“Con ráng ăn cho mạ yên tâm”
Buổi sáng, trong chiếc sân rộng phía ngoài hội trường Nhà văn hóa phường Vĩnh Ninh (địa điểm diễn ra phiên tòa lưu động do TAND TP Huế mở), một cụ bà đầu tóc bạc phơ bồn chồn hết đứng lên lại ngồi xuống, đôi mắt mờ đục nhìn chăm chăm ra dòng người xe đang xuôi ngược trên đường. Xúm xít xung quanh cụ là đám con cháu mấy thế hệ.
Chị phụ nữ chừng ngoài năm mươi tuổi hai tay thận trọng đỡ thân hình bà cụ, vừa năn nỉ: “Mẹ nghe con, vào quán cà phê ngay cạnh ngồi cho đỡ mệt. Khi nào xe chở em nó đến thì mình ra cũng được mà”. Bà cụ không chịu. Bà nhất quyết phải đứng ngay gần cổng ra vào.
Lúc sau, chiếc xe “bít bùng” từ từ rẽ vào rồi dừng hẳn trong sân. Đó là xe của công an chở bị cáo N. V. L bị tạm giam vì hành vi tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy, đến tham gia tố tụng tại phiên tòa. Cố bước nhanh tới gần đứa con trai (cũng đã ngoài năm mươi tuổi) vừa chậm chạp xuống khỏi xe, bà cụ liêu xiêu phía sau “nó”, vào phòng xét xử.
Chị con gái của bà cụ nói: “Cậu đó (bị cáo) cứ làm khổ mẹ tôi mãi. Trong mấy chị em, cậu ta học giỏi nhất, đã tốt nghiệp đại học bách khoa, vào lập nghiệp trong Nha Trang. Lỡ ham chơi, thử ma túy rồi dứt không ra, vậy là tan hết. Vợ bỏ. Sự nghiệp không còn, cậu ta về Huế ở với mẹ. Có con nghiện ma túy, bao ngày mẹ tôi khóc hết nước mắt. Giờ lại thêm cảnh nó tù tội, không biết mẹ tôi còn sống thêm được mấy ngày”.
Được cho phép, bà cụ ngồi sát cạnh con. Chưa kịp nói lời nào, bà vội vàng lôi từ trong bọc ni lông căng phồng đồ ăn thức uống ra ổ bánh mỳ lớn: “Mạ mua bánh kẹp nhân lộn xộn mà con thích, con ráng ăn đi cho mạ yên tâm”! Rồi bà đưa những bàn tay gầy gò nhẹ nhẹ xoa mái tóc thằng con trai đã sợi đen lẫn sợi bạc, hốc mắt già nua ứa nước...
“Nhớ mà viết đơn xin giảm nhẹ mức án, nghe con”
Cuối tháng 9-2011, TAND tỉnh xét xử sơ thẩm N. T. M. V về tội mua bán trái phép chất ma túy. Phạm tội nhiều lần, số lượng ma túy mà V mua bán lớn, lại là bị cáo đầu vụ, rủ rê, lôi kéo, xúi giục nhiều người khác phạm tội, nên phải chịu trách nhiệm hình sự chính trong vụ án, lãnh hình phạt 17 năm tù.
Nghe vị đại diện Viện Kiểm sát đề nghị mức hình phạt đối với V, mẹ V nhấp nhổm bồn chồn lắm. Vị thẩm phán chủ tọa phiên tòa vừa tuyên bố tạm nghỉ để nghị án, mẹ V hớt hải chạy ngay lên bàn luật sư (được chỉ định bào chữa cho V theo quy định của pháp luật): “Luật sư ơi, tui có được làm đơn kháng cáo, xin giảm mức hình phạt cho V không?” Được luật sư giải thích, người mẹ này hiểu ra con gái chị đã thành niên, nên nó mới có quyền đó, chị vội vã sử dụng khoảng thời gian ngắn ngủi để dặn đi dặn lại: “Nhớ mà viết đơn xin giảm nhẹ mức án, nghe con. Để quá thời gian quy định là con mất quyền đó.” Phiên tòa kết thúc, V cùng các đồng phạm bị đưa trở lại trại tạm giam. Chiếc xe chở các bị cáo bắt đầu lăn bánh rời khỏi trụ sở tòa án, mẹ V còn với theo: “Con nhớ xin giảm án, rồi cố gắng cải tạo, mà về”...
Vậy đó, đối với những người dự khán tại phiên tòa, với cộng đồng, V, L và những người như họ, là kẻ gieo rắc nguy hiểm cho xã hội, là “tội phạm sừng sỏ”. Nhưng trong lòng người mẹ, họ vẫn là đứa con “dại dột”, rất cần được bao dung...
Phạm Thùy Chi