Hải Vân Quan là một trong những cửa ải có vị trí chiến lược xung yếu của Thuận Hóa - Phú Xuân - Huế dưới thời nhà Nguyễn cả về quân sự lẫn giao thông.
Di tích Hải Vân Quan
Sau khi nhà Nguyễn "thất thủ" trong sự kiện 1885, Hải Vân Quan không còn được gìn giữ nguyên vẹn. Sau hơn 200 năm tồn tại, trước thực trạng hư hỏng và xuống cấp của Hải Vân Quan, lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế và TP. Đà Nẵng đã giao trách nhiệm cho các đơn vị chuyên môn lập hồ sơ và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia theo Quyết định số 1531/QĐ-BVHTTDL ngày 14/4/2017.
Ông Phan Tiến Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao cho biết, khi được công nhận, hai địa phương sẽ cùng nhau phối hợp bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị Hải Vân Quan với nhiều hoạt động cụ thể: Triển khai công tác cắm mốc khoanh vùng bảo vệ theo hồ sơ di tích; dựng biển giới thiệu về di tích và bản đồ khoanh vùng bảo vệ di tích. Thành lập tổ công tác liên ngành bảo vệ, phát huy giá trị di tích Hải Vân Quan của hai địa phương. Phối hợp chỉ đạo việc lập hồ sơ quy hoạch tổng thể tu bổ, tôn tạo, bảo quản và phục hồi di tích Hải Vân Quan gắn với phát triển du lịch bền vững. Phối hợp nghiên cứu thăm dò và thám sát khảo cổ các hạng mục công trình, xác định nền móng, kiến trúc, mẫu thức trang trí để tạo cơ sở khoa học, đảm bảo tính chân xác trong việc tu bổ, tôn tạo các yếu tố gốc gắn liền với di tích Hải Vân Quan.
Ngoài ra, hai địa phương sẽ tiếp tục cùng nhau thống nhất, phối hợp với các doanh nghiệp nghiệp du lịch để hình thành các tour tuyến, đảm bảo môi trường du lịch an toàn. Đưa Hải Vân Quan trở thành điểm thu hút khách tham quan hấp dẫn, là cầu nối quan trọng trong chương trình phát triển du lịch của “ba địa phương - một điểm đến” (Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng - Quảng Nam).
Để bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Hải Vân Quan, tỉnh Thừa Thiên Huế và TP. Đà Nẵng phối hợp tổ chức lễ công bố Quyết định và đón nhận bằng xếp hạng di tích Hải Vân Quan là di tích cấp Quốc gia vào chiều 24/5/2017.
P.V