Thủ tướng Nhật Bản (trái) và Tổng thống Mỹ trong chuyến thăm Hiroshima hồi tháng 5/2016. Ảnh: CBS.
Ngày 7/12/1941, quân đội Nhật Bản bất ngờ không kích căn cứ hải quân của Mỹ ở Hawaii, sự kiện mở màn Thế chiến II ở Thái Bình Dương. Với nỗ lực nhằm xây dựng lại mối quan hệ vững chắc suốt 7 thập kỷ qua, chuyến thăm sắp tới của Thủ tướng Shinzo Abe đến Trân Châu Cảng được nhận định sẽ là một động thái lịch sử, đại diện cho sức mạnh của liên minh Nhật - Mỹ và sự phát triển của mối quan hệ song phương kể từ Thế chiến II.
Khẳng định quan hệ đồng minh
Theo lịch trình, Thủ tướng Nhật Bản Abe sẽ đến Hawaii trong 2 ngày 26 - 27/12 và dự cuộc gặp thượng đỉnh cuối cùng với Tổng thống sắp mãn nhiệm Barack Obama. Tại đây, cùng với ông Obama, Thủ tướng Abe sẽ thăm Trân Châu Cảng để tưởng niệm các nạn nhân của trận tấn công lịch sử, đồng thời coi đây là cơ hội để bày tỏ quan điểm của mình về ý nghĩa của sự hòa giải giữa Nhật Bản và Hoa Kỳ.
Nói về chuyến thăm sắp tới, ông Abe cũng nhấn mạnh kỳ vọng rằng, cuộc gặp với Tổng thống Obama sẽ làm sâu đậm hơn mối quan hệ đồng minh thân thiết hiện nay giữa 2 nước, và là cơ hội thể hiện với thế giới quyết tâm duy trì và tăng cường sức mạnh của liên minh Nhật - Mỹ, The Japantimes ngày 7/12 đưa tin.
Mặc dù nhà lãnh đạo Nhật Bản sẽ không đưa ra lời xin lỗi chính thức - như lời của Chánh văn phòng Nội các Nhật Yoshihide Suga, nhưng phía Mỹ vẫn đánh giá cao chuyến thăm của ông Abe. Trong một tuyên bố, Nhà Trắng nói rằng, “chuyến thăm của hai nhà lãnh đạo sẽ nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hòa giải - thứ sức mạnh đã biến các cựu thù thành những đồng minh thân thiết nhất, liên kết với nhau vì lợi ích và các giá trị chung”.
Sau khi thông tin về chuyến thăm Trân Châu Cảng được đưa ra, nhiều chuyên gia lên tiếng ca ngợi động thái này của Thủ tướng Abe. Theo Giáo sư Fumiaki Kubo của Đại học Tokyo, ông Abe - dù là chính trị gia có tư tưởng dân tộc đầy cương quyết, nhưng đã đạt được nhiều tiến bộ trong quá trình hòa giải chiến tranh hơn bất kỳ vị thủ tướng Nhật nào trước đây.
Thông điệp gửi Tổng thống Donald Trump
Theo The Japantimes, chuyến thăm Trân Châu Cảng của Thủ tướng Abe được lên kế hoạch từ khi hai nước Nhật - Mỹ kỷ niệm 70 năm kết thúc Thế chiến II hồi năm ngoái - rất lâu trước chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ của ông Donald Trump hôm 8/11/2016, nhưng nhiều nhà phân tích cho rằng chuyến công du này sẽ gửi một thông điệp cho Tổng thống đắc cử Trump, khẳng định mối quan hệ thân thiết hiện tại, trong bối cảnh ông Trump từng tuyên bố sẽ xem xét lại mối quan hệ của Mỹ với các đồng minh, trong đó có Nhật Bản.
“Tôi muốn biến nó thành một cơ hội để gửi đi thông điệp với thế giới rằng, chúng tôi sẽ tiếp tục duy trì và đẩy mạnh quan hệ đồng minh, hướng tới tương lai” - AFP trích lời Thủ tướng Abe, được coi như một tín hiệu gửi tới chính quyền mới sắp tới của ông Donald Trump.
Ông Kent Calder, Giám đốc Trung tâm Reischauer O. Edwin Nghiên cứu Đông Á thuộc Đại học John Hopkins, cũng cho rằng, chuyến thăm của Thủ tướng Abe có thể xoa dịu cái nhìn về Nhật Bản của chính quyền Mỹ thời Tổng thống Trump. Theo ông, chuyến đi này mang ý nghĩa quan trọng, trong khi chính quyền Nhật Bản đang tìm cách để tái khẳng định tầm quan trọng của liên minh Nhật - Mỹ, góp phần vào hòa bình và ổn định trong khu vực.
WSJ ngày 7/12 cũng nhận định rằng, với “phương pháp mềm” trên, Thủ tướng Abe hy vọng sẽ duy trì khối liên minh vững chắc dưới chính quyền sắp tới của Mỹ, vào thời điểm căng thẳng đang tăng cao khi các hoạt động hàng hải của Trung Quốc ngày càng quyết đoán và các vụ phóng tên lửa đạn đạo của Bắc Triều Tiên.
TỐ QUYÊN (Tổng hợp & lược dịch từ The Japantimes, Reuters & Kyodo News)