Nhiều hộ kinh doanh gặp khó khi phải xuất hóa đơn đầu vào

Áp dụng chế độ kế toán mới cho hộ kinh doanh

Theo quy định, năm 2022, HKD nộp thuế khoán muốn sử dụng hóa đơn thì phải thực hiện nộp thuế theo phương pháp kê khai và thực hiện chế độ kế toán HKD, sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT). Với phương pháp này, HKD sẽ được tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu thực tế phát sinh theo kỳ tháng, hoặc quý áp dụng cho CNKD có quy mô lớn, và HKD chưa đáp ứng được quy mô lớn nhưng lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Ngoài ra, HKD có thể áp dụng phương pháp kê khai theo từng lần phát sinh và tính thuế theo tỷ lệ doanh thu thực tế từng lần phát sinh áp dụng cho CNKD không thường xuyên và không có địa điểm kinh doanh cố định. Với HKD nộp thuế khoán có nhu cầu sử dụng hóa đơn lẻ thì cơ quan thuế cấp lẻ HĐĐT theo từng lần phát sinh với điều kiện HKD phải xuất trình hóa đơn, chứng từ, hợp đồng, hồ sơ chứng minh nguồn gốc hàng hóa, dịch vụ khi đề nghị cấp, bán hóa đơn lẻ theo từng lần phát sinh.

Theo đó, HKD, CNKD thực hiện theo chế độ kế toán mới yêu cầu phải có hóa đơn đầu vào. Tuy nhiên, trước đây, HKD nộp thuế khoán đã có thói quen mua hàng đầu vào không cần lấy hóa đơn nhưng khi bán hàng cũng thường xuyên xuất hóa đơn nên khi chuyển sang phương pháp kê khai thì các hộ này gặp rất nhiều khó khăn.

Cơ sở kinh doanh G chuyên kinh doanh sản phẩm máy tính cũ trên địa bàn thành phố là ví dụ. Trước đây, với nhiều đơn vị có nhu cầu xuất hóa đơn, chủ cơ sở này vẫn xuất hóa đơn như thường. Nhưng theo quy định mới, muốn xuất hóa đơn đầu ra cho khách hàng buộc chủ cơ sở phải có hóa đơn đầu vào cho từng sản phẩm. Tuy nhiên, với những sản phẩm đã qua sử dụng thì việc có hóa đơn đầu vào là điều không thể đối với HKD này.

Cơ sở kinh doanh G chỉ là 1 trong số rất nhiều chủ cơ sở đang loay hoay với quy định muốn sử dụng hóa đơn thì phải thực hiện nộp thuế theo phương pháp kê khai và thực hiện chế độ kế toán HKD, sử dụng HĐĐT.

Cần hình thành thói quen thu thập hóa đơn đầu vào

Thống kê từ Chi cục Thuế TP. Huế, hiện chi cục đang quản lý hơn 9.000 HKD, CNKD trên địa bàn, trong đó 7.950 HKD có doanh thu trên 100 triệu đồng (phải kê khai, nộp thuế) với số thuế ghi thu hàng quý khoảng 17 tỷ đồng. Tính đến cuối năm 2021, số HKD sử dụng hóa đơn quyển là 450 hộ. Kể từ 1/1/2022, các HKD muốn sử dụng hóa đơn quyển thì phải chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai. Do đó, những HKD không áp dụng phương pháp kê khai thì phải hủy số hóa đơn tồn.

Theo ông Nguyễn Tấn Lộc, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế TP. Huế, hiện HKD, CNKD thuộc nhiều tầng lớp với nhiều trình độ văn hóa khác nhau, nên việc thực hiện ghi chép cũng gặp một số trở ngại nhất định. Việc HKD, CNKD phải áp dụng Thông tư số 88/2021/TT-BTC về việc lập và ghi chép các số sách theo chế độ kế toán mới. Tuy nhiên, một số biểu mẫu có hơi phức tạp, khá nhiều dòng, cột chưa thực sự cần thiết trong khi các hoạt động phát sinh ở HKD thì lại rất đơn giản. Đây cũng là một vấn đề rắc rối khiến khá nhiều HKD gặp khó.

Ngoài ra, một số HKD có thực hiện giao dịch liên quan đến các mặt hàng nông sản, hàng tươi sống thường không có thói quen hoặc đôi khi là không biết cách thức để lập các bảng kê hàng hóa mua vào và bán ra, dẫn đến gặp khó khăn khi thực hiện kê khai, ghi chép các nội dung nghiệp vụ phát sinh trong kỳ.

Trước khó khăn này, Chi cục Thuế TP. Huế đã có nhiều giải pháp hỗ trợ HKD triển khai thực hiện chế độ kế toán mới. Ngoài hướng dẫn trực tiếp về việc thực hiện ghi chép số sách kế toán bằng cách phối kết hợp với Công ty phần mềm Misa tập huấn online đến từng HKD, Chi cục còn tích cực tuyên truyền bằng nhiều hình thức: trực tiếp tại cơ quan thuế, trực tuyến thông qua các mạng xã hội và tờ rơi đến từng HKD. Và các đội thuế liên phường sẽ là đầu mối hỗ trợ trực tiếp đến từng HKD.

Theo ông Lộc, chi cục chỉ đạo các đội thuế liên phường liên tục động viên, nhắc nhở các HKD hình thành thói quen thu thập hóa đơn đầu vào khi mua hàng và xuất hóa đơn đầu ra khi thực hiện giao dịch, làm tiền đề cho các hoạt động của HKD về lâu về dài đi vào ổn định, tránh xảy ra những trường hợp sai sót không đáng có. Đối với các HKD đang thiếu hóa đơn đầu vào hàng tồn kho, sẽ được hướng dẫn để bổ sung kịp thời, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc.

"Các HKD được áp dụng chế độ kế toán theo Thông tư số 88 hoặc linh hoạt theo chế độ kế toán của các doanh nghiệp siêu nhỏ thì các sổ sách có giao dịch phát sinh theo yêu cầu phải mở sổ kế toán để theo dõi. Trường hợp không phát sinh giao dịch thì không yêu cầu phải mở sổ kế toán. HKD nên mở 1 tài khoản ngân hàng riêng của HKD để theo dõi các giao dịch thu chi, tránh trường hợp sử dụng tài khoản cá nhân của chủ HKD cho việc thu chi kinh doanh của hộ và các hoạt động riêng của cá nhân không liên quan đến hoạt động kinh doanh nhằm thuận tiện hơn cho cơ quan thuế tiến hành kiểm tra các HKD về sau", ông Lộc chia sẻ.

Bài, ảnh: Hoàng Loan