Ồ ạt xúc bằng thúng mủng

"Sôi động" điểm khai thác cát trái phép trên sông Bồ đoạn qua xã Quảng Phú

“Náo loạn” cả khúc sông

Cùng với việc ra quân ráo riết của cơ quan chức năng làm cho tình trạng khai thác cát bằng thuyền máy, ống hút trên sông Bồ gần như bị cấm tiệt. Tuy nhiên, thời gian gần đây, tại khu vực phường Hương Văn (Hương Trà) và Quảng Phú (Quảng Điền) xuất hiện tình trạng khai thác cát thủ công, dùng thúng mủng lặn múc cát lên các thuyền nhỏ, diễn ra khá rầm rộ. “Đội quân” thuyền nhỏ khai thác bằng thúng mủng này lên đến vài chục chiếc, hoạt động nhiều địa phương từ sáng sớm cho đến chiều tối.

Trong các ngày từ 22-25/8, PV có mặt tại đoạn sông Bồ qua phường Hương Văn, chỉ trong buổi sáng đến trưa, đã ghi nhận hàng chục lượt thuyền lớn nhỏ khai thác cát tại khu vực này. Tuy nhiên, không thấy bóng dáng của cơ quan chức năng!

Tại khu vực gần cầu Tứ Phú, sông Bồ qua đoạn này chia cắt địa bàn 2 xã, phường là Quảng Phú và Hương Văn. Từ đường Bửu Kế ngay chân cầu Tứ Phú di chuyển chừng 300m về phía Nam, hàng ngày xuất hiện hàng chục thuyền nhỏ khai thác cát chở từ khu vực này lên điểm tập kết.

Nằm sát các lồng bè nuôi cá của các hộ dân, có 4-5 thuyền lớn nhỏ neo đậu sát bờ, dùng sào cố định thuyền lại. Các thuyền này ra gần bờ phía bên xã Quảng Phú, cứ 1 thuyền có 2 người, đánh trần trùng trục, ngụp lặn dùng thúng mủng xúc cát. Xúc hết vị trí này thì di chuyển thuyền đến vị trí khác, có lúc thuyền ra giữa sông, có lúc cặp sát bờ, nằm cạnh những diện tích đất nông nghiệp mà người dân ven bờ đang sản xuất.

Các thuyền chủ yếu khai thác thủ công bằng thúng mủng (khoanh tròn), sát bờ sông 

Khi hoạt động, các thuyền di chuyển đều bằng chèo, tắt động cơ. Các thuyền đầy cát đều nổ máy chạy lên khu vực phường Hương Vân (Hương Trà) nhập cát vào các điểm tập kết tại đây. Các thuyền nằm gần bờ tiếp tục ra “thế chỗ”. Cứ liên tục, chỉ trong 1 buổi sáng, PV đếm được khoảng 50 lượt thuyền xuôi ngược xúc, chở cát ở khu vực này.

Bà L.T.N (thôn Phú Lễ, xã Quảng Phú) cho biết: “Thời điểm hiện tại, giá cát đẩy lên cao từ 300-400 nghìn đồng/m3, nhiều hộ dân trước đây làm cát bằng máy bị cấm giờ chuyển qua làm cát thủ công. Cát xúc thúng mủng thì phải làm nơi cạn, gần bờ mới lặn xuống xúc được nên xúc cát kiểu này quy mô nhỏ nhưng làm sạt lở khá mạnh những diện tích đất canh tác của bà con nằm ven sông Bồ”.

Ngoài khai thác cát tại đây, hàng ngày cũng có một lượng lớn thuyền máy khai thác cát thủ công ở khu vực xã Hương Toàn, vận chuyển lên sông Bồ đến khu vực phường Hương Vân (Hương Trà) để nhập vào bãi. Các thuyền cát này chở từ 3-4 m3, khai thác từ sáng sớm, di chuyển ngang nhiên ban ngày, không phủ bạt che đậy…

Làm thủ công… khó xử lý

Ông Lê Đình Hóa, Chủ tịch UBND phường Hương Văn cho rằng, thời gian qua, lực lượng địa phương đã liên tục phối hợp với các cơ quan chức năng như Cảnh sát Môi trường, Cảnh sát Giao thông đường thủy xử lý, đẩy đuổi các trường hợp khai thác cát trái phép trên sông Bồ đoạn qua địa bàn phường. Các hoạt động khai thác cát trái phép bằng thuyền lớn, máy hút quy mô không còn nữa.

Một thuyền đầy cát đã rời đi, chiếc bên cạnh vẫn hì hục xúc cát

Tuy nhiên, thời gian gần đây xuất hiện các đối tượng khai thác cát thủ công trên sông Bồ. Ông Hóa khẳng định, trên địa bàn hiện nay không có cấp phép khai thác mỏ cát. Những thuyền cát khai thác trái phép đều nằm phía bên xã Quảng Phú bởi phía bên bờ sông phía phường Hương Văn là bên lở, rất sâu, không thể làm thủ công.

“Khi phát hiện nếu di chuyển bằng thuyền trên sông thì phường cũng không xử lý được do không có phương tiện. Có khi các thuyền cát chạy sang bên kia bờ thuộc xã Quảng Phú thì phải thông báo với bên đó”, ông Hóa cho biết thêm.

Ông Thái Văn Danh, Bí thư Đảng ủy xã Quảng Phú thừa nhận tình trạng khai thác cát thủ công đoạn khu vực gần cầu Tứ Phú diễn ra nhiều tháng nay và làm sạt lở, ảnh hưởng sản xuất nông nghiệp tại địa phương. Địa phương cũng xác định ngoài các hộ dân ở thôn Hạ Lang cùng xã chuyên làm nghề cát thì có các hộ dân từ các xã khác đến khai thác trái phép tại đây.

Việc khai thác cát nhỏ lẻ, thủ công không dùng thuyền khá tinh vi nên khó bắt giữ và xử lý. Mặt khác, các hộ dân làm cát thủ công chủ yếu người địa phương, làm nghề này nhiều năm nay, vấn đề phải giải quyết công ăn việc làm cho họ mới chấm dứt được việc khai thác trái phép.

Các thuyền làm cát tập trung gần bờ, gây sạt lở nhiều diện tích đất nông nghiệp ở Quảng Phú

“Hiện nay giá cát tăng cao, lợi nhuận nhiều khiến các hộ dân bất chấp lệnh cấm khai thác khá nhiều. Nắm tình hình, chúng tôi sẽ chỉ đạo phía UBND xã tăng cường lực lượng tuần tra, kiểm soát tại khu vực sông Bồ qua địa bàn”, ông Danh khẳng định.

Thời gian qua, UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo việc tăng cường quản lý hoạt động khai thác cát sỏi, trong đó có Chỉ thị số 07/CT-UBND ngày 25/3/2017 về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động khai thác, vận chuyển cát, sỏi lòng sông, bãi bồi trái phép trên địa bàn tỉnh; các sở ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố Huế đã tổ chức nhiều đợt thanh kiểm tra hoạt động khai thác cát sỏi, qua kiểm tra đã xử phạt nhiều hành vi vi phạm hành chính việc khai thác trái phép cát sỏi. UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo UBND thị xã Hương Trà, Quảng Điền yêu cầu UBND các xã có dòng sông chảy qua thực hiện các biện pháp bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn; huy động và chỉ đạo phối hợp các lực lượng trên địa bàn để giải tỏa, ngăn chặn hoạt động khai thác khoáng sản trái phép. Đặc biệt, tăng cường kiểm tra, xử lý tại các điểm nóng theo phản ánh của người dân trên các con sông Bồ, sông Hương qua các địa phương.

Khai thác trái phép, thủ công trên sông Bồ

Bài, ảnh, clip: Hà Nguyên