Bà Nguyễn Khoa Hoài Hương, TUV, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh

Bà có thể thông tin rõ hơn về tình trạng này?

Thời gian qua, nhiều DN trên địa bàn tỉnh không thực hiện nghiêm túc việc đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN)… cho người lao động (NLĐ). Nhiều DN nợ BHXH kéo dài với số tiền lớn nhưng vẫn cố tình chây ỳ, không có động thái nộp tiền nợ.

Nợ BHXH ảnh hưởng nghiêm trọng đến NLĐ, vì khi bị thôi việc, NLĐ không được chốt sổ bảo hiểm dẫn đến không được đăng ký hưởng BHTN; nữ lao động đến thời kỳ sinh sản không có chế độ thai sản; công nhân lao động bị tai nạn lao động, bị bệnh tật không có chế độ trợ cấp bảo hiểm…

Theo Luật BHXH, NLĐ phải đóng phần cá nhân của mình là 10,5% tiền công, tiền lương trong tháng và DN đã trừ vào lương của họ nhưng lại chiếm dụng không chịu đóng cho BHXH. Cho nên, LĐLĐ tỉnh đã phối hợp với TAND tỉnh, BHXH tỉnh và các cơ quan chức năng nhằm yêu cầu DN trả nợ, nếu không sẽ khởi kiện các DN chây ỳ, nợ kéo dài ra tòa án các cấp theo quy định tại Điều 10 của Luật Công đoàn và Điều 14 Luật BHXH.

Vậy việc khởi kiện đến nay được triển khai như thế nào?

Thực hiện Hướng dẫn 995/HD-TLĐ của Tổng LĐLĐ Việt Nam hướng dẫn các Công đoàn khởi kiện, tham gia tố tụng dân sự giải quyết các vụ án tranh chấp lao động cá nhân, tranh chấp lao động tập thể; căn cứ Quy chế phối hợp giữa Tổng LĐLĐ Việt Nam và BHXH Việt Nam, chương trình phối hợp công tác giữa Tổng LĐLĐ Việt Nam và TAND tối cao, LĐLĐ tỉnh đã ký kết các văn bản với các cơ quan liên quan gồm: Quy chế phối hợp công tác giữa LĐLĐ tỉnh với BHXH tỉnh; Chương trình phối hợp giữa LĐLĐ tỉnh với TAND tỉnh về công tác giữa hai ngành giai đoạn 2016 – 2020. Bên cạnh đó, LĐLĐ tỉnh đã xây dựng Kế hoạch số 63 để thực hiện khởi kiện các đơn vị sử dụng lao động nợ BHXH, BHYT, BHTN với số tiền lớn và thời gian kéo dài, không thực hiện kiến nghị của cơ quan chức năng về việc khắc phục hậu quả vi phạm. LĐLĐ tỉnh được BHXH tỉnh cung cấp 50 hồ sơ DN nợ số tiền lớn và kéo dài và đã hai lần phát công văn đề nghị các DN thực hiện đóng BHXH, BHYT, BHTN. Vậy nhưng vẫn có một số DN cố tình chây ỳ, không có động thái nộp tiền nợ BHXH cũng như không sắp xếp làm việc theo yêu cầu của Hội đồng chỉ đạo và thực hiện khởi kiện; một số khác đưa ra cam kết nhưng không thực hiện theo đúng lộ trình đã đưa ra, điển hình như Công ty TNHH TM DV Hoàng Đức, Công ty cổ phần Đầu tư kinh doanh nhà Thành Đạt...

Việc khởi kiện chắc chắn cũng có những khó khăn, vướng mắc. Bà có thể cho biết cụ thể hơn về điều này?

Thực hiện Hướng dẫn 995/HD-TLĐ và văn bản pháp luật về tố tụng dân sự thì thủ tục khởi kiện DN nợ BHXH hiện nay gặp phải một số khăn khăn, vướng mắc như: Công đoàn tiến hành khởi kiện đơn vị ra tòa án khi có tranh chấp về BHXH giữa NLĐ với người sử dụng lao động, giữa tập thể lao động với người sử dụng lao động. Tuy nhiên, việc khởi kiện về tranh chấp lao động tập thể còn nhiều khó khăn về trình tự thủ tục tố tụng tranh chấp lao động, đề nghị khởi kiện thì công đoàn cơ sở phải đứng ra khởi kiện hoặc ủy quyền cho công đoàn cấp trên. Nhưng thực tế là công đoàn cơ sở không dám khởi kiện chủ sử dụng lao động và cũng ngại ủy quyền cho công đoàn cấp trên. Tranh chấp lao động tập thể về quyền bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải, nếu hòa giải không được công đoàn cơ sở phải đứng ra khởi kiện hoặc ủy quyền cho công đoàn cấp trên.

 Để giải quyết những khó khăn, vướng mắc đó cần phải làm gì, thưa bà?

LĐLĐ tỉnh sẽ đề nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể giải quyết vướng mắc về vấn đề khởi kiện, ủy quyền khởi kiện, trách nhiệm phải khởi kiện để công đoàn các cấp chủ động khởi kiện các đơn vị có hành vi vi phạm pháp luật về BHXH. Đồng thời tập huấn, hướng dẫn cho các cấp công đoàn tiếp cận một số vụ để rút kinh nghiệm.

Phương hướng, giải pháp thực hiện trong thời gian tới của LĐLĐ tỉnh?

LĐLĐ tỉnh tranh thủ sự quan tâm chỉ đạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam, Tỉnh ủy và UBND tỉnh; mặt khác, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả với BHXH tỉnh trong việc trao đổi, cung cấp thông tin; trong công tác khởi kiện đơn vị có hành vi vi phạm pháp luật về BHXH ra tòa án. LĐLĐ tỉnh cũng sẽ kịp thời báo cáo những khó khăn, vướng mắc trong quá trình khởi kiện và đề xuất giải pháp với Tổng LĐLĐ Việt Nam để tháo gỡ; đề nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác khởi kiện có đủ khả năng tranh tụng tại tòa; hướng dẫn công đoàn cơ sở thực hiện quyền khởi kiện theo quy định của luật pháp…

Hào Vũ (thực hiện)