Tương Phố của Giọt lệ thu…
TTH - Trong số các nữ sĩ tiền chiến Vân Đài, Mộng Tuyết, Anh Thơ thì bà Tương Phố cao tuổi hơn cả và thi phẩm Giọt lệ thu cũng trình làng sớm nhất.
Trời thu ảm đạm một màu/ Gió thu hiu hắt thêm sầu lòng em/ Trăng thu ngả bóng bên thềm/ Tình thu ai để duyên em bẻ bàng.
Đó là bốn câu thơ mở đầu thi phẩm Giọt lệ thu của nữ sĩ tiền chiến ra đời từ những năm đầu thế kỷ 20.
![]() |
Di ảnh nữ thi sĩ Tương Phố tại Đà Lạt. Ảnh: Tư liệu |
Cùng với thi sĩ Đông Hồ (Lâm Văn Phát) khóc Linh Phượng, đây là một bài thơ của thi sĩ Tương Phố thương tiếc người ngọc của mình. Giọt lệ thu của Trương Phố là nỗi lòng của một cô phụ còn quá trẻ mà đã côi cút ở trần gian với đứa con nhỏ mới ra đời. Mà đau xót thay khi người chồng nhắm mắt xuôi tay, bà ở xa chưa kịp vào Huế để gặp mặt người chồng vừa tu học có bằng bác sĩ ở Pháp về Huế lại đột ngột ra đi.
Chàng đi chàng chẳng trở về/ Thu về để thiếp đê mê dạ sầu.
Giọt lệ thu được trình làng vào năm 1923 đến nay đã gần cả trăm năm. Vậy Tương Phố là ai và hoàn cảnh nào để có Giọt lệ thu? Tương Phố là bút danh của bà Nguyễn Thị Đàm được sinh ra ở Thất Khê, tỉnh Lạng Sơn. Thân phụ là quan phủ Đỗ Duy Phiên và thân mẫu là Nguyễn Thị Yểm. Bà được học và đỗ bậc tiểu học năm 14 tuổi. Đến năm bà 16 tuổi thì đi lấy chồng. Chồng là ông Thái Văn Du, là em ruột quan Thượng thư Thái Văn Toản.
Hai người đưa nhau về Huế hưởng tuần trăng mật thời gian ngắn thì ông Thái Văn Du sang Pháp học lấy bằng bác sĩ y khoa. Sau đó bà tiếp tục học Sư phạm Hà Nội để đi làm cô giáo. Ít lâu sau, bác sĩ Thái Văn Du về Huế, chưa kịp gặp vợ con thì đột ngột qua đời vào ngày 25-7-1920 (lúc này bà đang học ở Hà Nội), nên chưa kịp vào Huế.
Sau này bà Đỗ Thị Đàm ra dạy học và tái giá với ông Tuần phủ Phạm Khắc Khánh. Việc tái giá này theo nhiều người thời ấy cho rằng là sự tương kính chứ không tương thân. Viên quan này không tường Pháp ngữ mà chỉ giỏi chữ Nho. Trong khi bà vừa thông thạo Pháp ngữ lại giỏi Nho học. Bà giúp tuần phủ làm các văn bản, hoặc phiên dịch mỗi khi có người Pháp đến làm việc. Bà lại chủ động cưới cho ông một thứ thất và hai ông bà có với nhau 3 người con. Cuối đời, bà sống với con trai là ông Thái Bá Châu ở TP Đà Lạt và bà đã qua đời vào năm 1973, thọ 73 tuổi.
Như trên đã nói, bà Tương Phố sinh năm 1900. Trong số các nữ sĩ tiền chiến Vân Đài, Mộng Tuyết, Anh Thơ thì bà Tương Phố cao tuổi hơn cả và thi phẩm Giọt lệ thu cũng trình làng sớm nhất.
Ngoài thi phẩm Giọt lệ thu bà còn có thi phẩm Tình Hương Khuê được một tác giả Pháp; bà Jeanne Duclssa Lesses dịch ra Pháp ngữ. Tuy nhiên, người đời vẫn ấn tượng với nữ sĩ Tương Phố là Giọt lệ thu. Cũng như giọt lệ của Đông Hồ trong Linh Phương ký, đã đóng dấu vào nỗi buồn của Văn học Sử Việt Nam đầu thế kỷ 20.
Hoàng Thơ
- Sôi động Ngày hội dân vũ “Vũ khúc tháng 5” (18/05)
- Bế mạc Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc miền núi (18/05)
- Giới thiệu văn hóa Huế trên đất Pháp (18/05)
- Độc đáo lễ hội Mừng lúa mới của người Cơ Tu vùng cao Nam Đông (18/05)
- Công bố lịch chương trình Tuần lễ Festival Huế 2022 (18/05)
- Bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc và đặc trưng văn hóa đồng bào các dân tộc miền núi (17/05)
- Trưng bày sản phẩm thủ công truyền thống và triển lãm tại ngày hội các dân tộc (17/05)
- Đặc sắc không gian sản phẩm thủ công, ẩm thực vùng cao (17/05)
-
Đặc sắc không gian sản phẩm thủ công, ẩm thực vùng cao
- Mùa dâu tằm tím ngát
- Tìm thấy những bản Lục Vân Tiên viết bằng chữ Thái cổ ở Sơn La
- Vươn lên khẳng định thương hiệu, bảo tồn các giá trị di sản văn hóa Huế
- Thăm cố hương Văn hàn ty Nguyễn Đình Huy
- Ẩm thực - chất liệu tạo nên nền kinh tế
- Ngày hội “Huế - Kinh đô ẩm thực” sẽ diễn ra từ 30/4 - 1/5
- 23 thí sinh vào vòng chung kết cuộc thi “Tỏa sáng cùng âm nhạc”
- Tìm đường sách cho Huế
- Tiếp nhận tài liệu của các nhà văn, nhà thơ Thừa Thiên Huế và Đại tá Hà Văn Lâu
-
Diễu hành xe hoa mừng Phật đản
- Đội mưa xem lễ rước Phật
- Bế mạc và trao giải Liên hoan văn nghệ quần chúng giai điệu tự hào huyện Phú Vang
- Mùa dâu tằm tím ngát
- Tranh trên đá cuội
- Hai bức ảnh quý về Bác Hồ với nhà thơ Thanh Hải
- “Hóa nhật muôn dân” – Câu chuyện chống tham nhũng từ lịch sử
- Dàn dựng vở tuồng “Hồn thiêng sông núi” dự thi Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc
- Khai mạc trại sáng tác “Phú Vang ngày mới”
- Nên “review”, nhưng đừng thái quá!
-
Trưng bày sản phẩm thủ công truyền thống và triển lãm tại ngày hội các dân tộc
- Đặc sắc không gian sản phẩm thủ công, ẩm thực vùng cao
- Tìm thấy những bản Lục Vân Tiên viết bằng chữ Thái cổ ở Sơn La
- Ngày hội “Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc miền núi” diễn ra trong 3 ngày
- Phác họa cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh