Bảo vệ “lá phổi xanh”

 Kiểm tra, giám sát rừng ở A Lưới

Nhìn từ rừng A Lưới

Giám đốc Ban Quản lý (BQL) Rừng phòng hộ A Lưới, ông Văn Thân khẳng định, sự “giận dữ” của thiên nhiên, như trận “đại hồng thủy” cách đây 20 năm một phần do nạn phá rừng tàn khốc, hủy hoại môi trường, mất cân bằng sinh thái.

Nhiều năm trước trận lũ lịch sử 1999, lợi dụng chính sách khai thác gỗ rừng tự nhiên của Nhà nước, nhiều đối tượng “lâm tặc” đã lén lút tổ chức nhiều vụ khai thác gỗ rừng quy mô lớn. Các loài gỗ quý có giá trị kinh tế cao như gõ, kiền, lim… bị khai thác, chặt phá ngày càng suy kiệt.

Mỗi lần các thân cây gỗ lớn bị đốn hạ kéo theo hàng chục cây gỗ nhỏ bị gãy đổ. Rừng suy kiệt ảnh hưởng đến môi trường, bởi rừng được ví như "lá phổi xanh" của trái đất.

Trận lũ lịch sử năm 1999 gây thiệt hại nặng nề đã đặt ra yêu cầu mới đối với lực lượng kiểm lâm, các tổ chức chính trị, xã hội là phát huy năng lực, tinh thần trách nhiệm trong công tác QLBVR.

Ông Thân thông tin, lực lượng đơn vị chỉ 30 người, trong khi diện tích được giao QLBVR trên 23.508 ha, trải đều trên địa bàn 8 xã song những cánh rừng phòng hộ đầu nguồn, nguyên sinh ở A Lưới cơ bản được bảo vệ an toàn và sinh trưởng tốt. Diện tích rừng trồng trên địa bàn ngày càng phát triển, mang lại nguồn thu nhập khá lớn cho người dân, phần nào hạn chế phụ thuộc vào khai thác rừng tự nhiên.

Nhiều năm qua, BQL Rừng phòng hộ A Lưới có nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú như họp cụm dân cư, thôn bản, ký cam kết BVR đối với các hộ dân, xây dựng biển cảnh báo… Từ đó nhận thức về vai trò, trách nhiệm trong QLBVR của người dân chuyển biến tích cực. Trong 3 năm qua, có khoảng 3.000 lượt người dân, các ban ngành tham gia các đợt truy quét, tuần tra rừng.

Từ khi thực hiện chủ trương thành lập lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách, được trang bị súng bắn đạn cao su, dùi cui điện, các loại phương tiện xịt hơi cay, áo giáp, găng tay bắt dao, mũ chống đạn…, các lực lượng có điều kiện phát huy vai trò, trách nhiệm của mình.

3 năm qua, tại khu vực rừng phòng hộ A Lưới phát hiện và xử lý khoảng 45 vụ vi phạm khai thác, vận chuyển gỗ rừng trái phép; tính riêng từ đầu năm 2019 đến nay xảy ra 10 vụ, giảm 4 vụ so với cùng kỳ năm trước.

Các vụ vi phạm giảm

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, ông Nguyễn Đại Anh Tuấn đánh giá, từ sau trận lũ lịch sử 1999, lực lượng kiểm lâm cũng như người dân trên địa bàn tỉnh ngày càng ý thức hơn về vai trò, trách nhiệm QLBVR. Các lực lượng tích cực trong công tác tuần tra, giám sát, truy đuổi và ngăn chặn các hành vi khai thác, vận chuyển gỗ rừng và ĐVHD trái phép.

Gần ba năm nay, kể từ khi BQL rừng phòng hộ các huyện, thị xã… thành lập lực lượng bảo vệ rừng chuyên trách, được trang bị công cụ hỗ trợ hiện đại, công tác QLBVR hiệu quả hơn. Các “điểm nóng” phá rừng, vận chuyển gỗ rừng được tổ chức tuần tra thường xuyên như các rừng phòng hộ A Lưới, Nam Đông, Bắc Hải Vân… và các tuyến đường sông Hữu Trạch, Tả Trạch, sông Bồ, đường 71, 74.

Ứng dụng công nghệ viễn thám và máy tính bảng thật sự phát huy hiệu quả cao đối với hoạt động theo dõi diễn biến rừng và đất lâm nghiệp. Các vụ phá rừng, nghi ngờ bị tác động được cán bộ kỹ thuật các hạt kiểm lâm, kiểm lâm địa bàn phát hiện và xử lý tốt thông qua nguồn ảnh viễn thám. Đến nay, các lực lượng BVR có khoảng 230 người sử dụng khá thành thạo công nghệ viễn thám, máy tính bảng trong QLBVR.

Từ khi triển khai chủ trương không tổ chức khai thác tận dụng, đồng thời dừng việc cấp chỉ tiêu khai thác gỗ rừng tự nhiên phục vụ xóa nhà tạm, chuyển sang cơ chế hỗ trợ và sử dụng vật liệu thay thế, nhiều cánh rừng được bảo vệ an toàn. Tính riêng 3 năm trở lại đây, các lực lượng đã tổ chức 1.000 đợt truy quét tại rừng, lập biên bản xử lý 648 vụ vi phạm, tịch thu 585m3 gỗ, phá hủy nhiều lán trại và bẫy ĐVHD.

Năm 2018, số vụ vi phạm khai thác, vận chuyển gỗ rừng trái phép giảm 53 vụ, giảm 108m3 gỗ so với năm trước. Riêng 9 tháng đầu năm nay, toàn tỉnh phát hiện và xử lý 91 vụ phá rừng, lấn chiếm đất rừng với diện tích 62,34 ha, giảm khoảng 30% số vụ; diện tích bị phá, lấn chiếm cũng giảm đáng kể so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, nhu cầu thiết yếu về gỗ gia dụng, thuốc chữa bệnh của con người ngày một gia tăng. Điều đó khiến áp lực dựa vào rừng rất lớn, dẫn đến tình trạng khai thác gỗ rừng tự nhiên, săn bắt ĐVHD diễn ra bất cứ lúc nào. Đó là thách thức lớn, đòi hỏi các lực lượng QLBVR ngày càng chuyên nghiệp hơn, tinh thần trách nhiệm cao hơn với các trang thiết bị, dụng cụ BVR hiện đại và cần sự vào cuộc tích cực từ phía người dân.

Bài, ảnh: Hoàng Triều