Chỉ gần một tháng sau, tại vùng rừng núi Nghệ An, Ủy ban Kháng chiến hành chính Liên khu IV đã ra Thông tư về việc thành lập Ban vận động Thi đua ái quốc, do đồng chí Trần Hữu Dực, Phó Chủ tịch Liên khu làm Trưởng ban. Ngoài các nhiệm vụ vận động, đôn đốc, thu tập và phổ biến kinh nghiệm về thi đua, Ban này còn xuất bản một tờ báo, Nhà lý luận Hải Triều được cử làm Chủ nhiệm.
Trang bìa 1, số 1 báo Thi đua ái quốc Liên khu IV
Trước yêu cầu của Ban vận động cần có một cơ quan ngôn luận riêng: “Để xúc tiến và hướng dẫn phong rào Thi đua ái quốc đương sôi nổi trong toàn quốc, phổ biến các kinh nghiệm thi đua giữa các cơ quan, các đoàn thể, bộ đội và toàn thể dân chúng, Ban Thi đua ái quốc Liên khu IV xuất bản một tờ báo lấy tên là “THI ĐUA ÁI QUỐC LIÊN KHU IV”.
Theo chủ trương của Ban vận động “Lúc đầu mỗi tháng báo ra hai kỳ, song sẽ tiến đến chỗ xuất bản hàng tuần”. Và cũng xác định “Tờ báo THI ĐUA ÁI QUỐC LIÊN KHU IV là tờ báo của toàn khu, của tất cả mọi người, cho nên các UBKCHC địa phương, cơ quan, đoàn thể, các tổ chức bộ đội, dân quân trong Liên khu cần phải: Cổ động cho tờ báo. Tập trung các tài liệu, các bài vở gửi về cho tờ báo (tin tức về tình hình thi đua các nơi, các kinh nghiệm thi đua, các sáng tác về thi đua). Tất cả đều cố gắng thi đua viết bài và gởi bài, làm thế nào cho tờ báo “THI ĐUA ÁI QUỐC” xứng đáng với phong trào thi đua rộng lớn đang mạnh mẽ tiến tới để chuyển cuộc kháng chiến của chúng ta sang một giai đoạn mới”.
Báo Thi đua ái quốc Liên khu IV, có 32 trang, bìa 4 màu, khổ A4. Số 1 ra ngày 15/7/1948. Giá đặc biệt 6đ0. Báo đăng nhiều tin bài về tình hình các tỉnh trong Liên khu, biểu dương các gương điển hình về sản xuất, chiến đấu, chống giặc đói, giặc dốt, về các hoạt động của bộ đội, dân quân ở chiến trường Nam bộ, Bắc bộ… Điều đặc biệt, ngay chính giữa bìa 4 của số 1, báo đăng nguyên văn:
“Lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch
Cùng toàn thể đồng bào yêu quý
Nước ta kinh tế lạc hậu, nhưng lòng yêu nước và chí quật cường chẳng kém ai.
Nay muốn tự cấp, tự túc, đi kịp người ta, thì chúng ta phải ĐI MAU.
Vì vậy sĩ, nông, công, thương, binh, gái trai già trẻ toàn thể quốc dân ta, vô luận ở địa vị nào làm công việc gì, phải ra sức tham gia cuộc “THI ĐUA ÁI QUỐC” tức là tăng gia sản xuất.
Như thế thì: KHÁNG CHIẾN NHẤT ĐỊNH THẮNG LỢI,
KIẾN QUỐC NHẤT ĐỊNH THÀNH CÔNG
Hồ Chí Minh”.
Để cổ vũ và thúc đẩy cho phong trào Thi đua ái quốc trong toàn Liên khu (từ Thừa Thiên Huế ra đến Thanh Hóa), Ban vận động cũng đã thành lập một Ban chấm thi, do Tiến sĩ Luật học Hồ Đắc Điềm phụ trách, để chấm những bài đã đăng trên báo Thi đua có “phẩm và lượng” hay nhất, tốt nhất.
Trang bìa 4, số 1 báo Thi đua ái quốc Liên khu IV
Trong hoàn cảnh kháng chiến gian khổ, cơ quan lưu động, bài vở gửi về tòa soạn phải nhờ Sở Thông tin Liên khu chuyển giúp. Nhưng báo Thi đua vẫn ra đều. Số 1 vừa chào làng, Ban biên tập cũng đã kịp thời chuẩn bị đủ bài cho các số tiếp theo. Như lời giới thiệu cho số 2, ra vào ngày 30/7/1948, sẽ có những bài của: Nguyễn Sơn, Trần Hữu Dực, Hải Thanh, Hồ Đắc Điềm, Trần Đình Đàn, Đào Chính Nam và nhiều cây bút khác. Số 3: Số Cách mạng Tháng tám, xuất bản vào ngày 19/8/1948.
Tháng 6/2018, cả nước kỷ niệm 70 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi Thi đua ái quốc và cũng là dịp những người làm báo ở Bắc miền Trung kỷ niệm 70 năm ngày Báo Thi đua ái quốc Liên khu IV ra số đầu tiên.
Đọc lại các số báo Thi đua ái quốc Liên khu IV, có thể xem là tờ báo đầu tiên của ngành Thi đua khen thưởng Việt Nam, chúng ta như gặp lại những con người chân chất, những nhà văn hóa, nhà báo cách mạng nổi tiếng đã góp phần làm nên diện mạo phong phú của nền báo chí Việt Nam.
Dương Phước Thu (Sưu tầm, giới thiệu)