“Nóng” với tình trạng khai thác cát sạn

Hiện có trên 30 hộ dân sống trên địa bàn huyện Quảng Điền làm nghề khai thác cát, sạn trên sông Bồ, tập trung ở các xã Quảng Thành, Quảng Phú, Quảng Thọ. Tình hình khai thác cát sạn diễn ra rầm rộ vào thời điểm từ 23 giờ đến 5 giờ sáng hôm sau.

Vài năm trở lại đây, tình trạng khai thác cát sạn trái phép trên sông Bồ, đoạn qua địa bàn huyện Quảng Điền diễn biến hết sức phức tạp.

Ông Phan Hồng, thôn La Vân Thượng, cho biết: “Cứ thời điểm đứng bóng và đêm khuya là các tàu thuyền khai thác cát, sạn lại bắt đầu hoạt động. Bình quân, mỗi ngày có hàng chục thuyền máy tập trung khai thác. Chính sự khai thác cát sạt ồ ạt này làm cho tình trạng sạt lở bờ sông ngày càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống người dân, nhất là vào mùa mưa lũ.

Đa phần, người dân trong xã đều là người lao động, đêm về là thời gian nghỉ ngơi, dưỡng sức. Gần đây, người dân sống ven sông không đêm nào ngon giấc khi âm thanh của các thuyền khai thác đã phá tan sự yên tĩnh của vùng quê này. Nhiều hộ dân sống gần khu vực sông Bồ cho biết thêm, tình trạng ô nhiễm môi trường trên sông Bồ rất đáng báo động. Nước sông lúc nào cũng đục ngầu vì bị các tàu, thuyền cày, xới. Gần đây nhất, nhiều hộ nuôi cá lồng trên sông Bồ phải bỏ nghề vì tình trạng cá nuôi chết hàng loạt mà nguyên nhân chính là do tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra rầm rộ, khiến nước sông bị ô nhiễm. Tình trạng sạt lở ở hai bên bờ sông cũng đang là mối nguy hại đối với các hộ dân nơi đây. Đáng báo động nhất là tại xã Quảng Thọ. Hiện, thôn Phước Yên đã sạt lở với chiều dài dài 500m, điểm sạt lở trung bình mỗi năm là 5m, đoạn sâu nhất lên tới 7m đến 8m; thôn Niêm Phò sạt lở 700m, thôn Niêm Phò B sạt lở 200m ảnh hưởng rất lớn đến hoa màu của người dân
 
Theo ông Đào Trọng Thành, Chủ tịch UBND xã Quảng Thành, cho biết: Sông Bồ qua xã Quảng Thành giáp ranh với xã Hương Toàn (Hương Trà). Tình trạng khai thác cát sạn diễn ra thường xuyên gây nên tình trạng sạt lở bờ sông, có nguy cơ nuốt đoạn đường qua thôn Phú Lương và khu vực nghĩa địa thôn Thanh Hà. Người dân trong xã rất lo ngại. Hiện, 2 thôn này đã thành lập đội tự quản với 9 thành viên được trang bị 1 thuyền máy. Hàng tuần đều tiến hành tuần tra dọc tuyến sông qua địa bàn xã. Tuy nhiên, các thuyền khai thác cát sạn lại chọn các thời điểm đêm khuya để khai thác nên rất khó khăn trong việc tiến hành truy quét. Khi phát hiện thấy các đối tượng, người dân thường đánh kẻng báo động cho các lực lượng tự quản nhưng việc này chưa phát huy hiệu quả. Người dân hy vọng các cơ quan chức năng, nhất là cảnh sát môi trường thường xuyên phối hợp với công an huyện, xã và các cơ quan chức năng liên quan nhằm tăng hiệu quả công tác truy quét và xử lý các đối tượng này.
 
Chưa có sự phối hợp đồng bộ
 
Xã Quảng Thọ là một điểm nóng của tình trạng khai thác cát sạn. Mỗi tuần xã đều tiến hành 3 buổi tuần tra, truy quét các đối tượng khai thác cát sạn trái phép trên sông. Ông Hoàng Công Phong, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Thọ nói: “Sông Bồ chảy qua địa bàn giáp ranh giữa 3 huyện là Hương Trà và Quảng Điền, Phong Điền. Tại địa bàn xã, sông Bồ chảy qua giáp ranh với xã Hương Toàn (Hương Trà), nên việc truy bắt xử lý các đối tượng khai thác gặp nhiều khó khăn. Thường khi bị lực lượng của xã truy quét lực lượng này liền quay sang địa phận Hương Toàn để khai thác. Có khi thuyền khai thác đậu ở Hương Toàn nhưng lại đưa ống hút qua địa phận xã Quảng Thọ để khai thác nhằm đánh lừa cơ quan chức năng. Công tác phối hợp giữa các đơn vị trong huyện chưa được thường xuyên và đồng bộ. Trong khi, thẩm quyền xử phạt của xã chưa cao và thời gian lưu giữ phương tiện vi phạm quá ngắn khiến các mức xử phạt mà chính quyền địa phương áp dụng không đủ tính chất răn đe đối với các đối tượng vi phạm”.
 
Huyện Quảng Điền cũng tập trung chỉ đạo phối hợp với các địa phương triển khai nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn, xử lý tình trạng khai thác cát sạn trên sông Bồ. Trong đó, chỉ đạo các xã phối hợp với các ngành chức năng của huyện tăng cường công tác quản lý hoạt động khai thác cát, sạn trên địa bàn. Tổ chức làm việc với chủ các bến, bãi tập kết cát, sạn nằm ngoài quy hoạch, lập biên bản xử lý yêu cầu đóng cửa và giải tỏa tất cả các bến bãi nay.
 
Ông Lê Mến, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Quảng Điền, cho biết: “Thời gian qua, đoàn kiểm tra liên ngành huyện tăng cường kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm trong hoạt động khai thác cát, sạn. Trong 8 tháng qua, đã phát hiện và lập biên bản vi phạm, xử phạt 19 trường hợp. Đồng thời, chỉ đạo các xã Quảng Thọ, Quảng Thành, Quảng Phú thường xuyên kiểm tra xử lý các trường hợp khai thác cát, sạn trái phép trên địa bàn mình quản lý. Huyện cũng có công văn trình UBND tỉnh xin cấp phép bổ sung chức năng, nhiệm vụ cho HTX Phú Hòa về quản lý 30 hộ làm nghề khai thác cát, sạn trên địa bàn để đưa hoạt động khai thác đi vào nề nếp, tạo thuận lợi trong việc cấp phép khai thác và quản lý sau này.
 
Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh, huyện và xã đã phối hợp tiến hành kiểm tra và xử lý các trường hợp vi phạm, tuy nhiên sự phối hợp này chưa thường xuyên nên chưa xử lý triệt để tình trạng này. Chưa kể, giữa các xã giáp ranh chưa có sự phối hợp trong việc truy quét các tàu thuyền khai thác cát, sạn trái phép. Sông Bồ đoạn qua xã Quảng Thọ và Quảng Thành giáp ranh với xã Hương Toàn (Hương Trà), do không có sự phối hợp nên khi bị các lực lượng tự quản của 2 xã Quảng Thành và Quảng Thọ truy quét, các đối tượng này nhanh chóng di chuyển sang địa phận quản lý của xã Hương Toàn tiếp tục khai thác. Phương tiện sử dụng trong hoạt động truy bắt chỉ có thuyền máy nên rất khó ngăn chặn tình trạng khái thác cát sạn…
 
Tình trạng khai thác cát sạn trái phép ngày càng có chiều hướng tăng thêm trên sông Bồ nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp ngăn chặn hiệu quả. Các cơ quan chức năng liên quan cần có những giải pháp mạnh và hiệu quả hơn trong xử lý, trả lại sự bình yên cho sông Bồ.
Bài, ảnh: Hoàng Loan