Về quê thấy mấy o ở các làng chài ven biển bày mấy rổ sứa bán đầu chợ. Mua mười ngàn được cả tảng sứa to kèm thân và chân, mang lên phố chia cho cả mấy nhà hàng xóm.
Trời càng nóng ăn sứa càng thấy ngon bởi cảm giác mát dạ, mát gan…
Lâu rồi mới ăn lại món sứa tươi mặn mòi. Mà cái món sứa này cứ cuối xuân đầu hè là xuất hiện nhiều ở chợ từ quê đến phố. Đó là một thứ quà của biển trong những ngày trời bắt đầu chuyển tiết từ mát mẻ sang nắng nóng nực. Trời càng nóng ăn sứa càng thấy ngon bởi cảm giác mát dạ, mát gan…
Nhớ thuở ấu thơ, cứ đến mùa này, mấy đứa bạn thả trâu ở những cánh đồng ven biển khi cỏ còn đang tươi tốt sau một mùa mưa dài. Đến chiều, cả bọn rủ nhau ra tắm biển rồi lượm những con sứa to bằng cái mâm nhỏ trôi dạt vào ven bờ, chở trên lưng trâu mang về nhà làm thức ăn cho bữa cơm tối.
Làm món này thiệt đơn giản. Sứa đem về rửa sạch, xát lá ổi vào cho miếng sứa co lại, dai hơn. Sau đó rửa qua thêm một lần nữa bằng nước ấm rồi thái sứa thành những lát vừa miệng ăn là xong xuôi. Tất nhiên, ăn sứa phải kèm rau sống và nước chấm. Rau sống là các loại có thể hái trong vườn hà như xà lách, tần ô, diếp cá; nhưng nếu trong dĩa rau không có chuối chát, rau thơm và mấy lát vả thì xem như chưa đủ vị. Tiếp đến là nước chấm. Nước chấm sứa phải là loại ruốc chà của biển quê. Ruốc có thể hấp, hoặc để sống, thêm tỏi, đường, ớt tươi… Và thế là, vị mặn mòi của biển từ sứa, vị cay của ớt, vị chát của vả, của chuối xanh cộng với hương của rau thơm, rau húng chính là sự kết hợp khéo léo này để cho con sứa bớt tanh nồng, để mâm cơm dù nghèo nhưng mẹ già vẫn phải luôn tay bên nồi cơm nghi ngút khói...
Ngoài món sứa ăn tươi sống, những người sành ăn ở Huế còn chế biến món gỏi sứa. Sứa được cắt nhỏ ra như chiếc đũa, sau đó thái chỉ chuối chát, dứa chín cùng đậu phụng rang chín, giã dập. Công đoạn cuối cùng là rưới nước ruốc hoặc nước lèo lên. Món gỏi sứa ăn lâu ớn, có thể làm ăn chơi trong những ngày nóng bức mùa hè…
Mấy năm gần đây ở các siêu thị đã có bán sứa được sấy khô. Sứa khô cũng được chế biến thành các món nộm hay cả món bún sứa. Tuy nhiên, sứa khi sấy khô thì cũng đã bay mất vị mặn mòi, tanh nồng của biển khơi nên ăn không thấy đậm đà như sứa của lũ trẻ quê thuở trước…
Cứ mỗi khi mùa sứa về, một người đã quen với món sứa chấm ruốc tươi như tôi phải ăn dăm bảy lần mới thấy thỏa thuê. Mà bữa ni xuống mấy chợ ở Huế tìm mỏi mắt cũng không thấy ai bán sứa cả. Thôi thì cứ hẹn cuối tuần về làng, chạy ra chợ quê mua sứa, rồi mua thêm mấy món rau sống quê nhà lên phố. Cái món ăn quê nhà gần gũi đó không thể bỏ được…
PHI TÂN