Thế nên, nhà nào có việc gì hệ trọng phải lên “gặp” Giám đốc Điện lực để mong thông cảm, chiếu cố cho… thêm ngày không cắt điện. Nhà nào có điều kiện hơn thì thuê, mượn máy nổ hoặc bình ắc quy. Thời đó, máy điều hòa còn xa xỉ nên có được điện để thắp sáng ít bóng đèn, chạy mấy cái quạt là sang lắm rồi. Khi ổn định lưới điện hơn nhưng lại thiếu nguồn nên bị cắt điện luân phiên, một ngày có thì sau đó cắt một hoặc hai ngày là chuyện đương nhiên. Đêm nào có điện là hạnh phúc lắm, trong nhà muốn làm gì liên quan đến điện là lên kế hoạch cho mọi thành viên được chủ động. Ngay cả những đêm vào phiên có điện nhưng có khi sau 8 giờ tối điện mới đỏ, có muộn nhưng còn hơn không….

Một vài ký ức nho nhỏ để nhớ lại thời kỳ gian khổ, khổ đủ thứ, trong đó có cái khổ vì thiếu điện. Mấy ngày nay Huế ngập lụt mênh mông. Có lẽ 18 năm nay rồi mới có một trận lụt to đến thế. Nước chảy xiết trên sông, trên đường, nước ngập không biết bao nhiêu ngôi nhà. Rất may, dân Huế rút kinh nghiệm với mức nước lũ lịch sử 1999 nên đã xây nhà cao hơn hoặc có thêm gác xép trốn lụt nên đỡ đi phần nào thiệt hại. Nhưng có một cái không thể khắc phục được đó là mối quan hệ giữa lụt và điện. Có lụt đương nhiên phải cắt điện, không có điện là do lụt. Chính những lúc này mới thấy được giá trị đem lại từ nguồn điện.

Nước mới tràn đường, thế là cắt điện. Dọn dẹp chạy lụt mà không có điện thì không còn gì vất vả hơn. Không có điện thì không có TV, muốn nghe nhạc cũng đành chịu. Nhưng buồn hơn cả là thông tin với bên ngoài qua “phây”, qua điện thoại cũng đành bó tay. Có điện thoại đời mới, có sạc dự phòng nhưng cũng chỉ dùng được thêm mấy giờ là hết. Nhìn thấy nước lụt lên mà không biết thông báo của khí tượng thủy văn thế nào? Ngồi chờ mà sợ nước lên hơn 1999 thì có mà... héo. Muốn liên lạc với người này, người nọ để biết tình hình diễn biến lũ lụt cũng không biết phải làm thế nào.

Khi có điện thì dùng xả láng, chỉ khi mất điện mới thấy được giá trị do điện mang lại. Thủy điện cũng có những mặt trái, tồn tại, hệ lụy nhưng không có nguồn điện từ thủy điện mang lại thì có lẽ Việt Nam sẽ còn khổ dài dài vì cắt điện luân phiên. Thủy điện và điện có mối quan hệ với nhau, không nên đổ lỗi quá mức cho thủy điện mà oan cho nó. Lụt bị mất điện mới thấy hạnh phúc khi có điện.

NGUYỄN AN HÒA