Mặc dù Việt Nam đã và đang có nhiều nỗ lực trong PCTH thuốc lá, nhưng theo Tổng cục Thống kê, nước ta vẫn là một trong 15 nước có tỷ lệ người hút thuốc lá cao nhất thế giới. Hậu quả, thuốc lá đã gây ra hơn 25 căn bệnh và hơn 40 ngàn ca tử vong/năm. Còn nhớ, các văn bản pháp luật về PCTH thuốc lá đã được ban hành rải rác từ những năm 1999. Tuy nhiên, đến nay, vấn đề thực thi các văn bản này vẫn còn nhiều hạn chế và nhất là không theo kịp các yêu cầu mới nảy sinh. Do vậy, kể từ khi Chính phủ công bố dự thảo Luật PCTH thuốc lá do Bộ Y tế soạn thảo, nhiều bạn đọc rất quan tâm đến những vấn đề liên quan.

Trước mắt, dù đã có một số quy định về xử phạt người hút thuốc lá tại nơi công cộng, nhưng việc thực hiện hết sức khó khăn; đặc biệt, lực lượng thực thi các văn bản pháp luật về công tác này còn thiếu và yếu. Một thông báo của văn phòng Chương trình PCTH thuốc lá (Bộ Y tế) vừa cho hay, trong vòng gần một năm rưỡi qua (từ ngày 1/1/2010, khi quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng có hiệu lực), toàn quốc mới chỉ có tỉnh Lào Cai xử phạt được... mười người vi phạm với 1,5 triệu đồng (!?). Trong khi đó, hằng ngày, khắp các cơ quan Nhà nước, các cơ sở y tế, các trường mầm non, các trường phổ thông và trên phương tiện giao thông công cộng... đâu đâu chúng ta cũng nhìn thấy cảnh tượng hút thuốc lá một cách thản nhiên.
Nhiều nước trên thế giới đã cấm thuốc lá thành công, vậy qua đó, Việt Nam có thể học hỏi được kinh nghiệm gì? Thời gian qua, chúng ta đã từng cấm hút thuốc nơi công cộng, nhưng qua thực tế triển khai lệnh cấm này cho thấy nhiều bất cập, do không thể kiểm soát nổi. Theo quy định hiện hành, thanh tra y tế và chủ tịch UBND xã, phường có trách nhiệm xử phạt người vi phạm, nhưng lực lượng thanh tra y tế rất mỏng (có địa phương chỉ có ba thanh tra y tế chuyên trách), nên không đủ lực lượng để xử phạt. Bởi vậy, Chính phủ phải nghiêm khắc trong việc thực hiện các quy định liên quan đến cấm hút thuốc lá và xử phạt triệt để những hành vi vi phạm (thông qua việc bổ sung chế tài xử phạt, tăng cao mức phạt) và có những quy định cứng rắn về mặt đạo đức xã hội khiến cho người hút thuốc phải suy nghĩ, cân nhắc trước khi sử dụng...
Từ những vấn đề đặt ra cho thấy, để hạn chế tối đa tác hại của thuốc lá gây ra đối với sức khỏe con người, việc ban hành Luật PCTH thuốc lá rất cần thiết. Có như vậy, người dân Việt Nam mới được hít thở không khí trong lành hơn ở nơi công cộng.
Vĩnh Cự