Hồi sinh bến cổ Bao Vinh

“Sống và làm việc ở Huế, yêu kiến trúc cổ của Huế, mình thấy không gian công cộng cần được gìn giữ, sử dụng một cách hiệu quả, mang lại giá trị cho cộng đồng. Khi biết thông tin về cuộc thi này, mình tham gia ngay”, Nguyễn Quốc Thắng, tác giả chính của đề tài cho biết.

Một góc phố cổ Bao Vinh nhìn từ sông Hương sau 10 năm (từ ý tưởng của đề tài)

Theo Quốc Thắng, ở Huế không có nhiều nhà cao tầng, tuy vậy có rất nhiều không gian công cộng đan xen giữa kiến trúc cổ và mới. Bến thuyền - không gian đệm giữa sông Hương và tuyến phố ven sông là một trong những đặc trưng của không gian công cộng ở Huế. “Bao Vinh ngày trước vốn là thương cảng gắn kết với sông Hương thì nay trở thành khu phố bán hàng nhộn nhịp nhưng thiếu trật tự, quay lưng lại với dòng sông. Có một điều đặc biệt và đáng tiếc khi đến phố cổ Bao Vinh là những bến thuyền - không gian công cộng kết nối giữa phố và sông Hương nay đã bị lấn chiếm, không còn chức năng vốn có và hầu như không có vai trò gì trong khu phố cổ”, Nguyễn Quốc Thắng nói.

Chính vì vậy, nhóm tác giả đã nảy ra ý tưởng hồi sinh bến thuyền ở phố cổ Bao Vinh thông qua cách ứng xử với một bến thuyền để từ đó, có thể nhân rộng giải pháp ra các bến còn lại của tuyến phố Bao Vinh, hồi sinh không gian các bến thuyền, góp phần hồi sinh phố cổ Bao Vinh trong cuộc sống hiện đại.

“Từ năm 2001, chính quyền địa phương đã quy hoạch lại dãy nhà ven sông do lo ngại vấn đề cảnh quan, vệ sinh môi trường nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được do gặp khó khăn về đền bù sau giải tỏa và phá vỡ nếp sống hiện tại của Bao Vinh. Theo mình, ứng xử với một tuyến phố vừa mang yếu tố cổ, cũ và mới này cần có các bước giải pháp qua từng giai đoạn vừa không quá tốn kém, vừa tạo sự chuẩn bị về tâm lý cho người dân cũng như dần chuyển đổi không gian công cộng lộn xộn, vào trật tự, phục vụ du lịch và phát triển kinh tế cho người dân”.

Các giải pháp mà nhóm tác giả đưa ra được chia làm hai giai đoạn: giai đoạn đầu sẽ chuyển đổi một phần không gian trong nhà Tứ Giác (ở hai bên bến thuyền, vốn ảnh hưởng kiến trúc Pháp, không có chức năng ở, điều kiện sống thấp nhưng rất hấp dẫn khách du lịch ở Bao Vinh) và các nhà mới thành không gian mở để kết nối với bến thuyền trong vòng 5 năm đầu. 5 năm tiếp theo, chuyển hẳn chức năng nhà Tứ Giác thành nơi bán hàng lưu niệm, phục vụ du lịch. Bến thuyền sẽ được mở rộng, trồng thêm cây xanh. “Nhà tứ giác vốn không phải để ở nhưng người dân đã ở rồi thì làm sao để vừa ở vừa phát huy giá trị của nó. Những người dân ở 11 nhà tứ giác bên bến thuyền rất nghèo, đã có 2 nhà bị đập đi xây mới. Do vậy, ý tưởng của nhóm là làm sao giúp người dân có thu nhập hơn hiện tại, đồng thời hồi sinh những giá trị ngày trước của các bến thuyền ở phố cổ Bao Vinh”, nhóm thực hiện đề tài trăn trở.

“Việc chia làm hai giai đoạn sẽ dễ thuyết phục người dân, khiến người dân ở đây không cảm thấy đột ngột; qua thời gian, họ sẽ thấy có thu nhập và lợi ích từ việc cải tạo nhà Tứ Giác bởi họ vẫn có thể vừa ở chính những ngôi nhà Tứ Giác của mình vừa sử dụng tầng dưới để làm du lịch như triển lãm, làm galery...”, La Văn Sơn cho biết thêm. 

Đồ án với những giải pháp thiết thực mà nhóm tác giả đưa ra đã thu hút sự quan tâm và được nhiều người bình chọn nhất trong số các đồ án dự thi. Chia sẻ về giải bình chọn (Popular prize) mà nhóm đạt được, hai tác giả hào hứng: “Đây là đề tài nhóm rất tâm đắc vì tính thực tiễn cao. Cả hai đã dành rất nhiều công sức và thời gian để đi thực tế và nghiên cứu. Vì vậy, khi biết tin được giải chúng tôi cảm thấy rất vui và hạnh phúc!”.