Nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh chia sẻ về cuốn sách "Lý lịch sự vụ” 

Nguyễn Đức Xuyên (1759-1824) là hậu duệ đời thứ XV của dòng họ Nguyễn, khai canh làng Dương Nỗ, xã Phú Dương, huyện Phú Vang, đã có nhiều võ công lừng lẫy dưới thời Lê Trung hưng.

Năm 1822, chủ trương của vua Minh Mạng cho các quan từng giữ trọng trách trong triều viết lý lịch sự vụ nạp tại Sử quán để làm tài liệu viết sử, Nguyễn Đức Xuyên đã viết bản hồi ký “Lý lịch sự vụ”. Cách viết của tài liệu này là lối viết biên niên theo trình tự năm tháng ngày. Nội dung bao gồm đủ mọi việc liên quan đến công vụ của Nguyễn Đức Xuyên trong suốt 43 năm.

Tính chất quan trọng của bản hồi ký này thể hiện trên nhiều mặt, nổi bật là việc bảo lưu những văn bản chính thức thời Nguyễn vương còn đóng ở Gia Định và cả những văn bản triều Gia Long. Đó là những tờ truyền, tờ phó của bộ tham mưu Nguyễn Ánh, những chiếu, hịch, văn thệ sư, điều lệnh quân đội của Nguyễn Ánh, đều được viết hầu hết với lối văn Nôm có pha thành ngữ chữ Hán vào cuối thế kỷ XVIII…

Chiếm đa số trong tài liệu là mô tả quá trình chiến đấu của Nguyễn vương, từ năm 1780 cho đến khi chiếm Thăng Long, với những trận chiến cụ thể ở các địa bàn Nam Bộ, Phú Yên, Diên Khánh, Quy Nhơn, Nam Ngãi...

Tài liệu này có giá trị về các phương diện: văn học, địa lý, đặc biệt là lịch sử cận đại, về các lĩnh vực quân sự, nội trị, ngoại giao, ngoại thương của buổi đầu thời Nguyễn. Trong số các bản Lý lịch sự vụ của các trọng thần thực hiện theo lệnh của vua Minh Mạng, đến nay, chỉ mới phát hiện được bản của Nguyễn Đức Xuyên.

Tại buổi tọa đàm, độc giả có dịp gặp gỡ và giao lưu với dịch giả, nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh về quá trình biên dịch, nội dung, bối cảnh ra đời cũng như những vấn đề lịch sử liên quan đến tập tư liệu quý giá này.

Tin, ảnh: Minh Hiền