Trước đây, các lần quy hoạch đều được chuẩn bị bài bản, chu đáo, đúng quy trình, nhưng tại sao cán bộ vi phạm kỷ luật vẫn nhiều và nghiêm trọng? Vấn đề đặt ra là cần xem xét chu đáo cho quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý nhiệm kỳ 2020-2025.
Trưởng ban Ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính nhấn mạnh việc chống "chạy" quy hoạch cán bộ tại Hội nghị Giao ban trực tuyến của Ban Tổ chức Trung ương. Ảnh: Internet
Căn cứ tiêu chuẩn, điều kiện, có nhiều người đủ các tiêu chí mà yêu cầu quy hoạch đề ra. Yêu cầu là phải chọn đúng người có tâm, có tầm gánh vác trọng trách đất nước. Khâu quan trọng trước hết là nhận xét, đánh giá đúng thực chất cán bộ. Nhưng trong thực tế, khi nhận xét còn có biểu hiện như “dĩ hòa vi quý”, lấy lòng nhau, phóng đại thành tích, ưu điểm, bỏ qua hoặc nói giảm khuyết điểm. Khi có sai phạm thì tìm cách bao che, đánh giá nhẹ sai phạm, trong kiểm điểm thì hướng cho “rút kinh nghiệm”, “chín bỏ làm mười”, “không đánh kẻ chạy lại”... Qua đó, vô tình để lọt cán bộ có phẩm chất không tốt, không đảm bảo tiêu chuẩn vào quy hoạch. Về độ tuổi, yêu cầu đủ 2 nhiệm kỳ hoặc ít nhất trọn một nhiệm kỳ, nhưng không phải vì vậy mà đề cử những người quá trẻ, quá non khi chưa đủ năng lực, kinh nghiệm đảm đương công việc. Một số trường hợp là “con ông cháu cha” được nể nang đưa vào quy hoạch, đề bạt khi còn quá trẻ, đang còn non yếu. Thực trạng ở một số địa phương vừa qua, vì đốt cháy giai đoạn, chưa được rèn luyện, thử thách, “chín ép” dẫn đến một số cán bộ lãnh đạo bị kỷ luật nghiêm khắc. Do vụ lợi hoặc tâm lý “chợ chiều” cuối nhiệm kỳ, không ít lãnh đạo đã tìm cách "tạo điều kiện cho nhau" nên có không ít trường hợp không đủ tiêu chuẩn được "vận dụng" để đưa người nhà, người thân, phe cánh vào quy hoạch, bổ nhiệm. Không loại trừ có sự “chạy đua” ngầm, tác động bằng vật chất đối với cấp có thẩm quyền. Những biểu hiện như vừa nêu là nguyên nhân dẫn đến đánh giá, nhận xét cán bộ thiếu công tâm, khách quan, chính xác. Từ đó làm méo mó, sai lệch “quy trình”, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng cán bộ quy hoạch, kể cả bổ nhiệm.
Vấn đề là chọn ai đưa vào quy hoạch lại tùy thuộc vào ý chí của tập thể và người đứng đầu trong tổ chức. Nhiều người muốn giới thiệu những người thân quen, ê kíp, thậm chí là “cùng hội cùng thuyền”. Không phải bàn nếu những người đó có đủ phẩm chất và tín nhiệm cao. Nhưng rất khó xác định chọn một hoặc vài người như quy định khi số đủ điều kiện nhiều nhưng quy hoạch có hạn. Nhiều cán bộ khi đưa ra tập thể không phải ai cũng hiểu đầy đủ năng lực và phẩm chất của người đó mà tùy thuộc vào giới thiệu của cơ quan, tổ chức và thủ trưởng tại chỗ. Người giới thiệu khi “hạ cánh” có lúc muốn “cài” được người cùng ê kíp vào vị trí lãnh đạo nhằm bảo vệ cho những lợi ích đã có được hoặc làm chỗ dựa cho con cháu sau này. Qua giới thiệu đã ngầm mượn bàn tay tập thể để hợp thức hóa mà tập thể không nhận ra hoặc dễ cho qua. Thực tế đã có không ít người được quy hoạch để lọt lưới, sau này mới phát hiện không đủ tiêu chuẩn, chất lượng không cao, thậm chí đã có dấu hiệu vi phạm kỷ luật. Giữa lãnh đạo trong một tổ chức cũng dễ có biểu hiện nể nang, chia sẻ “quyền” khi dự kiến nhân sự.
UVTV Tỉnh ủy, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy Đoàn Thị Thanh Huyền khen thưởng các đơn vị tiêu biểu năm 2018. Ảnh: Anh Phong
Trong quy định hiện nay, chúng ta chưa có chế tài xử lý, chưa ràng buộc đến cùng với người tiến cử cán bộ không đảm bảo tiêu chuẩn. Khi làm quy hoạch, họ giới thiệu cho đủ, không phải có trách nhiệm ràng buộc hoặc vì lợi ích riêng. Vấn đề tha hóa, vi phạm của cán bộ các cấp, nhất là một số cán bộ cấp cao như vừa qua là báo động về chất lượng cán bộ quy hoạch. Cho nên, cần thiết phải quy định ràng buộc kỷ luật chặt chẽ đối với tập thể hoặc cá nhân giới thiệu. Không thể làm quy hoạch xong là thôi, kể cả nghỉ hưu cũng phải truy cứu đến cùng nếu người được giới thiệu đó không xứng đáng, không đúng tiêu chuẩn. Gắn trách nhiệm cá nhân cũng chính là để ngăn tiêu cực, kể cả dấu hiệu lợi dụng mua bán chức quyền thông qua quy hoạch. Lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, thiếu công tâm, khách quan trong công tác quy hoạch sẽ rất nguy hiểm, ảnh hưởng đến sự tồn tại, vững mạnh của Đảng. Đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương trong hội nghị quy hoạch cán bộ cấp cao đã nhấn mạnh: “Phải chống chạy chức, chạy quyền, phiền hà, sách nhiễu trong công tác cán bộ. Đảm bảo chất lượng, thực hiện các công việc liên quan đúng quy trình, dân chủ, công khai, khách quan”. Đó là đòi hỏi cần thiết và quan trọng trong quy hoạch cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp cao, không cho phép lặp lại những tồn tại, gây ảnh hưởng xấu như thời gian vừa qua.
Những sai lầm về lãnh đạo kinh tế có thể làm lại, nhưng sai lầm về công tác cán bộ sẽ làm mất niềm tin, phá hoại uy tín của Đảng và Nhà nước. Đó là cái mất vô cùng lớn, không gì có thể đong đếm được.
NGUYỄN VĂN HÒA