Đồng chí Trần Quốc Tỏ, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội trao sổ tiết kiệm cho cựu TNXP và thân nhân liệt sĩ TNXP. Ảnh: Mạnh Hùng
Chứng tích về chủ nghĩa anh hùng cách mạng
Theo sử liệu, từ ngày 18 đến ngày 30/12/1972, đế quốc Mỹ mở một cuộc tập kích đường không bằng máy bay B52 vào Thủ đô Hà Nội, thành phố Hải Phòng, Thái Nguyên và nhiều tỉnh, thành phố khác trên miền Bắc.
Tại Thái Nguyên, đêm 19, rạng ngày 20/12/1972, nhiều tốp máy bay Mỹ ném bom hủy diệt khu Bắc thành phố, gây tổn thất nặng nề về người và của. Lúc này, tại ga Lưu Xá và ga Quán Triều còn tồn đọng gần 20.000 tấn lương thực và hàng hóa quốc phòng các loại. Hàng trăm toa tàu hỏa chứa lương thực và vũ khí, phương tiện chiến đấu đang cần được giải toả gấp...
Đại đội 915 được Ban Chỉ huy Đội 91 giao nhiệm vụ cử cán bộ, đội viên cùng cán bộ, đội viên Đại đội 912 xuống ga Lưu Xá làm nhiệm vụ.
Sáng sớm ngày 24/12/1972, 66 cán bộ và đội viên Đại đội 915 do Đại đội trưởng Triệu Đức Việt trực tiếp chỉ huy đã có mặt tại ga Lưu Xá.
Sau một ngày khẩn trương chuyển từng hòm súng, hòm đạn... từ toa tàu hoả xuống xe ô tô để vận chuyển đến nơi an toàn, chập tối ngày 24/12/1972, 66 cán bộ và đội viên Đại đội 915 mới tạm nghỉ tay để ăn cơm tối. Nhưng chưa kịp ăn cơm thì 34 máy bay B52 và 40 máy bay chiến thuật của đế quốc Mỹ ồ ạt ném bom xuống khu Nam thành phố Thái Nguyên. Một trong những trái bom oan nghiệt ném xuống trúng căn hầm trú ẩn của Đại đội 915, cướp đi sinh mạng của 59 cán bộ, đội viên Đại đội 915 và 1 đối phó Đội TNXP 91; 7 TNXP khác trong đội bị thương nặng...
Sau sự hy sinh anh dũng của cán bộ, đội viên TNXP Đại đội 915 ở ga Lưu Xá, các cán bộ và đội viên còn lại của Đại đội 915 tiếp tục cùng với cán bộ, đội viên các đại đội khác trong Đội 91 kiên trì bám trụ, kịp thời giải tỏa, vận chuyển hết số hàng quân sự còn tồn đọng ở ga Lưu Xá và ga Quán Triều, góp phần đánh bại âm mưu phong tỏa miền Bắc của đế quốc Mỹ trên mặt trận giao thông vận tải.
Góp phần vào chiến thắng lẫy lừng của dân tộc
Có vị trí chiến lược về quân sự, trong thời điểm đế quốc Mỹ cho máy bay B52 leo thang ở miền Bắc, Thái Nguyên chỉ đứng sau Hà Nội và Hải Phòng về mức độ khốc liệt.
Trong đợt tập kích 12 ngày đêm bằng B52 vào tháng 12/1972, không quân Mỹ đã có 69 lượt máy bay B52, 170 lần máy bay chiến thuật đánh phá với gần 3.000 quả bom trút xuống Thái Nguyên làm 300 người chết, hơn 100 người bị thương, hàng ngàn ngôi nhà và tài sản, các công trình phúc lợi, cơ sở công nghiệp bị phá hủy…
Trong những ngày đêm khốc liệt ấy, quân và dân Thái Nguyên đã chiến đấu anh dũng, hy sinh xương máu để bắn rơi 2 máy bay B52. Cùng với nhân dân Thái Nguyên, sự hy sinh anh dũng của 60 đội viên TNXP của Đại đội 915, Đội 91 Bắc Thái đã góp phần vào chiến thắng lẫy lừng của dân tộc.
Sau chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", Hiệp định Pari về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết, các cán bộ và đội viên còn lại của Đại đội 915 tiếp tục sát cánh cùng với quân và dân Bắc Thái đẩy mạnh khôi phục, xây dựng và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; ra sức đóng góp sức người, sức của chi viện chiến trường, góp phần cùng với quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975 lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Mãi mãi khắc ghi
Ghi nhận những chiến công và đóng góp to lớn, năm 2009, Đảng và Nhà nước đã phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cho cán bộ và đội viên Đại đội TNXP 915. Địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915 hy sinh tại Lưu Xá trên địa bàn phường Gia Sàng - thành phố Thái Nguyên được công nhận di tích lịch sử cấp Quốc gia.
Với tấm lòng tri ân, các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã có nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa.
Từ tấm lòng các doanh nghiệp, 70 sổ tiết kiệm với tổng trị giá 700 triệu đồng được trao cho 70 gia đình cựu TNXP 915 và thân nhân gia đình liệt sĩ TNXP Đại đội 915, giúp các cựu TNXP và thân nhân các liệt sĩ TNXP vơi đi khó khăn trong cuộc sống. Hội cựu TNXP tỉnh thường xuyên thăm hỏi, động viên các gia đình, thân nhân liệt sĩ TNXP Đại đội 915, trao tặng 16 nhà tình nghĩa cho các gia đình có hoàn cảnh khó khăn...
Cùng với hoạt động tri ân, tưởng niệm, từ kinh phí xã hội hóa, dự án bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử lưu niệm các Thanh niên xung phong Đại đội 915 hy sinh tại ga Lưu Xá được tiến hành từ 15/6/2018 với kinh phí trên 46 tỷ đồng.
Dự án đến nay đã hoàn thành. Cùng với các di tích lịch sử TNXP như: Ngã ba Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh); Truông Bồn (Đô Lương, Nghệ An); Hang Tám Cô (Bố Trạch, Quảng Bình)…, Di tích Địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915 sẽ là điểm đến cho nhân dân, du khách để tưởng nhớ, khắc khi cống hiến, hy sinh của những người con anh hùng của dân tộc trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
TS (tổng hợp)