Đại học Huế & những thách thức về vị thế - Kỳ 3: Cần những chiến lược toàn diện và lâu dài

Sinh viên Trường ĐH Kinh tế, ĐH Huế tham gia ngày hội tuyển dụng năm 2018

Theo lộ trình tự chủ tài chính của ĐH Huế, giai đoạn 2018 - 2019, có 3 trường ĐH thành viên thực hiện tự chủ ĐH là: Y dược, Luật và Kinh tế. Các viện nghiên cứu, trung tâm, nhà xuất bản thực hiện tự chủ tài chính hoàn toàn. Giai đoạn 2019 - 2020 có 2 trường thành viên tự chủ ĐH là Nông lâm và Ngoại ngữ. Các trường ĐH thành viên khác: Khoa học, Sư phạm, Nghệ thuật thực hiện tự chủ theo cơ chế đặt hàng từ các chính sách của Nhà nước được áp dụng kết hợp phát huy nguồn thu từ hoạt động khoa học và công nghệ.

Tự chủ ĐH là xu thế tất yếu. Khi điều đó xảy ra, cuộc cạnh tranh giữa các trường ĐH trên toàn quốc sẽ khốc liệt, nhất là cạnh tranh về tuyển sinh. Dễ nhận thấy, khi tự chủ ĐH, thuận lợi sẽ dành cho các trường “top” trên, trong đó, 23 trường ĐH công lập được Chính phủ cho thí điểm tự chủ đều là những trường có thể tự lo 100% kinh phí, từ chi thường xuyên đến đầu tư phát triển. Đây cũng là áp lực đối với nhiều cơ sở thành viên của ĐH Huế khi hiện nay nguồn thu chính của các trường là học phí, nguy cơ rủi ro cao vì phụ thuộc tuyển sinh.

Cần chiến lược và giải pháp toàn diện, đó là điều chắc chắn! ĐH Huế sẽ tái cấu trúc sau mùa tuyển sinh 2018. Song thực tế, quy hoạch lại các ngành nghề phải tính toán kỹ. Đa ngành, đa lĩnh vực là lợi thế, nhưng với 119 ngành đào tạo và có sự chênh lệch lớn về điểm chuẩn, lượng thí sinh và nhiều đơn vị không tuyển đủ chỉ tiêu cho thấy có sự bất hợp lý. Theo PGS. TS. Huỳnh Văn Chương, Phó Giám đốc ĐH Huế, lâu nay, ĐH Huế và các trường đang dựa trên cơ sở nguồn lực có thể đào tạo (số lượng giảng viên, cơ sở vật chất…) để xác định chỉ tiêu tuyển sinh, song thực tế tình hình tuyển sinh hiện nay cho thấy cần phải thay đổi và có thể sẽ giảm chỉ tiêu. Trong phương án tái cấu trúc, sẽ nhóm các ngành lại và tập trung một số ngành mũi nhọn để phát triển. Những ngành khó tuyển có thể tạm dừng, nhưng cũng có thể nghiên cứu mở thêm ngành theo xu hướng của thế giới và ngành xã hội đang cần. Riêng các ngành khoa học cơ bản và năng khiếu sẽ có cơ chế đặc thù. Phương án rà soát được thực hiện từ cấp khoa, trường (hay phân hiệu, khoa trực thuộc) lên ĐH Huế.

Trước vấn đề tự chủ, mỗi trường một mục tiêu nhưng đều phải tìm cách vượt khó. Cụ thể là đa dạng hóa hình thức đào tạo bên cạnh tuyển sinh truyền thống. Mỗi đơn vị với đặc thù ngành nghề có thể đẩy mạnh đào tạo các chứng chỉ hoặc văn bằng 2, chẳng hạn ngoại ngữ, nghiệp vụ báo chí, luật… Nhiều đơn vị liên kết doanh nghiệp tốt có thể mở rộng hợp tác tìm nguồn thu từ nghiên cứu khoa học (NCKH) hoặc các hỗ trợ về đào tạo; tăng cường hợp tác quốc tế nhằm tranh thủ các dự án, nguồn lực. Riêng ĐH Huế, đang hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, tập trung đầu tư để có sản phẩm mang tính ứng dụng và tạo nguồn thu. Hướng giải pháp này rất khả quan nhưng cần tạo được sự đồng lòng, phải thu hút được các nhà khoa học giỏi.

Theo một số chuyên gia, ĐH Huế cần tái cơ cấu tổ chức theo hướng tinh gọn nhưng hiệu quả. Mô hình ĐH Huế hai cấp có thuận lợi nhưng cũng tồn tại một số hạn chế, không ít ý kiến cho rằng bộ máy cồng kềnh, vì thế phải thực hiện tái cơ cấu, sáp nhập một số đơn vị theo hướng phù hợp, tinh giảm bộ máy. Cơ cấu nhân sự nhưng cần lưu ý phải giữ chân đội ngũ giỏi.

Trong chuyến công tác đầu năm 2018, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đồng ý chủ trương xây dựng đô thị ĐH. ĐH Huế phối hợp với các cơ quan, ban ngành phải thực hiện nhanh quá trình quy hoạch, hoàn thiện hạ tầng cơ sở. Thủ tướng cũng đã phê duyệt Đề án phát triển Viện Công nghệ sinh học (CNSH) ĐH Huế, trở thành trung tâm CNSH cấp Quốc gia tại miền Trung. Đó là cơ hội để giải quyết khó khăn của NCKH qua đó tạo nguồn thu nên cần bám sát các mục tiêu của lộ trình. Khi hình thành Viện CNSH theo mô hình mới, phải tận dụng triệt để, giải quyết tốt bài toán chung – riêng trong NCKH, nhất là cơ sở vật chất nhằm phát huy tối đa hiệu quả.

Bài, ảnh: HỮU PHÚC