Một số trang của tập thơ thời Tự Đức năm Kỷ Mão (1879)
Đây là tập thơ được viết bằng chữ Hán, khổ 14x26cm, có trên 30 bài thơ nhưng không đề tên tác giả. Tuy nhiên qua nội dung tập thơ thì được biết bài thơ “Xuân hứng” viết dưới đời vua Tự Đức “Tự Đức Kỷ Mão niên” (1879). Chúng tôi xin phiên dịch bài thơ “Xuân hứng”:
- Phiên âm: Xuân hứng
Vạn giải thanh phong thôi lạp khứ
Sổ thanh đề điểu tống xuân lai
Ngâm thành bích thượng thi tam thủ
Hứng đáo nhàn trung tửu sổ bôi
Bạch phát sổ hành tần đối kính
Thanh tâm nhất điểm vị toàn hôi
Lập khan thi tập thường phi duyệt
Đình thượng phong cao nguyệt chiếu hoài
Bài “Xuân hứng”
- Dịch nghĩa: Cảm hứng mùa xuân
Gió mát giúp tiêu sầu, năm đã hết
Vài tiếng chim hót báo hiệu xuân đến
Làm ba bài thơ ghi lên vách
Nhấm vài chén rượu hứng gặp nhàn
Soi gương thấy tóc bạc thêm vài sợi
Gẫm lòng mới thấy chưa gì mãn nguyện
Đọc tập thơ thường thấy lòng thanh thoát
Gió lộng ngoài sân trăng soi sáng trên cao
- Dịch thơ:
Gió mát vơi sầu năm đã hết
Tiếng chim thánh thót báo xuân sang
Ba bài thơ cảm ghi lên vách
Đôi chén rượu vui hứng lúc nhàn
Từng thấy trong gương sương lốm đốm
Lặng nghe chút dạ giấc mơ màng
Trang thơ lần giở hồn lai láng
Sân trước trăng cao gió lướt ngang
Phan Đăng dịch
Bài thơ “Xuân hứng” viết trên giấy dó có cách đây 143 năm nên màu giấy đã ngả ố, nhưng qua câu chữ - Mùa Xuân là nguồn cảm hứng vô tận của các thi sĩ, là đời sống tinh thần của một thời đã qua.
Bài, ảnh: Hồ Vĩnh