Nghiêm túc ngồi thiền
Bước vào khoảng sân rộng nơi mặt tiền của ngôi nhà Thượng năm gian hai chái, các cô cậu bé tròn mắt ngắm nhìn toàn bộ ngôi nhà rường xanh mát của bà Thảo. Cát Tường Quân với kiểu kiến trúc đặc biệt gồm bốn ngôi nhà rường tinh tế được xây dựng theo hình chữ khẩu (口), xung quanh là khu vườn rộng với nhiều hoa lá và hồ nước lớn chính giữa những ngôi nhà tạo nên bầu không khí dịu mát và thanh tĩnh. Không để các vị khách nhỏ chờ đợi lâu, chủ nhà liền giới thiệu về vẻ đẹp và ý nghĩa của Cát Tường Quân. Bốn ngôi nhà rường được xây dựng theo hình vuông để chủ nhà có thể quan sát mọi hoạt động diễn ra trong ngôi nhà của mình; hồ nước phẳng lặng nằm chính giữa ngôi nhà là nơi điều hòa khí hậu đem lại sự trong lành, mát mẻ và nhiều cây xanh trong vườn nhà là bởi “ở Huế, nhà rường với vườn là một, giúp con người hòa quyện với thiên nhiên. Ở trong nhà rường, thân phải an và tâm phải tĩnh, nếu không thì chân vấp ngạch cửa, đầu đụng cột, đau lắm!”, bà Thảo dí dỏm. Nghe xong những điều này, đám trẻ cười thích thú. Đây cũng là bài học mở đầu với những học sinh nhỏ trong chuyến đi này: “Sống hài hòa với thiên nhiên và biết yêu thiên nhiên”.
Sau phần giới thiệu, đám trẻ được xếp thành hàng dài đi tham quan một vòng Cát Tường Quân để được tự mình khám phá ngôi nhà mang kiến trúc đặc trưng nhà vườn Huế. Chưa hết ngỡ ngàng về vẻ đẹp của không gian nơi đây, các cô cậu bé tiếp tục bước vào một sự háo hức mới khi nghe vị chủ nhân Cát Tường Quân nói: “Bây giờ các con sẽ học tĩnh tâm nghen”. Ồ, người lớn mới học tĩnh tâm chứ trẻ nhỏ mà học tĩnh tâm ư?! Nhiều người hẳn sẽ nghĩ vậy, nhưng, theo lý giải của bà Thảo: “Tĩnh tâm là một cách để tập trung trước khi thi, trước những lúc căng thẳng, hay trước khi phải giải quyết công việc nào đó. Tĩnh tâm là thả lỏng hoàn toàn đầu óc như thể một cốc nước đã lắng hết cặn để lại phía phần nước trong bên trên. Tĩnh tâm giúp đầu óc trở lại trạng thái trong lành để có thể giải quyết các tình huống căng thẳng hay vấn đề nào đó tốt nhất. Đây là lý do các trường ở Mỹ đã đưa thiền vào trường học để giảm stress, ngăn ngừa bạo lực trong học đường và giảm hành vi mất kiểm soát của học sinh”.
Dưới sự hướng dẫn của bà Thảo, những đứa trẻ hồn nhiên và tinh nghịch hàng ngày giờ đây được làm quen với phương pháp ngồi thiền và quán niệm hơi thở, đó là bước đầu tiên để học tập trung. Giữ đám trẻ vốn thích hoạt động, ngồi yên lặng trong cùng một lúc là điều không dễ và chủ nhân Cát Tường Quân hẳn rất hiểu điều đó! Vậy nên các em được phát cho một viên kẹo socola và yêu cầu ngậm chứ không nhai trong suốt quá trình ngồi thiền. “Các con hãy để viên kẹo tan từ từ rồi cảm nhận vị ngọt, vị đắng và vị thơm của nó. Con sẽ có trí tuệ, có lòng yêu thương ba mẹ, thương ông bà, thương mọi người, yêu thiên nhiên, có sức khỏe và cười cả ngày”, bà Thảo nói. Lúc đầu, vài bạn nhỏ còn bỡ ngỡ, chưa “nhớ” là mình đang ngồi thiền nên vừa mắt nhắm mắt mở và lỡ nhai luôn viên kẹo. Nhưng chỉ một phút sau, các cô cậu bé đã thực hành ngồi thiền rất nghiêm túc trong trật tự và im lặng. 15 phút thiền trôi qua thật nhanh. Lúc này, mọi người đều cảm thấy sảng khoái và thư giãn khi đầu óc trở nên trong lành như cốc nước trong! “Ngồi thiền vui quá!”, cô bé nhỏ có đôi mắt trong veo ngồi cạnh tôi thốt lên!
Tiếp đó, theo chỉ dẫn của nhân viên Cát Tường Quân, đám trẻ bắt đầu đi thiền hành chậm chậm từng bước vòng quanh ngôi nhà. Thiền hành là đi chân phải biết chân phải, đi chân trái biết chân trái. Thiền hành giúp kiểm soát được từng bước chân và rộng hơn là kiểm soát được mọi hành vi của mình. Bài học cho các em chính là ở đó.
Vui vẻ chia tay Cát Tường Quân
Đầu óc và tinh thần đã tràn đầy năng lượng, các em nhỏ bước sang hoạt động thứ hai không kém phần thú vị - đặc tả hoa sen. Các loài hoa thường nở vào mùa xuân, mùa hè không mấy hoa chịu nở thì hoa sen “nhận” nở - như một đức tính hy sinh. Suốt ba mùa thu, đông, xuân, củ sen ẩn mình dưới bùn để mùa hè vươn lên nở hoa thơm ngát nên sen rất kiên nhẫn. Sen mọc thẳng nên mang đặc tính thật thà. Cuống sen rỗng, sen không để bụng nên loài hoa này mang đặc tính cao thượng… Lần lượt tả về hoa sen với 8 đặc tính của đấng trượng phu: cao quý, giúp đỡ, kiên nhẫn, tinh khiết, hy sinh, cao thượng và nhân - quả, bà Thảo đồng thời đưa ra cho các em nhỏ những câu hỏi gần gũi về ba mẹ, bạn bè, về cách ứng xử với mọi người khiến đám trẻ hào hứng dong tay trả lời. Các em cũng được tự mình cầm bông hoa sen, nhìn ngắm nhụy sen với những hạt nhỏ bên trong, sờ cuống sen xem nó rỗng thế nào. Điều này làm các bạn nhỏ cảm thấy vô cùng thích thú. Tả xong 8 đặc tính của sen, bà Thảo nói: “Bây giờ các con hãy chắp tay lại như búp sen và nhắm mắt lại, các đặc tính của sen sẽ thấm vào người các con. Các con sẽ có sự cao quý, giúp đỡ, kiên nhẫn, tinh khiết, hy sinh, cao thượng, nhân-quả, như hoa sen”.
“Trong đạo Phật, phương pháp ngắm hoa sen là tập thiền định và thiền quán. Định là định tâm để chăm chú vô một sự việc. Quán là nghĩ về sự việc sắp xảy ra, ví dụ như sắp thi thì mình quán trước sẽ bắt đầu bài thi như thế nào, giải quyết ra sao. Cần phải quán trước mọi việc mình làm. Muốn quán tốt phải ngồi thiền, theo dõi hơi thở để định tâm và bắt đầu quán công việc. Khi chúng ta quán trước sự việc sắp xảy ra thì đã thành công tới 98%. Trẻ em là mầm non của đất nước nên mình cần phải có những chương trình như vậy giúp trẻ nhỏ lớn lên trở thành những người tốt đẹp và có ích”, bà Thảo chia sẻ.
Hai tiếng đồng hồ ở Cát Tường Quân trôi qua thật nhanh. Chia tay Cát Tường Quân và bà Tạ Thị Ngọc Thảo, các bạn nhỏ đã thu nhận cho mình thật nhiều năng lượng và những bài học đơn giản mà quý giá về cuộc sống.
Bài, ảnh: Ngọc Hà