Nhóm đại gia tộc ngàn tỉ USD

Khó tính chính xác

Từ thanh kẹo sô-cô-la Mars đến những chiếc khăn choàng cổ Hermes, chuỗi siêu thị tới khách sạn, công ty dữ liệu cho đến nhà sản xuất dược phẩm, cho thấy nguồn tài sản của nhóm gia tộc này vô cùng đa dạng và có quy mô đáng kinh ngạc. Theo trang Bloomberg, tổng tài sản họ đang kiểm soát vào khoảng 1.100 tỉ USD (tính đến ngày 15-6), cao hơn mức vốn hóa thị trường của Tập đoàn Công nghệ Apple (Mỹ), tương đương tổng tiền gửi vào ngân hàng Citigroup (Mỹ) hay GDP của Indonesia. 

Dù vậy, theo trang Bloomberg, bất kỳ tính toán nào cũng có thể thấp hơn con số thực tế bởi rất khó thống kê đầy đủ khối tài sản trong tay những gia tộc này, nhất là khi chúng được tích lũy qua nhiều thập kỷ hoặc có khi là vài thế kỷ.

Danh sách trên không tính đến gia tộc chỉ mới có thế hệ đầu hoặc có tài sản nằm trong tay người thừa kế duy nhất. Điều này đồng nghĩa chỉ có 3 gia tộc ở châu Á (Ấn Độ, Hàn Quốc, Hồng Kông) được "vinh danh" và không có gia tộc nào đến từ Trung Quốc - quốc gia bùng nổ số lượng tỉ phú trong thời gian gần đây ở khu vực. Nhưng điều này sẽ sớm thay đổi bởi những tỉ phú như Lý Gia Thành bắt đầu bàn giao cơ nghiệp cho các người con của mình.

Bà Alice Walton, ông Jim Walton và ông Rob Walton là 3 người con của nhà sáng lập Walmart Ảnh: CNBC

Mặt khác, sự sụp đổ của những đại gia tộc vang danh một thời như Pulitzer, Vanderbilt và Woolworth phần nào cho thấy khối tài sản dù "khủng" cỡ nào cũng có thể bốc hơi nếu không biết gìn giữ. 

"Các gia tộc tỉ USD phải vượt qua hàng loạt thách thức để bảo đảm gia tài được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Kế hoạch chiến lược, giáo dục và truyền thông chính là những yếu tố then chốt" - bà Rebecca Gooch thuộc Công ty Truyền thông Campden Wealth (Anh) đưa ra lời khuyên.

Học từ sai lầm

Lời nhận xét của bà Gooch được củng cố qua trường hợp của gia tộc Walton (Mỹ), đứng đầu danh sách nói trên với tổng tài sản trị giá 151,1 tỉ USD. Gia tài của họ chủ yếu đến từ Walmart - tập đoàn bán lẻ lớn nhất thế giới với doanh thu 500 tỉ USD từ gần 12.000 cửa hàng trên toàn thế giới.

Đây là thành tựu phi thường nếu người ta biết được sự khởi đầu không mấy suôn sẻ của ông Sam Walton, người sáng lập cửa hàng Walmart đầu tiên năm 1962. Trước đó, sau 5 năm làm việc chăm chỉ, ông Walton đã gầy dựng được một cửa hàng bán lẻ thành công tại bang Arkansas. Dù vậy, ông đã mất tất cả chỉ vì một sai sót trong điều khoản hợp đồng. Chủ cho thuê đất muốn đề nghị mua lại cửa hàng của ông Walton để giao cho con trai phụ trách nên từ chối gia hạn hợp đồng thuê với bất kỳ giá nào. Ông phải từ bỏ thành công đạt được ban đầu và ra đi.

Với suy nghĩ tích cực, ông không đổ lỗi cho ai ngoài chính mình vì phạm phải sai lầm đó. Bản thân ông cũng rút ra bài học bằng cách dành gấp đôi thời gian đọc bất kỳ hợp đồng nào sau này. Tỉ phú này đồng thời nhận ra gia đình cần một người có kiến thức pháp luật để bảo vệ lợi ích của họ. Sau này, ông khuyến khích người con trai cả, Rob, trở thành luật sư.

Các thành viên gia đình Walton đang nắm giữ hai công ty Walton Enterprises và Walton Family Holdings Trust - sở hữu phân nửa Walmart. Tính đến nay, gia tộc Walton đã trải qua 3 thế hệ với các mốc chuyển giao: Ông Sam Walton qua đời năm 1992 và con trai cả Rob Walton trở thành chủ tịch; đến năm 2016, Steuart Walton thay thế vị trí của cha là Jim Walton (con trai út của ông Sam Walton) trong hội đồng quản trị Walmart.

Xếp sau gia đình bạc tỉ Walton là gia tộc Koch (Mỹ), sở hữu tập đoàn đa quốc gia Koch Industries và hiện có tổng tài sản lên đến 98,7 tỉ USD. Để có thể giữ được của cải tổ tiên, dòng tộc này cũng đối mặt không ít thách thức. Các anh em Frederick, Charles, David, William thừa hưởng công ty lọc dầu từ cha - ông Fred Koch. 

Tuy nhiên, xung đột về quyền kiểm soát công ty vào đầu những năm 1980 đã khiến Frederick và William rời bỏ công việc kinh doanh của gia đình trong khi Charles và David tiếp tục phát triển công ty thành Koch Industries - tập đoàn có doanh thu khoảng 100 tỉ USD/năm. Hai ông David và Charles quản lý một phần tài sản của họ thông qua công ty gia đình 1888 Management.

Đứng thứ 3 là gia tộc Mars (Mỹ) sở hữu tập đoàn cùng tên với tổng tài sản lên đến 89,7 tỉ USD được chuyển giao qua 4 thế hệ. Nhà sáng lập Frank Mars đã học cách làm sô-cô-la từ khi còn là học sinh. 

Doanh nghiệp mà ông thành lập được biết đến rộng rãi nhờ các dòng sản phẩm kẹo như M&Ms, Milky Way và đặc biệt là Mars. Tuy nhiên, sản phẩm chăm sóc thú cưng lại chiếm gần một nửa trong doanh thu hơn 35 tỉ USD của công ty. Công ty Mars hoàn toàn thuộc sở hữu của các thành viên trong gia đình.

Gia tộc Dumas sở hữu công ty thời trang Hermes ở Pháp cũng có nhiều thế hệ gìn giữ và làm tăng thêm tài sản của tổ tiên. Tổng giá trị tài sản của họ hiện vào khoảng 49,2 tỉ USD. Một số gia tộc khác có tên trong danh sách là Wertheimer (Pháp, sở hữu Công ty Chanel và hiện có tài sản 45,6 tỉ USD), Ambani (Ấn Độ, nắm Công ty Reliance Industries và có khối tài sản trị giá 43,4 tỉ USD)…