Trên thế giới, người ta đã sản xuất nông nghiệp theo hướng quay về với tự nhiên, nói không với các loại hóa chất để phát triển bền vững và bảo vệ sức khỏe con người. Tại Việt Nam, xu hướng sản xuất và tiêu thụ nông sản sạch cũng đang dần hình thành.
Tại Thừa Thiên Huế, nhiều nông dân và doanh nghiệp tham gia các loại hình sản xuất thực phẩm sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Điền Lộc (Phong Điền) là một trong những xã đi đầu trong sản xuất lúa gạo giá trị cao và rau sạch, trồng lúa giá trị cao theo hướng VietGAP, liên kết với Công ty CP Vật tư nông nghiệp tỉnh sản xuất 4,5ha lúa chất lượng cao; phối hợp với Trạm Khuyến nông-lâm-ngư huyện Phong Điền trồng rau hữu cơ theo hướng VietGAP, với diện tích gần 2.000m2.
Các xã Điền Hòa, Điền Môn, Điền Hương, Phong Bình, Phong Hòa, Phong Chương (Phong Điền) được chọn làm điểm sản xuất lúa chất lượng cao với diện tích gần 560ha, bắt đầu thực hiện từ vụ đông xuân 2016-2017. Ở A Lưới, một số hộ bắt đầu trồng rau sạch. Những năm qua, với sự giúp sức từ các tổ chức, nhiều nông dân đã được tiếp xúc với mô hình sản xuất rau an toàn, như Dự án Nhịp cầu châu Á - Nhật Bản hỗ trợ người dân Huế phát triển trồng trọt theo hướng thân thiện môi trường.
Các sản phẩm nông nghiệp do người dân nuôi, trồng đều sử dụng phân bón hữu cơ, thức ăn truyền thống có nguồn gốc thiên nhiên, không sử dụng thức ăn công nghiệp và phun thuốc trừ sâu… Ngoài các dự án do các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ, Trường đại học Nông lâm Huế, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng triển khai khá nhiều dự án rau an toàn trên địa bàn các phường, xã trong toàn tỉnh. Những dự án này đã góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức của người dân.
Mặc dù có nhiều dự án hỗ trợ trồng rau an toàn được triển khai, tuy nhiên diện tích rau an toàn vẫn ở mức rất thấp, chỉ có 263/4.437 ha đất rau màu sản xuất theo hướng an toàn, số diện tích rau an toàn được cấp chứng nhận VietGAP chỉ dừng lại con số 41 ha.
Một trong những nguyên nhân phải kể đến là nhận thức, ý thức của người trồng và cả người tiêu dùng. Người tiêu dùng đã quen với cụm từ rau sạch, rau an toàn nhưng việc phân biệt đâu là rau an toàn là điều không hề đơn giản. Tín hiệu đáng ghi nhận là, kinh nghiệm trồng rau sạch đã được chia sẻ, ví như sử dụng nước ớt để diệt sâu; ủ rác thải, phân chuồng để bón cho cây trồng không cần sử dụng các loại phân hóa học… Đó cũng là những kinh nghiệm xây dựng nền nông nghiệp sạch theo phương pháp truyền thống.
Một vấn đề cần khắc phục ngay là, Nhà nước, các địa phương đã và đang tích cực nhân rộng mô hình sản xuất VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ… trong khi đó lại vẫn cho phép lưu hành nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật độc hại là điều rất vô lý. Do đó để xây dựng thói quen sản xuất và tiêu thụ sản phẩm “sạch”, Nhà nước cần tiếp tục loại bỏ hết những loại thuốc độc và có nguy cơ gây ung thư để nâng cao giá trị nông sản và chất lượng cuộc sống của người Việt.
ĐẶNG NGỌC NGUYÊN