Nhiều nguyên nhân
Trong phát biểu khai mạc, TS-KTS Đặng Minh Nam, Viện Trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng cho hay, mục tiêu của dự án nhằm xác định tình trạng dễ bị tổn thương liên quan đến khí hậu qua các đợt lũ, lụt ở khu vực đô thị mới An Vân Dương, là điển hình phát triển đô thị ở vùng thấp trũng, đô thị này thường xuyên đối mặt với nguy cơ lũ lụt và ngập úng hàng năm, để đề xuất các giải pháp khắc phục, phát triển.
Từ mục tiêu đó, Viện Quy hoạch Xây dựng đã tiến hành nghiên cứu hai hợp phần, gồm: đợt ngập lụt 2009, ngập úng 2013 và quá trình chuẩn bị, lập, thực hiện quy hoạch Khu đô thị mới An Vân Dương.
 |
|
San nền, làm đường giao thông chưa đồng bộ là nguyên nhân gây ngập úng, lũ lụt ở vùng ven đô
|
|
Những đề xuất, giải pháp cho từng vấn đề cụ thể cũng đã được chỉ ra tại hội thảo, đó là: xây dựng các hướng dẫn, tiêu chuẩn kỹ thuật về thoát lũ tại khu vực đô thị; nâng cao nhận thức cho lãnh đạo và cán bộ chính quyền bằng các chương trình đào tạo từ cấp Trung ương đến địa phương đối với việc lập và thiết kế các đồ án quy hoạch. Việc lồng ghép sự biến đổi khí hậu trong quá trình quy hoạch cũng cần được tính tới bằng cách bổ sung các nội dung yêu cầu trong các văn bản quy định của Nhà nước. Công tác tuyên truyền, tập huấn cũng cần được chú trọng. Tổ chức nghiên cứu, đo đạc quan trắc tác động của ngập lụt đối với khu vực đô thị cũng là việc nên làm…
|
Nguyên nhân gây lũ, ngập úng vùng đô thị An Vân Dương được xác định là do san nền, giao thông, thoát nước chưa đồng bộ. Việc vận hành hồ chứa chưa đúng quy trình. Đợt lũ xảy ra đầu tháng 9/2009 khiến vùng đô thị An Vân Dương nhiều nơi ngập bình quân từ 0,5-0,8m là minh chứng điển hình. Nguyên nhân được chỉ ra là do 2/5 cửa van thủy điện Bình Điền bị hỏng. Tổng lượng nước đổ về lớn, nếu chỉ xả 3 van cửa đập, nước sẽ không thoát đủ lưu lượng, tràn qua đập, nguy cơ vỡ đập rất cao. Trước tình thế đó, Ban chỉ huy Phòng chống lụt bão và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã yêu cầu Công ty CP Thủy điện Bình Điền nâng toàn bộ 5 cánh cửa van xả lũ để đề phòng có lũ lớn. Thế nhưng gần như toàn bộ khu vực đô thị An Vân Dương, kéo dài đến các xã Phú Thượng, Phú Mỹ, Thủy Thanh ngập úng trong nhiều ngày. Ngoài nguyên nhân trên, việc san nền ở đô thị mới An Cựu, khu nhà thu nhập thấp Vicoland, Trường cao đẳng Công nghiệp Huế…, với cao độ nền từ +2,2m đến +2,3m đã làm gia tăng mức ngập và kéo dài thời gian ngập lụt ở các khu dân cư.
Chị Châu Thị Tuyết Sương, ở tổ 13, khu vực 5, phường An Đông cho hay, khi An Cựu City được đầu tư xây dựng, các trục đường 100m, 56m san lấp, cốt nền cao cộng với việc thiếu hệ thống thoát nước ra sông Phát Lát nên trong các đợt lũ, lụt, ngập úng năm 2009 và 2013, khu dân cư cạnh An Cựu City bị ngập từ 0,3-0,5m.
Rút kinh nghiệm cho các dự án mới
Từ phân tích thực tế, nhóm nghiên cứu kết luận, ngoài các nguyên nhân nêu trên…, việc lựa chọn phát triển đô thị ở vị trí thấp trũng và chưa ưu tiên các giải pháp thích ứng lũ lụt, ngập úng chính là yếu tố gây nên những tổn thương ở vùng đô thị ven đô và đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều hơn cả vẫn là cư dân trong vùng dự án và lân cận.
Với cao độ nền, các công trình giao thông, theo các KTS Nguyễn Thanh Tùng, Đặng Hoàng Linh, Viện Quy hoạch Xây dựng thì cần tăng cường vai trò của dân cư trong quá trình lập quy hoạch xây dựng. Đối với các tuyến đê không đủ khả năng thoát nước lũ, cần xây dựng các cống băng đường đủ lớn để thoát lũ và xây dựng mới các cầu có khẩu độ lớn. Hệ thống thoát nước cũng phải xây dựng bổ sung, nhất là hệ thống thu gom nước tại các vị trí tiếp giáp với các đô thị mới có nền địa hình cao hơn. Hệ thống này sẽ giúp thu nước đổ về các khu vực cao rồi dẫn vào hệ thống thoát nước chung hoặc đổ ra sông ngòi…
TS Trần Văn Giải Phóng, Giám đốc kỹ thuật của dự án, Viện Chuyển đổi môi trường và Xã hội hy vọng những đề xuất, kiến nghị, giải pháp mà dự án đúc kết được sẽ được lãnh đạo TP Huế, tỉnh áp dụng triển khai với các dự án đô thị mới. Theo TS Trần Văn Giải Phóng, những kinh nghiệm này cũng đã được rút ra từ việc nghiên cứu ở 10 thành phố vùng châu Á-Thái Bình Dương và được chính quyền địa phương các thành phố triển khai hiệu quả. Ở Việt Nam, dự án đã nghiên cứu ở 5 TP: Đà Nẵng, Quy Nhơn, Cần Thơ, Lào Cai và Huế. Điểm chung là hầu hết các đô thị đều có các điểm tương đồng trong phát triển, nhất là ở hệ thống hạ tầng kỹ thuật chưa đáp ứng dẫn đến dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu. Sau khi được phân tích nguyên nhân, đề xuất giải pháp khắc phục, một số địa phương đã thực hiện khá tốt, đem lại hiệu quả tích cực và cơ bản giải quyết được tình trạng ngập úng, lũ lụt vùng ven đô như Đà Nẵng.
TS Trần Văn Giải Phóng khẳng định, với các vấn đề vượt tầm địa phương, dự án sẽ có kiến nghị đề xuất với các bộ ngành liên quan để tìm hướng giải quyết. Trước đó, dự án đã làm việc với các bộ, ngành liên quan để triển khai thực hiện vấn đề này.