Hội nghị toàn quốc tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Ảnh: TTXVN

Tiếp nối những giá trị truyền thống tốt đẹp, trước yêu cầu của tình hình mới, trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng và đội ngũ văn nghệ sĩ tiếp tục là những chiến sĩ xung kích, xây dựng các giá trị mới của người Việt Nam, văn hóa Việt Nam trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Nhìn lại chặng đường cách mạng của dân tộc, đội ngũ văn nghệ sĩ đã có những đóng góp to lớn và quan trọng. Trước Cách mạng tháng Tám, đông đảo văn nghệ sĩ đã hòa mình vào phong trào đấu tranh yêu nước, chiến đấu, hy sinh vì sự nghiệp giành độc lập dân tộc, góp phần làm nên thắng lợi Cách mạng tháng Tám vĩ đại. Hưởng ứng lời kêu gọi tham gia phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân, đóng góp cho sự nghiệp cách mạng, đông đảo văn nghệ sĩ đã tham gia góp sức cho Đảng, Chính phủ từng bước chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, chống lại “giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm”. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, họ đã phát huy vai trò tiên phong sáng tạo trên mặt trận văn hóa, văn nghệ, sát cánh cùng giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và toàn dân tộc tiến hành thắng lợi sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc.

Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, hòa cùng không khí sục sôi kháng chiến của cả dân tộc, lớp lớp văn nghệ sĩ đã hăng hái tình nguyện nhập ngũ, lên đường chiến đấu, cùng với quân dân cả nước tham gia kháng chiến. Mỗi văn nghệ sĩ tự đứng vào một vị trí, tự gánh lấy một trách nhiệm, tự làm đầy một lẽ sống. Với khẩu hiệu “Văn hoá hoá kháng chiến, kháng chiến hóa văn hóa; cách mạng hóa tư tưởng, quần chúng hoá sinh hoạt”, văn nghệ sĩ cả nước tiến hành một cuộc dấn thân triệt để. Lớp thì tòng quân, lớp thì luồn sâu vào các vùng sau lưng địch, bộ đội bám địch, văn công bám bộ đội, dâng lên cả một phong trào sáng tác và biểu diễn, huấn luyện đội ngũ, vừa đưa đến cho chiến sĩ, đồng bào những sáng tác mới nhất, vừa tổ chức dịch thuật những tinh hoa của các nền văn nghệ tiên tiến trên thế giới. Từ một dòng văn nghệ cách mạng đã trở thành một nền văn nghệ mới: dân tộc, dân chủ, tràn đầy sức sống và triển vọng. Lớp lớp các văn nghệ sĩ - chiến sĩ, hăng hái tham gia, phục vụ cách mạng một cách tận tụy, hết mình. Nhiều nhà văn trong kháng chiến chống Pháp đã lăn lộn ở chiến trường, tham gia các chiến dịch Thu Đông, Việt Bắc, Biên giới, Điện Biên Phủ… Trong số đó có nhiều người đã hy sinh anh dũng như các nhà văn - chiến sĩ Nam Cao, Trần Đăng, Trần Mai Ninh…

Có thể khẳng định, các thế hệ văn nghệ sĩ đã tiếp nối nhau trong suốt chiều dài lịch sử cách mạng, bằng sức lao động sáng tạo, sự đam mê của mỗi người nghệ sĩ, đã có rất nhiều tác phẩm có giá trị đích thực, mang tầm vóc lịch sử đất nước dân tộc, đề cao giá trị nhân văn, có sức lan tỏa và khơi dậy tinh thần nồng nàn yêu nước. Kế thừa những truyền thống vẻ vang đó, trong bối cảnh tình hình mới hiện nay, đất nước có nhiều thuận lợi, thời cơ đan xen với những khó khăn, thách thức, nhiều vấn đề mới đặt ra, đòi hỏi đội ngũ văn nghệ sĩ phải tiếp tục là đội ngũ tiên phong của đổi mới, sáng tạo, đi đầu trong việc xây dựng và phát triển văn hóa, văn học, nghệ thuật, tạo động lực quyết định cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Từ tinh thần của Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII của Đảng về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”, Nghị quyết 33 khóa XI về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước” đã và đang là kim chỉ nam để các văn nghệ sĩ lao động sáng tạo trên cơ sở quan điểm văn hóa là nền tảng tinh thần xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước.

Đây chính là những quan điểm mang tính chỉ đạo, là nguyên tắc, cũng là không gian rộng lớn, đẹp đẽ nhằm thúc đẩy văn học, nghệ thuật - với tư cách là động lực tinh thần vô cùng to lớn và quan trọng của cả xã hội, phát triển. Mong muốn về một nền văn học, nghệ thuật “tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, “vươn tầm thời đại” với nhiều kết tinh tư tưởng và nghệ thuật cao đẹp là mong muốn của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đối với đội ngũ văn nghệ sĩ. Để làm được điều cao cả đó, rất cần sự sáng tạo, lao động, cống hiến cao độ của người nghệ sĩ. Phải gắn bó máu thịt với sự nghiệp đổi mới, đi sâu vào thực tiễn, dám đổi mới một cách mạnh mẽ nhưng đúng đắn, tạo ra những tác phẩm có giá trị về tư tưởng, nghệ thuật, tính nhân văn, lôi cuốn công chúng. Người nghệ sĩ phải không ngừng bám sát thực tiễn, sống cùng đất nước mình, Nhân dân mình, như con ong ngày ngày tích lũy và trau dồi vốn sống, vốn văn hóa, trau dồi bản lĩnh và tài năng. Lao động nghệ thuật là một lĩnh vực đầy tinh tế, đòi hỏi sự sáng tạo cao độ và sự hy sinh thầm lặng.

Đây cũng là trách nhiệm vẻ vang nhưng cũng rất nặng nề, đội ngũ văn nghệ sĩ cần tiếp tục đồng hành cùng với Đảng, Nhà nước và nhân dân đưa đất nước Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thách thức, vươn lên mạnh mẽ.

Quang Hòa