Lễ truy điệu và an táng 15 liệt sĩ được cất bốc trong mùa khô 2019-2020
Khó khăn chồng chất
Bắt đầu mùa khô 10/2019 - 5/2020, Đội quy tập mộ liệt sĩ quân tình nguyện tại Lào (Đội 192) lại bắt đầu lên đường làm nhiệm vụ (chủ yếu ở hai tỉnh Salavan và Sekong-Lào). Khó khăn ngày càng nhiều vì thông tin ngày một ít, mơ hồ hơn và hơn hết do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên nhiều bản, làng của Lào bị phong tỏa, việc tiếp xúc với người dân để lấy thông tin càng trở nên khó khăn. Vậy nhưng, những người lính Đội 192 vẫn kiên trì với nhiệm vụ. Đợt này, đội quy tập được 15 mộ liệt sĩ quân tình nguyện đưa về nước.
“Phải liên lạc qua điện thoại nên thông tin sai lệch không ít. Vừa tìm kiếm chúng tôi vừa phải kết nối với người dân bản địa, không gặp trực tiếp như trước do dịch bệnh nên công tác tìm kiếm càng thêm phần khó khăn”, Thượng úy Võ Văn Lý, nhân viên phiên dịch cho biết.
Thượng tá Nguyễn Tiến Chương, Đội trưởng Đội 192 tâm sự: "Khó khăn không thể kể hết. Có những thông tin về phần mộ có cách đây gần 10 năm, nhưng giờ chúng tôi mới tìm được. Những người trực tiếp chôn cất các liệt sĩ nay đã già hoặc không còn nên thông tin chủ yếu dựa vào người được kể lại. Chúng tôi chắt lọc, xâu chuỗi để khoanh vùng tìm kiếm. Nguồn tin ngày càng ít và không chính xác đã đành, do ảnh hưởng của lũ lụt, hệ thống giao thông, cầu cống nhiều nơi của tỉnh Sekong và Salavan bị hư hỏng nặng, nên đi đến đâu bộ đội ta phải san đường, bắc cầu tạm đến đó. Đời sống người dân gặp khó khăn, vì thế muốn vận động người dân dẫn đường phải cung cấp lương thực để bù cho những ngày họ “bỏ việc” dẫn bộ đội Việt Nam đi tìm mộ.
Khi nghe thông tin có người dân ở Hướng Hóa (Quảng Trị) từng tham gia chôn cất 5 liệt sĩ quân tình nguyện tại huyện Xu Muội (Salavan), Đội 192 lập tức cử người ra tận nơi để đón người dân cùng đi chỉ đường. Nhưng thời gian quá lâu, địa hình thay đổi nên mặc dù người trực tiếp chôn cất cùng đi tìm nhưng phải mất vài tháng trời mới tìm được địa điểm chính xác.
Đối với Thiếu tá Nguyễn Mạnh Hùng, nhân viên quy tập Đội 192 thì có lẽ khoảnh khắc tìm được 5 hài cốt liệt sĩ ở bản Cao Bồi, huyện Xu Muội (Salavan) gần đây là lúc anh vui sướng nhất. “5 hài cốt chúng tôi vừa tìm thấy giữa tháng 4/2020 là kết quả của gần 10 năm tìm kiếm. Chúng tôi gần như thuộc lòng từng gốc cây ở khu vực đó nhưng vẫn chưa biết được vị trí chính xác các hài cốt, đến khi kết nối được người trực tiếp chôn cất mới khoanh vùng để tìm kiếm. Địa hình thay đổi quá nhiều. Để tìm được mộ, chúng tôi phải lật tung cả ngọn đồi. Dù còn một tia hy vọng, một thông tin nhỏ chúng tôi cũng cố gắng theo đến cùng để sớm đưa các anh về quê hương”, Thiếu tá Hùng bộc bạch.
Tiếp tục hành trình tìm kiếm
Sau bao năm xa cách, 15 chiến sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam khi làm nhiệm vụ quốc tế qua các thời kỳ được đồng đội, chính quyền, Nhân dân Thừa Thiên Huế đón về trong niềm xúc động. 15 liệt sĩ được tìm thấy trong đợt này đều vô danh và không có thông tin chính xác về thân nhân nên sẽ được an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ TP. Huế.
Được sự giúp đỡ của chính quyền, Nhân dân nước bạn Lào, Đội 192, Bộ CHQS tỉnh đã vượt qua biết bao gian khó để tìm kiếm, xác minh thông tin về đồng đội của mình. Nhờ vậy, hàng trăm hài cốt đã được tìm thấy và đưa về đất mẹ yêu thương.
30 người lính Đội 192 làm việc với tất cả trách nhiệm và sự tri ân đối với những người đồng đội đi trước đã ngã xuống. Có biết bao câu chuyện xúc động về hành trình đi tìm đồng đội, những câu chuyện đầy nước mắt, mồ hôi.
Hằng trăm thông tin phần mộ cần được xác minh, tìm kiếm đồng nghĩa với hàng trăm thân nhân vẫn ngày đêm mong ngóng người thân, vẫn chưa nguôi ngoai vết thương lòng. Đó chính là trách nhiệm của những người lính hôm nay, và hành trình đi tìm đồng đội, đón các anh về đất mẹ vẫn sẽ được tiếp tục.
Bài, ảnh: Thanh Thảo