Châu Á - Thái Bình Dương: Cần tách rời tăng trưởng kinh tế khỏi phát thải carbon

Khử carbon là nhu cầu cấp thiết đối với các nước châu Á - Thái Bình Dương. Ảnh: Baochinhphu.vn

Trong hơn 2 thế kỷ qua, tăng trưởng kinh tế được thúc đẩy bởi việc đốt nhiên liệu hóa thạch, và động thái này sẽ giải phóng CO2 - nguyên nhân chính gây ra biến đổi khí hậu, với những hậu quả đáng lo ngại.

Vấn đề nan giải giữa tăng trưởng kinh tế thải ra nhiều carbon và biến đổi khí hậu trở nên đặc biệt gay gắt ở châu Á - Thái Bình Dương, nơi tạo ra khoảng 60% lượng khí thải toàn cầu. Ngoài Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Indonesia cũng nằm trong số 10 quốc gia phát thải CO2 hàng đầu trên thế giới.

Theo lý thuyết đường cong môi trường Kuznets – thể hiện mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và môi trường, thiệt hại về môi trường sẽ tăng lên trong giai đoạn phát triển ban đầu, trước khi giảm dần. Đối với lượng khí thải CO2, điều này là do sự phát triển ban đầu thường phụ thuộc vào công nghiệp hóa, trong khi ở các nền kinh tế tiên tiến, dịch vụ thường chiếm tỷ trọng lớn hơn, và những nước này cũng có nhiều nguồn lực hơn để giảm thiểu dấu chân carbon.

Nhưng ngay cả ở các nền kinh tế châu Á có thu nhập cao, lượng khí thải cũng không giảm nhiều, trong khi các nền kinh tế có thu nhập tương tự ở những nơi khác đã cắt giảm lượng khí thải bình quân đầu người khoảng 20% so với mức đỉnh điểm, mặc dù bắt đầu từ mức phát thải cao hơn.

Hầu hết lượng khí thải của châu Á đến từ các nền kinh tế có thu nhập trung bình cao, trong đó riêng Trung Quốc đã chiếm 61% tổng lượng khí thải của khu vực. Lượng khí thải CO2 cũng tiếp tục tăng theo đà tăng GDP ở Nam Á, Đông Nam Á và Thái Bình Dương. Phát thải thậm chí còn tăng nhanh hơn GDP kể từ những năm 1990 ở các quốc gia như Bangladesh, Fiji, Indonesia, Thái Lan và Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, giới chuyên gia kêu gọi các nước trong khu vực có các chính sách và giải pháp phù hợp để giảm thiểu phát thải carbon nhưng không làm ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Tại hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP28, 134 quốc gia đã đề xuất tích hợp tốt hơn hệ thống nông nghiệp và thực phẩm vào hành động vì khí hậu, khi nông nghiệp chiếm đến 18% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Điều này sẽ đòi hỏi các giải pháp kỹ thuật mới và thay đổi thói quen tiêu dùng, thông qua nâng cao nhận thức của người dân, khuyến khích người chăn nuôi chuyển sang trồng trọt....

Song song đó, trong lĩnh vực giao thông, sự phát triển của xe điện đang mang lại nhiều hy vọng. Nhưng lượng khí thải carbon sẽ phụ thuộc vào nguồn điện cung cấp cho xe điện, điều này càng nhấn mạnh rằng việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch khỏi sản xuất điện sẽ có ý nghĩa quyết định.

Với 60% lượng khí thải CO2 toàn cầu đến từ châu Á, cuộc chiến chống biến đổi khí hậu phụ thuộc vào thành công của khu vực trong việc khử carbon. Do vậy, các nước châu Á – đặc biệt là ở các nền kinh tế có thu nhập trung bình và cao, cần có hành động mạnh mẽ hơn, thúc đẩy sản xuất năng lượng sạch, nông nghiệp và giao thông xanh.