Ở một chừng mực nhất định, những tư liệu mà cuốn sách tập hợp, hệ thống và sắp xếp theo thứ tự thời gian, chỉnh lý và giới thiệu có “tuổi đời” cách ngày nay tròn 70 năm (1945 – 2015), được xuất hiện trên báo “Quyết Chiến là tờ nhật báo đầu tiên của cách mạng xuất bản ở Huế sau ngày 23/8/1945;…Quyết Chiến cũng là tờ báo đầu tiên đăng tải nhiều bức thư, sắc lệnh, điện văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh; điện thư, bài viết của đồng bào các nơi gửi tới Người. Cũng như các thông tin hoạt động hàng ngày của Người và Phái bộ Việt Nam trong thời gian hoạt động ở Pháp từ đầu tháng 6/1946 cho đến khi Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước, được xuất bản tại Huế và miền Trung” (1). Tuy tư liệu của cuốn sách chỉ “ghi lại” trong vòng hơn 1 năm (từ sau tháng 8/1945 đến trước ngày toàn quốc kháng chiến tháng 12 /1946), trên tờ báo Quyết Chiến nhưng lại chứa đựng rất nhiều thông tin “còn mới mẻ” về Chủ tịch Hồ Chí Minh (có những tư liệu rất ít gặp trong các công trình nghiên cứu về Bác trước đây, có những tư liệu chưa được bổ sung vào CD-Rom ở Hồ Chí Minh toàn tập xuất bản năm 2013…). Sưu tầm tư liệu đã khó, chỉnh lý lại càng khó hơn. Điểm nổi bật của nội dung cuốn sách là ở phần chỉnh lý, cụ thể về xử lý và điều chỉnh văn bản, những chữ viết tắt đều được phục hồi nguyên trạng, ví dụ U.B.H.C, B.D.H.V, Hội G.B.S.B.N, 9.45 đều được phục hồi đầy đủ là Ủy ban Hành chính, Bình dân học vụ, Hội giúp binh sĩ bị nạn, 9/1945; chú thích những chữ “khó hiểu” và những chữ in sai chính tả đều được chỉnh lý theo chính tả hiện tại”… Điều ấy cho thấy năng lực “giải mã” tư liệu của người “chỉnh lý” rất công phu và khoa học, giúp cho người sử dụng tư liệu thuận lợi hơn.

Qua những tư liệu này, giúp người đọc và người nghiên cứu có thêm cơ sở khoa học để tham chiếu về những vấn đề còn chưa sáng tỏ, khẳng định rõ ràng và thuyết phục hơn về “tư tưởng cách mạng, về chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa nhân văn, về con người hành động và bản lĩnh chính trị, lối ứng xử văn hóa, tầm nhìn xa trông rộng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về độc lập, tự do của dân tộc” , với ứng xử mềm dẻo và linh hoạt “ứng bất biến, dĩ vạn biến” trong bối cảnh chống phá của thù trong giặc ngoài ở một thời điểm lịch sử đầy thử thách, cam go đối với Nhà nước non trẻ Việt Nam dân chủ cộng hòa, và với người cầm lái vững vàng và dũng cảm Hồ Chí Minh. Nghĩ xa hơn, cuốn sách tuy mỏng nhưng lại có độ dày về cơ duyên của Bác đối với Huế. Bởi mảnh đất này đã góp phần nuôi dưỡng và hình thành tư tưởng yêu nước của Người, để từ đó Người quyết định ra đi tìm đường cứu nước, cứu dân. Âm vang Những năm tháng (hơn 10 năm) Bác Hồ và gia đình Người sống, lao động, học tập và tham gia hoạt động yêu nước mãi còn vang vọng nơi đây. Càng cho thấy rõ hơn không phải ngẫu nhiên mà tờ báo Quyết Chiến là một trong những tờ báo đầu tiên lúc bấy giờ ở Huế đăng tải nhiều nội dung liên quan đến hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đây là một cuốn sách đáng đọc, và cần được phổ biến rộng hơn, để góp một phần nhỏ vào việc tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh một cách khoa học và sống động hơn. Không thể không nhắc đến “ý thức trách nhiệm nghiêm túc” của người sưu tầm và chỉnh lý cuốn sách này.


(1) Một số tư liệu về Chủ tịch Hồ Chí Minh trên báo Quyết Chiến xuất bản ở Huế, tháng 1 năm 2015, tr 9.

Lê Viết Xuân