Bình yên trên chiến khu Trò

Vùng Trò giờ càng xanh hơn với các loại cây trái

Quá khứ hào hùng

Trò chuyện với những cựu chiến binh nơi đây, chúng tôi được biết, Trò là một thung lũng nhỏ hẹp dài khoảng 2km, rộng 1km, nằm ở phía Nam sông Bồ. Với vị trí thuận lợi gần sông và rừng núi, nên Trò là địa điểm lý tưởng để chọn làm căn cứ, nơi tập kết lực lượng, vũ khí của quân và dân Hương Trà trong suốt hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Tháng 7/1947, thực dân Pháp mở trận càn hòng tiêu diệt chiến khu Trò, nhưng chúng đã vấp phải sự phản công quyết liệt của Tiểu đoàn 319 bộ đội chủ lực tỉnh cùng với đội vũ trang Hương Trà chặn đánh tại dốc Đu, làm thất bại mưu đồ tấn công của địch. Những năm 1965 đến 1975, chiến khu Trò không chỉ là căn cứ địa cách mạng của Hương Trà mà còn là căn cứ địa của tỉnh.

Ông Hoàng Ngọc Tự, nguyên Đại đội trưởng Đại đội 5 Đặc công Huyện đội Hương Trà, nguyên Phó Chỉ huy trưởng Huyện đội Hương Trà nhớ lại: “Ngày 23/3/1975, địch liên tục cho tăng quân để chốt chặn dọc các đỉnh núi của Hương Trà (từ cao điểm 365 ở sát bờ bắc sông Hương băng qua hòn Vượn đến cao điểm 312 sát bờ Nam sông Bồ và tuyến Hiền Sĩ - Đồng Lâm vùng giáp ranh Phong Điền). Mục đích của chúng là quyết chặn các lực lượng Quân khu Trị Thiên - Huế trên 2 tuyến này cho đến hết ngày 25/3/1975 để hoàn thành kế hoạch rút quân”.

Tại Hương Vân, lực lượng của địch lúc này gồm có 2 trung đội nghĩa quân và hệ thống Ngụy quyền, ấp trưởng. Lực lượng mật của ta gồm có 1 chi bộ với 3 đảng viên; chi đoàn thanh niên có 5 đoàn viên; 1 tổ phụ nữ có 3 người và 2 cốt cán. 21 giờ đêm 23/3/1975, ông Nguyễn Hữu Hường, Bí thư Huyện ủy Hương Trà và lãnh đạo chủ chốt của huyện đã có mặt tại căn cứ lõm thuộc Phe Nhì, Thanh Lương để đứng chân và chỉ đạo giải phóng Hương Trà.

Sông Bồ - nơi chứng kiến biết bao sự đổi thay ở chiến khu Trò

“Lúc này, vùng chiến khu Trò có 1 căn cứ của Ngụy nằm trên ngọn núi cao gọi là núi Gió. Huyện đội Hương Trà có 2 đại đội chủ lực đó là Đại đội 2 Bộ binh và Đại đội 5 Đặc công. Lãnh đạo Huyện ủy Hương Trà phân tích tình hình và nhận định, thời cơ đã xuất hiện, phải chớp lấy để giành thắng lợi lớn nhất, nên kiên quyết phát động quần chúng nổi dậy thành lập chính quyền cách mạng. Sau khi ta tấn công vào núi Gió, địch ở đây hoảng loạn, vội vàng băng rừng thoát chạy. Sáng sớm ngày 24/3/1975, được sự hỗ trợ của Trung đội vũ trang huyện do 2 ông Hoàng Thế Đoàn và ông Thái chỉ huy, đội công tác và lực lượng cốt cán của xã Hương Vân đã phát động quần chúng nổi dậy lập chính quyền cách mạng, đánh đấu thời điểm Hương Vân được giải phóng”, ông Mai Xuân Long, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh phường Hương Vân trò chuyện.  

Sức sống mới

Sau ngày giải phóng, một trong những công việc đầu tiên mà Chi bộ Hương Bằng (Hương Vân ngày nay) quan tâm lãnh đạo là vận động Nhân dân trở về làng cũ để ổn định cuộc sống, khôi phục sản xuất. Niềm vui được trở về làng cũ được truyền đi nhanh chóng, người này tuyên truyền cho người khác, động viên nhau cùng trở về.

Chỉ trong một thời gian ngắn, Nhân dân Hương Vân đã hồ hởi về quê cũ dựng lại nhà, sửa lại vườn, bắt đầu xây dựng cuộc sống mới trên mảnh đất của mình. Tổ chức rà phá bom mìn; khôi phục sản xuất, giải quyết việc làm; xóa nạn mù chữ... là những vấn đề cấp bách lúc bấy giờ đối với chi bộ Đảng nơi đây.

Từ một vùng quê nghèo khó, đến nay, chiến khu Trò nói riêng và phường Hương Vân nói chung đã có sự đổi thay đáng kể. Màu xanh ở chiến khu Trò ngày càng mãi xanh khi Đảng bộ, chính quyền địa phương luôn tạo điều kiện để người dân có đất trồng rừng. Giờ ở Hương Vân, hầu như nhà nào cũng có rừng kinh tế tại chiến khu Trò, xung quanh lòng hồ thủy điện Hương Điền. Trung bình mỗi hộ có hơn 1ha rừng kinh tế. Sau 5 năm, rừng cho thu hoạch một lần. Mới đây, hai anh em ông Nguyễn Xuân – một trong những hộ trồng rừng lớn ở Hương Vân đã bán 23ha cây rừng, thu lợi 1,2 tỷ đồng.

Ông Hoàng Ngọc Tự kể về những ngày tháng quê hương Hương Vân được giải phóng

Men theo những cánh rừng keo lai, ông Châu Văn An, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Hương Vân phấn khởi kể với chúng tôi: “Xung quanh chiến khu Trò giờ là những cánh rừng kinh tế của những người dân Hương Vân, với diện tích hơn 500ha. Vùng chiến khu Trò mở ra tiềm năng phát triển du lịch khi có nhà máy thủy điện Hương Điền. Bưởi da xanh, cây thanh trà cho thu nhập ổn định, bình quân 1ha khoảng 350 - 400 triệu đồng. Tuy tỷ lệ hộ nghèo còn cao nhưng xã phấn đấu để giảm dần”.

“Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân phường Hương Vân không bao giờ quên công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ trên mọi miền Tổ quốc đã nằm lại nơi đây để cho đất và người Hương Vân mãi xanh tươi. Toàn phường có 189 liệt sĩ đã ngã xuống trên các chiến trường; 41 Mẹ Việt Nam Anh hùng… Truyền thống cách mạng và phẩm chất kiên cường của con người Hương Vân đã làm sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng”, ông Hoàng Anh Tuấn, Phó Bí thư Đảng ủy phường Hương Xuân khẳng định.

Chúng tôi tạm chia tay người dân vùng chiến khu Trò và người dân Hương Vân khi ánh mặt trời đã dần tắt. Phía xa kia, những cánh rừng keo, vườn thanh trà, những cánh ruộng lúa, sắn và hoa màu trải dài tít tắp. Vùng chiến khu Trò mãi xanh...  

Bài, ảnh: Anh Phong