64 năm sau dự đoán ấy và cách chúng ta hôm nay vừa tròn 30 năm, khóa họp Đại hội đồng UNESCO lần thứ 24 tại Paris từ ngày 20/10 đến ngày 20/11/1987 đã thông qua Nghị quyết 24C/18.65 vinh danh Hồ Chí Minh là “Anh hùng giải phóng dân tộc và Nhà văn hóa kiệt xuất” vào năm 1990.
Bác Hồ và các cháu thiếu nhi
Theo ông Nguyễn Dy Niên (lúc đó là Thứ trưởng Bộ Ngoại giao kiêm Chủ tịch Uỷ ban quốc gia UNESCO của Việt Nam, dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự khóa họp), trong quá trình thảo luận tại khóa họp lần thứ 24 này, ý kiến phát biểu của các đại biểu quốc tế về Chủ tịch Hồ Chí Minh rất hay và xúc động, không chỉ hạn hẹp trong khuôn khổ “danh nhân”, mà còn chứa đựng những ý nghĩa lớn lao hơn, bao trùm hơn, vượt ra khỏi phạm vi nội dung diễn đạt vốn đã rất sâu sắc trong nghị quyết là tình cảm chân thật và sự ngưỡng mộ của bạn bè khắp năm châu đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Các đại biểu đều bày tỏ một quan điểm chung: coi tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản chung của nhân loại, của mọi thời đại.
Trong Nghị quyết Đại hội đồng UNESCO lần thứ 24, khi phong tặng Hồ Chí Minh danh hiệu kép nói trên, UNESCO đã đánh giá: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là một biểu tượng kiệt xuất của sự khẳng định dân tộc, đã cống hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc của Nhân dân Việt Nam, góp phần vào cuộc đấu tranh chung của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, sự đóng góp quan trọng và nhiều mặt của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và nghệ thuật là kết tinh của truyền thống văn hóa của dân tộc Việt Nam với lịch sử hàng nghìn năm, và những lý tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện khát vọng của các dân tộc trong việc khẳng định bản sắc văn hóa và thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau”.
Năm 1990, thực hiện Nghị quyết của UNESCO về kỷ niệm 100 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lễ kỷ niệm được UNESCO tổ chức tại Lễ đường Paris. Nhiều hoạt động cụ thể như: gắn biển lưu niệm, bảo tồn và phát huy tác dụng của các di tích lưu niệm Hồ Chí Minh; dựng tượng Hồ Chí Minh và đặt tên đường phố, trường học… đã được tổ chức ở nhiều nơi trên thế giới, như: Trung Quốc, Liên Xô, Lào, Campuchia, Cuba, Ấn Độ, Pháp, Xlôvakia, Hunggari, Italia, Bỉ, Thụy Sĩ, Mỹ, Mêhico, Angiêri, Yêmen, Luanda, Palétxtin, Inđônêxia. Còn ở trong nước, tổ chức UNESCO Việt Nam tổ chức một hội thảo quốc tế “Chủ tịch Hồ Chí Minh – Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, Nhà văn hóa lớn” ở Hà Nội vào tháng 3/1990.
Phát biểu tại hội thảo, Giám đốc UNESCO khu vực châu Á – Thái Bình Dương Modagat Ahmet, đại diện đặc biệt của Tổng Giám đốc UNESCO, khẳng định: “Hội nghị UNESCO phiên thứ 24 đã quyết định kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Người vào năm 1990. Đây là một cử chỉ tôn kính đối với một nhân vật vĩ đại đã cống hiến trọn đời mình cho sứ mệnh tự do và độc lập”
Bước vào thế kỷ XXI, tờ báo Times, một tờ báo rất có uy tín với công chúng ở Mỹ đã lựa chọn Hồ Chí Minh là một trong 25 chính khách, cũng là một trong số 100 gương mặt trên mọi phương diện “đã làm thay đổi diện mạo của hành tinh trong thế kỷ XX”.
Nguyên Anh
1) Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 2011, t. 1, tr. 462