Động thái trên cho thấy quyết tâm của tỉnh trong lộ trình xây dựng thành phố Huế xanh-sạch-sáng, song song đề án “Ngày Chủ nhật xanh” đã được phát động.

Sau hơn ba tháng triển khai, chương trình “Ngày Chủ nhật xanh” đã huy động hàng triệu lượt người xuống đường thu dọn vệ sinh, trồng cây xanh. Với khẩu hiệu: “Nhặt một cọng rác, bạn đã làm cho Huế sạch hơn”, đề án đã lan rộng vào trường học, công sở, các tổ chức đoàn thể, tổ dân phố..., tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức của cộng đồng trong việc giữ môi trường sống xanh-sạch.

Tuy nhiên, một thực tế là không phải mọi người dân đều có ý thức. Cụ thể là ở những nơi công cộng, sau khi ra quân dọn sạch rác, vào hôm sau, ở đó, rác lại xuất hiện. Và nếu cứ tiếp tục tái diễn tình cảnh, người nhặt cứ nhặt, người xả cứ xả thì chắc hẳn chiến dịch làm sạch rác sẽ không có hồi kết, kéo theo sự tiêu tốn, lãng phí công sức, thời gian.

Thực tế trên cho thấy, để các tuyến đường, con phố, công viên... sạch rác, bên cạnh khơi dậy ý thức người dân, cần phải có biện pháp chế tài, xử lý nghiêm hành vi xả rác, làm bẩn thành phố, gây ô nhiễm môi trường.

Về lộ trình xử phạt, UBND tỉnh cho biết, đang chỉ đạo Sở Tài nguyên Môi trường hoàn thành quy trình xử phạt và phối hợp với các ngành củng cố cơ sở pháp lý. Theo đó, vào tháng 5 tới, sẽ thí điểm xử phạt nguội hành vi vi phạm về vệ sinh môi trường, được trích xuất từ hệ thống camera của Trung tâm giám sát điều hành đô thị thông minh.

Về cơ sở pháp lý, Nghị định 155/2016/NĐ-CP được Chính phủ ban hành năm 2016 quy định rõ mức phạt đối với hành vi thải rác sinh hoạt trái quy định về bảo vệ môi trường và mức xử phạt không hề nhẹ.

Cụ thể, đối với hành vi vứt, thải, bỏ đầu, mẩu và tàn thuốc lá không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng bị phạt tiền từ 500.000-1.000.000 đồng.

Đối với hành vi vệ sinh cá nhân (tiểu tiện, đại tiện) không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng bị phạt tiền từ 1.000.000- 3.000.000 đồng.

Phạt tiền từ 3.000.000-5.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng.

Phạt tiền từ 5.000.000- 7.000.000 đồng đối với hành vi vứt, thải rác thải sinh hoạt trên vỉa hè, đường phố hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị hoặc hệ thống thoát nước mặt trong khu vực đô thị.

Chắc chắn, nếu hành vi xả rác bừa bãi nơi công cộng được kiểm soát kỹ, xử lý nghiêm theo quy định trên thì sẽ có sức răn đe cao.

Thực tế cũng đã được chứng minh ở một số nước trong khu vực như Singapore, Nhật Bản. Cùng với quản chặt hành vi cộng đồng bằng luật, việc triển khai rốt ráo chương trình phân loại, thu gom, xử lý rác đã giúp các quốc gia này xử lý được triệt để và bền vững vấn nạn ô nhiễm rác.

Người dân Huế cũng đặt kỳ vọng, đây sẽ là lộ trình Huế sẽ đi. Để chương trình hành động xây dựng Huế sạch đạt được hiệu quả bền vững, song song với giáo dục, truyền thông nâng cao nhận thức, cần có các giải pháp đồng bộ để giải quyết vấn nạn ô nhiễm rác tận gốc.

Kim Oanh