hộ gia đình Việt Nam sử dụng 223 túi (tương đương 1kg)/tháng. Chỉ riêng hai thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, trung bình một ngày thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa và ni lông.
Thảm họa từ túi ni lông, rác thải nhựa đang hiện hữu từng ngày; làm suy thoái đất sản xuất, tàn phá những dòng sông và đại dương. Các loài sinh vật biển, cá tôm theo đó cũng cạn kiệt dần và nguy hiểm hơn là hủy hoại môi trường sống, ảnh hưởng nghêm trọng đến sức khỏe con người.
Ở nhiều thành phố của một số nước trên thế giới đã nghiêm cấm việc sử dụng túi ni lông, các vật dụng ăn uống làm từ nhựa. Ở Việt Nam ta, đã xuất hiện nhiều mô hình sử dụng các vật liệu khác thay thế túi ni lông như dùng lá chuối để gói hàng hóa, dùng ống trúc thay thế ống hút nhựa… Ở tỉnh ta, ngày 26/02/2019, UBND tỉnh đã ban hành đã Kế hoạch số 34/KH-UBND Thực hiện phong trào “Nói không với túi ni lông sử dụng 01 lần”. Trong đó, sẽ xây dựng các điển hình tiên tiến của phong trào “không sử dụng túi ni lông sử dụng 01 lần”. Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng đã phát động Ngày Chủ nhật xanh - “Hãy hành động để Thừa Thiên Huế thêm xanh - sạch - sáng” nhằm tiếp tục triển khai thực hiện Chỉ thị số 24-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc mở Cuộc vận động “Toàn dân xây dựng Thừa Thiên Huế sáng – xanh – sạch, không rác thải” và đã nhận được sự hưởng ứng tích cực từ các cơ quan, doanh nghiệp, các tổ chức chính trị xã hội và các địa phương trên khắp địa bàn.
Điều khả quan là nhận thức của người dân về tác hại của ô nhiễm môi trường nói chung, tác hại của túi ni lông, rác thải nhựa nói riêng đã có; tuy nhiên, trong quá trình hành động, kết quả vẫn chưa được như mong muốn. Điều dễ nhận thấy khi vào các chợ, các điểm mua sắm, việc sử dụng túi ni lông vẫn diễn ra bình thường. Nguyên nhân là chưa có dụng cụ thay thế túi ni lông một cách hợp lý và chưa có sự chế tài đủ mạnh.
Nên chăng, ngoài việc tuyên truyền vận động, cần khuyến khích việc sản xuất các vật dụng thay thế túi ni lông cũng như các dụng cụ làm từ nhựa một cách tiện ích; tiến dần đến nghiêm cấm việc sản xuất, vận chuyển, tiêu thụ túi ni lông và các vật dụng nhựa dùng một lần. Một khi, mặt hàng nguy hiểm này không còn hoặc bị chế tài khi sử dụng thì người dân tự phát huy “sáng kiến” ra vật dụng khác thân thiện với môi trường để thay thế. Trước mắt, chọn một số điểm tham quan du lịch, một số chợ để áp dụng và nhân rộng ra toàn địa bàn.
Đặng Thành