 |
| Nhiều ý kiến cho rằng, việc áp thuế TTĐB đối với các sản phẩm đồ uống có đường chưa phù hợp. Ảnh: TTXVN |
Theo lộ trình, Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho ý kiến lần 2 đối với Dự thảo Luật Thuế TTĐB (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khía XV vào tháng 10/2024 và thông qua dự án Luật tại Kỳ họp thứ 9 vào tháng 5/2025.
Đáng chú ý tại Dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung nước giải khát theo TCVN (Tiêu chuẩn Việt Nam), có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế TTĐB, với mức thuế suất 10%, nhằm hạn chế tiêu thụ nước giải khát có đường, kịp thời ngăn ngừa và giảm thiểu tình trạng thừa cân, béo phì do Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc UNICEP khuyến cáo.
Góp ý hoàn thiện Luật Thuế TTĐB (sửa đổi), nhiều doanh nghiệp kinh doanh nước giải khát kiến nghị: Bộ Tài chính sớm bỏ điểm 1 khoản 1 điều 2 của Dự thảo Luật, không bổ sung nước giải khát theo TCVN có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế TTĐB.
 |
| Bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) |
“Nước giải khát có đường không phải là sản phẩm cung cấp đường duy nhất và đường cũng không phải là nguyên nhân chính dẫn tới thừa cân, béo phì. Do vậy, áp thuế với sản phẩm nước giải khát có đường không phải là giải pháp khả thi để bảo vệ sức khoẻ người dân”, bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội Bia - rượu - nước giải khát Việt Nam (VBA) cho biết.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sử dụng chế độ dinh dưỡng đồng bộ mới ngăn được thừa cân, béo phì. Các nguyên nhân dẫn tới thừa cân, béo phì có đường, muối, thực phẩm giàu carlo... Vì vậy, việc chỉ lựa chọn nước giải khát có đường để đánh thuế dẫn tới phân biệt đối xử, chưa đảm bảo tính công bằng trong 1 sắc thuế.
Đại diện VBA cũng lo ngại, việc đánh thuế TTĐB đối với đồ uống có đường có thể sẽ khiến người tiêu dùng chuyển sang sử dụng các loại đồ uống có đường khác được sản xuất thủ công, nhập lậu đang phổ biến trên thị trường, nhưng không phải chịu thuế TTĐB.
“Điều này dẫn tới mục tiêu chính sách không những không đạt được, mà còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của ngành công nghiệp đồ uống, tạo điều kiện cho các mặt hàng đồ uống không chính thức, sản xuất thủ công hoặc nhập lậu phát triển”, bà Chu Thị Vân Anh bày tỏ.
 |
| Ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế |
Đề cập tới vấn đề này, ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế cho rằng, vai trò của thuế TTĐB là công cụ giúp Nhà nước điều tiết sản xuất và tiêu dùng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định người tiêu dùng, hạn chế sản xuất và tiêu dùng những hàng hoá, dịch vụ không có lợi cho nền kinh tế, tăng thu ngân sách.
Tuy nhiên, với đề xuất áp dụng thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường, ông Nguyễn Văn Phụng băn khoăn: "Liệu có đạt được mục tiêu chính sách và thay đổi hành vi, điều tiết tiêu dùng?".
Nhìn nhận về chính sách, theo ông Nguyễn Văn Phụng, thuế TTĐB tác động lớn tới kinh tế xã hội, tiềm ẩn nguy cơ giảm thu ngân sách từ thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp; tác động lan tỏa đến các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng nước giải khát, các doanh nghiệp vừa và nhỏ…
Do đó, Bộ Tài chính cần cân nhắc những tác động lan tỏa đối với các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng của ngành nước giải khát (bán lẻ, bao bì, mía đường…), nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa có khả năng tài chính hạn chế.
Ông Nguyễn Duy Hưng, Giám đốc Pháp chế Tập đoàn Tân Hiệp Phát băn khoăn: "Với mục tiêu ngăn ngừa béo phì và tăng thu ngân sách, doanh nghiệp nhất trí mục tiêu đầu tiên, nhưng vấn đề đặt ra, liệu mục tiêu này có đạt được qua việc áp thuế không, có công bằng không, trong khi doanh nghiệp sản xuất cầm chắc ảnh hưởng, còn hành vi người tiêu dùng chưa chắc đã thay đổi theo hướng tích cực".
Theo tính toán, nếu áp thuế TTĐB với nước giải khát có đường với mức thuế suất 10%, ngành sản xuất kinh doanh nước giải khát thiệt hại 3.664 tỷ đồng, doanh nghiệp càng áp lực hơn về tài chính, có thể gia tăng số lao động mất việc làm, giảm thu nhập.
Bà Nguyễn Việt Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Hà Nội (AmCham Hanoi) nhận định, các doanh nghiệp nhất trí với mục tiêu bảo vệ sức khoẻ người dân khi ban hành chính sách thuế, song cần sửa đổi phù hợp, trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế. Đơn cử, Chính phủ Đan Mạch bỏ thuế đồ uống có đường, sau đó theo dõi mức độ thừa cân béo phì giúp tỷ lệ này không tăng. Bởi khi áp thuế, người Đan Mạch sang thị trường khác ở châu Âu để mua nước giải khát với giá thấp hơn, dẫn đến giảm 5.000 việc làm tại Đan Mạch. Hay tại Nauy, việc áp thuế này được thực hiện từ năm 1981, nhưng công cụ thuế không đem lại hiệu quả như mong muốn, tỷ lệ béo phì ở người trưởng thành đến năm 2019 đã gia tăng gấp đôi…
