BHXH Việt Nam cho biết, theo quy định tại Điều 3 Điều lệ BHXH ban hành kèm theo Nghị định số 12/CP ngày 26-1-1995 của Chính phủ, thì trước ngày 1-1-2003, người quản lý HTX và NLĐ làm việc tại các HTX không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Song, theo quy định tại Khoản 3, Điều 1 Nghị định số 01/2003/NĐ-CP ngày 9-1-2003 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Điều lệ BHXH và Điều 2 Luật BHXH năm 2006, thì từ ngày 1-1-2003, người lao động (NLĐ) và người quản lý làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc có thời hạn từ 3 tháng trở lên trong các HTX thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Luật BHXH năm 2014 cũng quy định, từ ngày 1-1-2016, người quản lý và điều hành HTX có hưởng tiền lương, người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Cán bộ HTX Nông dược xanh Tinh Hoa (huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh) kiểm tra quá trình phát triển cây hướng dương. Ảnh Báo Quảng Ninh
Mặc dù Luật BHXH quy định đối tượng cán bộ HTX tham gia BHXH, nhưng theo quy định của pháp luật, từ tháng 1-2003 đến tháng 12-2015, chỉ người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên trong HTX mới thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Do đó, người quản lý HTX do đại hội xã viên bầu thì không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, giai đoạn này, người quản lý và điều hành HTX đã đăng ký tham gia BHXH cơ bản đầy đủ.
Bên cạnh đó, Quyết định số 250/QĐ-TTg ngày 29-1-2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc giải quyết chế độ, chính sách đối với chủ nhiệm HTX có quy mô toàn xã trong thời kỳ bao cấp chưa được hưởng chế độ của Nhà nước, quy định: Đối với người có thời gian làm chủ nhiệm HTX nông nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có quy mô toàn xã trước ngày 1-7-1997 được tính là thời gian để hưởng BHXH; sau khi thôi làm chủ nhiệm HTX trực tiếp làm ít nhất một trong các công việc quy định tại Điều 1 Quyết định số 250/QĐ-TTg, thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật về BHXH, nhưng chưa đóng BHXH bắt buộc thì được truy đóng để tính hưởng chế độ BHXH theo quy định. Tuy nhiên, sau ngày 1-7-1997 đến trước ngày 1-1-2007, nhiều người vẫn tiếp tục làm chủ nhiệm HTX thì lại không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
Trường hợp có thời gian làm chủ nhiệm HTX được tính cộng nối với thời gian đã đóng BHXH để tính hưởng chế độ BHXH theo quy định hiện hành của pháp luật (theo Khoản 3, Điều 2 Quyết định số 250/QĐ-TTg), nhưng không hưởng lương hoặc sinh hoạt phí của cán bộ xã, nên gặp vướng mắc khi tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Chính vì vậy, để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, BHXH Việt Nam đề nghị: Đối với người quản lý HTX (không phải là người làm việc theo HĐLĐ) đã đóng BHXH trước năm 2016, thì được tính hưởng các chế độ BHXH. Cho phép người có thời gian làm chủ nhiệm HTX có quy mô toàn xã, từ sau 1-7-1997 mà chưa đóng BHXH thì được truy đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất để cộng nối với thời gian làm chủ nhiệm HTX có quy mô toàn xã trước ngày 1-7-1997 để hưởng chế độ BHXH. Mức đóng bao gồm cả tiền lãi tính trên số tiền và thời gian truy đóng. Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng mức lương cơ sở tại thời điểm truy đóng BHXH.
Thống kê cho thấy, năm 2013, cán bộ HTX tham gia BHXH là 46.154 người (số tiền đóng 1.312.509 triệu đồng), năm 2014 là 45.782 người (số tiền đóng 1.512.050 triệu đồng), năm 2015 là 44.660 người (số tiền đóng 1.693.155 triệu đồng) và năm 2016 là 44.739 người (số tiền đóng 1.900.358 triệu đồng).
Theo NLĐ