Đổ rác xuống sông, hồ có thể bị xử phạt ở mức 100-200 nghìn đồng
Thực tế, theo đại diện Sở TN&MT, đã có nhiều văn bản quy định về xử phạt hành vi vi phạm về BVMT vẫn chưa thực sự được vận dụng mạnh mẽ vào thực tế. Chẳng hạn Nghị định 155 của Chính phủ quy định về xử phạt VPHC trong lĩnh vực BVMT có hiệu lực từ tháng 2/2017, nhưng đến nay vẫn còn khá mới mẽ, lạ lẫm với người dân, thậm chí còn "lờ mờ" với một số cán bộ quản lý nhà nước.
Nguyên nhân chính là do lực lượng được giao thực hiện nhiệm vụ BVMT ở cấp phường, xã theo Nghị định 155 hiện đang rất mỏng, còn thiếu kinh nghiệm, còn bỡ ngỡ, nể nang và chưa mạnh dạn lập biên bản VPHC; đồng thời, các hành vi vi phạm về vệ sinh nơi công cộng là những hành vi xảy ra nhanh, ở những nơi khuất tầm nhìn.
Nghị định 155 dù có mức phạt tiền tăng cao và nhiều hình thức xử phạt nghiêm khắc, có tính răn đe; song, đa phần các căn cứ để xử phạt đều mang tính kỹ thuật cao, phụ thuộc nhiều vào kết quả đo đạc quan trắc, phân tích. Trong khi các huyện, thị xã, thành phố thiếu cán bộ chuyên trách, không có thiết bị đo đạc, thiếu kinh phí… Bên cạnh đó, nhiều quy định xử lý vi phạm trong Nghị định 155 còn chồng chéo, không thống nhất với một số văn bản quy phạm pháp luật.
Qua rà soát, Sở TN&MT nhận thấy, để xử lý các hành vi vi phạm mang tính toàn diện, cần mở rộng kết hợp các quy định xử lý của các lĩnh vực khác như liên quan đến giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa... do có hành vi vứt bỏ chất thải rắn xuống sông, hồ, kênh mương; đổ, xử lý chất thải rắn xây dựng, rác thải, vàng mã trên đường phố, nơi công cộng...
Căn cứ các quy định của pháp luật có liên quan, mức phạt cũng được áp dụng xử lý tùy hành vi vi phạm. Theo văn bản hướng dẫn xử phạt hành vi vi phạm các quy định về BVMT trên địa bàn tỉnh được Sở TN&MT phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng, mức phạt đối với cá nhân hay tổ chức vi phạm lên đến 15 triệu đồng.
Đơn cử hành vi người điều khiển xe thực hiện hành vi đổ trái phép rác, đất, cát, đá, vật liệu, chất phế thải ra đường phố bị xử phạt mức từ 10 - 15 triệu đồng, áp dụng tại Khoản 4, Điều 20 Nghị định 46 của Chính phủ quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt.
Trường hợp vứt, thải rác sinh hoạt vào hệ thống thoát nước thải đô thị hoặc hệ thống thoát nước mặt trong khu vực đô thị bị xử phạt mức từ 5-7 triệu đồng, áp dụng tại Điểm d Khoản 1 Điều 20 Nghị định 155. Hành vi vứt, thải, bỏ đầu mẩu và tàn thuốc lá; vứt bỏ rác thải sinh hoạt; vệ sinh cá nhân (tiểu tiện, đại tiện) không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng bị xử phạt mức từ 500 nghìn đến 5 triệu đồng...
Ban đầu triển khai có thể có sự chệch choạc, nhưng có làm mới thấy được tồn tại, hạn chế để khắc phục, sửa đổi, hoàn thiện hơn. Và có thực hành việc xử phạt, người dân mới không bị "nhờn" luật, từ đó thay đổi nhận thức, hành vi ứng xử có văn hoá với môi trường sống và tôn trọng mọi người xung quanh.
Bài, ảnh: Hoài Nguyên