Chúng tôi ghé lên lăng Tự Đức khi đã gần trưa. Được tham quan miễn phí nhân ngày lễ Quốc Khánh nên du khách tham quan rất đông.
Sau một lúc tản bộ, vãn cảnh, chúng tôi ghé chân ở nhà hát cổ Minh Khiêm Đường - một công trình đặc sắc trong số 50 công trình kiến trúc ở lăng Tự Đức. Được xây dựng năm 1865 với kết cấu gỗ được trang trí, chạm trổ tuyệt đẹp, Minh Khiêm Đường là nhà hát cổ nhất trong 4 nhà hát được xây dựng dưới triều Nguyễn, làm nơi tấu nhạc, diễn tuồng dưới thời vua Tự Đức. Với mục đích làm sinh động hơn điểm đến, gần chục năm nay, ca Huế, Nhã nhạc, các trích đoạn tuồng được tổ chức biểu diễn tại Minh Khiêm Đường để phục vụ du khách.
Bước qua bậc cửa, nhà hát hiện ra với lớp sàn gỗ mát rượi, mặt hướng ra hồ sen thoảng gió mát. Trên chiếu hoa giữa nhà hát, các nghệ sĩ đang trình diễn ca Huế.
Trái ngược với vẻ nên thơ, cổ kính của di tích, khung cảnh trong nhà hát rất ồn ào. Du khách kẻ đứng, người ngồi. Trẻ con vô tư nô đùa. Có người ngồi bệt xuống sàn, bày thức ăn, biến nhà hát thành nơi ăn quà. Chẳng mấy du khách quan tâm đến sự có mặt của các nghệ sĩ đang biểu diễn.
Không thể đàn, hát trong không gian ồn ào, các nghệ sĩ đành dừng lại với lời đề nghị: “Yêu cầu du khách giữ yên lặng. Chúng tôi hát mộc, không có míc nên mong quý vị giữ yên lặng”. Sau lời đề nghị, không ít vị khách lẳng lặng rời đi.
Lời đề nghị và nét buồn trên gương mặt của các nghệ sĩ hôm ấy khiến chúng tôi vô cùng ái ngại...
Đem nỗi trăn trở trò chuyện với một số người bạn hoạt động trong lĩnh vực hướng dẫn viên du lịch, chúng tôi nhận được không ít lời phàn nàn về thái độ đi du lịch của không ít khách nội địa. "Hình như họ đi cho có chứ chưa quan tâm tìm hiểu những giá trị văn hóa của điểm đến. Đối với di sản Huế, nếu chỉ thăm quan theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa thì rất tiếc, vì trong mỗi hoa văn, họa tiết, kiến trúc đều ẩn chứa những tinh túy văn hóa, tinh thần của người xưa. Hiểu rồi mới thấy giá trị của di sản"- một hướng dẫn viên trải lòng.
Thật lãng phí di sản bởi cách du lịch phong trào, theo kiểu cưỡi ngựa xem hoa của du khách và cũng thật buồn cho một hành xử với di sản văn hóa!
Minh Quân