Không gian xanh đô thị có vai trò quan trọng

Một dự án nhà ở xã hội xanh mát dành cho người cao tuổi ở Singapore. Ảnh: WOHA Architect

Theo nghiên cứu, không gian xanh ở các thành phố không chỉ đẹp mắt mà còn có thể giúp bảo vệ sức khỏe con người, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bệnh tật và tử vong do biến đổi khí hậu.

Để đánh giá, các nhà nghiên cứu từ Trường Y học nhiệt đới & Vệ sinh dịch tễ London (LSHTM) đã xem xét tác động của các khu vực xanh đối với tình trạng bệnh tật và tử vong ở các đô thị trên toàn cầu dựa trên việc đánh giá 12 nghiên cứu trong số hơn 3.000 nghiên cứu ban đầu từ Austrlia, Hồng Kông (Trung Quốc), Bồ Đào Nha, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và Việt Nam.

Nghiên cứu phát hiện ra rằng các khu vực có nhiều không gian xanh hơn có tỷ lệ mắc các vấn đề sức khỏe và tử vong liên quan đến nhiệt độ thấp hơn so với những khu vực có ít cây xanh.

Báo cáo cũng cho thấy sự hiện diện của cây xanh, cây bụi và các loại thực vật khác ở các đô thị dường như cũng giúp tăng cường sức khỏe tinh thần của người dân, có khả năng bù đắp tác động của nhiệt độ cao đối với sức khỏe của con người.

“Cây xanh giúp hạ nhiệt độ môi trường, đặc biệt có lợi trong thời tiết nắng nóng ở các khu vực thành thị… Ngoài sức khỏe thể chất, việc tiếp cận không gian xanh còn giúp tăng cường sức khỏe tinh thần, giảm thiểu tác động tiêu cực của nhiệt độ cao đối với sức khỏe”, nhà nghiên cứu Ahsana Nazish tại LSHTM - tác giả chính của nghiên cứu cho biết.

Nhiệt độ cực cao có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính như tiểu đường và hen suyễn, dẫn tới các trường hợp khẩn cấp về y tế như say nắng, sốc nhiệt và khiến các bệnh truyền nhiễm lây lan dễ dàng hơn. Một nghiên cứu được công bố vào đầu năm nay cho thấy hơn 47.000 người châu Âu đã tử vong do các nguyên nhân liên quan đến nhiệt độ cao vào năm ngoái.

Không gian xanh đối với sức khỏe

Các nhà nghiên cứu khẳng định rằng ngoài việc giúp giải nhiệt, không gian xanh còn có vai trò quan trọng đối với sức khỏe của con người.

Không gian xanh đô thị có thể giúp giảm căng thẳng, giúp mọi người tập thể dục và hạn chế tiếp xúc với ô nhiễm không khí và tiếng ồn. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng trẻ em sống trong các khu phố xanh hơn cũng có phổi khỏe hơn.

Theo ông Mark Nieuwenhuijsen, Giám đốc sáng kiến quy hoạch đô thị, môi trường và sức khỏe của Viện Sức khỏe Toàn cầu Barcelona, thì nguyên tắc chung cho một không gian xanh tốt cho sức khỏe là có thể nhìn thấy ít nhất 3 cây xanh từ cửa sổ nhà bạn, sống trong khu vực có 30% cây xanh bao phủ và trong phạm vi 300m từ các không gian xanh như công viên hoặc sân chơi.

Trước đó, ông Nieuwenhuijsen đã công bố nghiên cứu phân tích mối liên hệ giữa việc thiếu không gian xanh và tử vong sớm ở 946 thành phố trên khắp châu Âu. Nghiên cứu phát hiện ra rằng nếu tất cả các thành phố này đáp ứng các khuyến nghị quốc tế về khả năng tiếp cận không gian xanh, thì có thể ngăn ngừa được gần 43.000 ca tử vong mỗi năm. Trong số các thủ đô, Athens, Brussels, Budapest, Copenhagen và Riga có số ca tử vong cao nhất liên quan đến việc thiếu không gian xanh.

Tăng cường không gian xanh

Thực tế, “nhiều thành phố muốn phủ xanh nhiều hơn nhưng không gian công cộng rất khan hiếm ở các khu đô thị”, với sự cạnh tranh từ không gian dành cho nhà ở và ô tô.

Năm 2021, Liên minh châu Âu cam kết đến năm 2030 sẽ trồng ít nhất 3 tỷ cây xanh, trong đó Bỉ, Cộng hòa Séc và Bồ Đào Nha hiện đang là các quốc gia dẫn đầu trong chiến dịch này.

Tuy nhiên, không phải tất cả các cây mới trồng đều sống sót và có thể mất hàng thập kỷ để chúng trưởng thành, nghĩa là ngay cả khi EU thực hiện được lời hứa thì người dân cũng sẽ chưa thể gặt hái được đầy đủ lợi ích về sức khỏe trong nhiều năm tới.

Theo ông Nazish, các chính sách cải thiện khả năng tiếp cận không gian xanh đô thị có thể có tác động đặc biệt ở những khu vực đông dân cư với nhiều người dễ bị tổn thương, do đó, tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng xanh đô thị là điều cần thiết để các thành phố thích ứng với sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu.

Với việc khẳng định lại vai trò quan trọng của không gian xanh đô thị trong việc giảm thiểu rủi ro sức khỏe liên quan đến nhiệt, nghiên cứu khuyến nghị các chính phủ cần đưa ra một chiến lược tiềm năng cho quy hoạch đô thị để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và giúp tăng cường sức khỏe cộng đồng.