Người dân cho rằng có “bất thường”

Để phục vụ dự án hồ Tả Trạch, khu TĐC Bến Ván (xã Lộc Bổn, huyện Phú Lộc) được hình thành, nhằm di dời các hộ dân sống trong khu vực lòng hồ về đây sinh sống. Trước đó, từ 1990-1995, khu TĐC này là vùng đất được lựa chọn thực hiện Dự án PAM, giao cho các hộ gia đình, cá nhân trồng rừng để phủ xanh đất trống đồi trọc.

Người dân Bến Ván khai thác rừng tràm

Theo đó, các cơ quan chức năng đã tiến hành kê khai, đền bù để thu hồi đất tại khu TĐC Bến Ván. Phương án xử lý là đổi đất cho người dân, những hộ không lấy đất sẽ nhận đền bù. Ngày 16/1/2003, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 96/QĐ-UB về việc phê duyệt đền bù đất và tài sản trên đất cho 74 hộ dân với tổng kinh phí hơn 2,3 tỷ đồng. Do không đủ quỹ đất và kinh phí để đền bù cho tất cả diện tích đất, nên quá trình kê khai và đền bù chưa được hoàn thiện (được xem là đợt 1).

Sau đó, từ năm 2005 đến năm 2017, có thêm 5 đợt kê khai, đền bù và hỗ trợ. Liên quan đến các đợt bồi thường này, người dân Lộc Bổn cho rằng có 3 “bất thường” trong quá trình kê khai và đền bù. Cụ thể, người dân cho rằng, HTX An Nong I (đơn vị được giao quản lý dự án rừng PAM) đã lập danh sách đền bù không đúng, đưa nhiều cán bộ vào diện được nhận đền bù, trong khi đó, nhiều hộ dân tham gia khai hoang nhưng lại không nằm trong danh sách; danh sách đền bù cho các hộ dân có giá trị thấp, còn những cán bộ lại được đền bù giá cao; nhiều hộ được kê khai đền bù lên đến 2 lần.

Danh sách được nhận đền bù trong các đợt, đúng là có nhiều trường hợp là cán bộ Nhà nước như phản ánh của người dân. Cụ thể, trong danh sách đền bù lần 1 (năm 2003) có 74 hộ được phê duyệt giá trị đền bù thiệt hại; trong đó có 4 cán bộ ở tỉnh, 2 cán bộ ở huyện, 4 cán bộ xã, 14 cán bộ của HTX An Nong I, 48 hộ dân xã Lộc Bổn, l hộ dân tại xã Lộc Sơn và l hộ dân xã Xuân Lộc. Trong lần 2 (năm 2005), danh sách có 17 hộ được đền bù, gồm 2 cán bộ HTX An Nong I, 1 là cán bộ Hạt Kiểm lâm huyện Phú Lộc, 7 hộ dân của xã Lộc Bổn và 7 hộ dân của xã Xuân Lộc. Lần bồi thường thứ 3 (2008) gồm có 1 cán bộ xã Lộc Bổn, 1 cán bộ HTX An Nong I và 4 hộ dân Lộc Bổn được nhận.

Đúng quy định

Khi có những phản ánh từ phía người dân, UBND huyện Phú Lộc đã thành lập đoàn thanh tra liên ngành, nhằm thanh, kiểm tra toàn diện về nguồn gốc đất, việc kê khai, đền bù tại khu TĐC Bến Ván. Sau nhiều tháng, UBND huyện đã ban hành kết luận sau thanh tra.

Theo đó, quá trình thanh tra cho thấy, đúng là có việc trước khi thực hiện dự án PAM, một số diện tích tại khu TĐC Bến Ván do người dân địa phương khai hoang. Nhưng đến khi dự án triển khai thì các hộ dân này không còn canh tác nữa. Khi dự án PAM tiến hành giao khoán đất để người dân trồng rừng, các hộ dân khai hoang trước đó không tham gia nhận đất. Cũng theo kết luận của thanh tra, các hộ dân trước đó khai hoang và sau đó còn tham gia trồng rừng vẫn được kê khai, đền bù đúng quy định.

Riêng việc trong danh sách có nhiều cán bộ được nhận đền bù là do thời điểm thực hiện dự án PAM, người dân ít tham gia nhận đất vì lúc này giá trị kinh tế từ rừng thấp. Do đó, chủ yếu các cán bộ nhận đất để trồng rừng cho đủ chỉ tiêu mà dự án giao. Ông Huỳnh Văn Liên, Chánh Thanh tra huyện Phú Lộc cho hay, quá trình giao nhận đất của dự án PAM cho người dân và cán bộ có văn bản đầy đủ. Căn cứ vào các văn bản này, có thể khẳng định không có việc kê khai khống cho các cán bộ.

Việc có chênh lệch về số tiền qua các lần đền bù, Thanh tra huyện Phú Lộc cho biết, theo quy định của Nhà nước, quá trình đền bù sẽ được áp giá vào thời điểm kê khai nếu dự án kéo dài. Do đó, thời điểm đền bù lần 1 vào năm 2003 là áp giá đền bù vào thời điểm 2003, đến năm 2016 áp giá vào thời điểm 2016. Qua nhiều năm, giá đất theo quy định của Nhà nước tăng lên mới có chênh lệch về số tiền đền bù. Riêng đến năm 2016, quy định của Nhà nước còn thêm hạng mục hỗ trợ chuyển đổi nghề và việc làm, nên làm tăng số tiền mà người dân được nhận.

Về lý do có người nhận đền bù 2 lần, kết luận của đoàn thanh tra cho thấy, do thời điểm đền bù đợt 1, nguồn kinh phí ít nên chỉ mới đền bù một số hạng mục. Đến năm 2016, kinh phí được cấp thêm nên mới thống kê lại những diện tích chưa được đền bù. Nhiều hộ trước đó chỉ nhận một phần, nay được tiếp tục nhận lần thứ 2.

Bài, ảnh: Đức Quang